Bạn có thấy quen quen không?! Đây là những dòng chữ được dịch ra trên một cổ vật có từ hàng ngàn năm trước mới được khai quật gần đây. Câu chuyện có thể có thật có thể không, nhưng rõ ràng ở bất kỳ thời đại nào, giới trẻ cũng luôn luôn nhận được những cái lắc đầu, chép miệng, thở dài thườn thượt của các bậc tiền bối như đoạn trích trên. Và sau đó, tất nhiên họ sẽ kể tiếp: “Ở thời của chúng ta, người ta chăm chỉ và tử tế với nhau hơn nhiều…“.
Các bậc tiền bối không có tuổi trẻ hay họ không từng có những sai lầm của tuổi trẻ?
Tôi đồ rằng họ đã đủ trưởng thành để quên rằng mình đã từng trẻ và khao khát!
Những năm gần đây, mỗi khi có chuyện gì đó xôn xao do giới trẻ gây ra, những bậc tiền bối sẽ lại đăng đàn chép miệng: “Lại cái bọn 9X ấy mà!“.
Là một 8X đời đầu, đủ va vấp để thấy rằng cuộc đời này buồn nhiều hơn vui, nhưng vẫn còn đủ hy vọng để tin vào những đặc quyền được sai lầm của tuổi trẻ, tôi luôn thích thú ngắm nhìn thế hệ 9X với tất cả năng lượng hy vọng lẫn tuyệt vọng. Với thành công và sai lầm, với ngông cuồng đương đầu và trốn chạy, tôi luôn cảm thấy mình học được rất nhiều từ họ. Và cũng thích thú ngắm nhìn ngoại hình thanh xuân mơn mởn của họ nữa, tất nhiên!
Bài viết này không nói đến những người trẻ nhưng đã sớm tự đóng khung mình trong sự ổn định giả tạo, những người mà ngọn lửa trong mắt đã tắt, những người đã “chết” ở những năm 20 tuổi, chỉ là 50 năm sau mới đem chôn họ thôi.
Bài viết này cũng không nói đến những người không tin vào bất kỳ điều gì, trong mắt chỉ có… chỉ trích và hoài nghi. Đó là lựa chọn của họ, miễn bàn!
Bài viết này dành tặng những người còn trẻ, còn tiếp tục khao khát, và tất nhiên vẫn tiếp tục… sai lầm.
Hãy cùng chiêm ngưỡng xem họ đang làm gì, nói gì.
9X là…
Theo quán tính, chúng ta vẫn gọi họ là thế hệ 9X, nhưng khác với những thế hệ trước, việc đầu tiên – họ sẽ bóc tất cả những thứ tem nhãn mà người ta tìm cách áp đặt lên họ và tự dán lên đó những nhãn hiệu của riêng mình. “Đừng-gọi-tôi-là-9X-hãy-gọi-tôi-là…!” thường sẽ là một phản ứng tức thì khi họ bị gọi là 9X.
Tôi là fashion designer.
Tôi là người có hình xăm pokemon ở đùi.
Tôi là LGBT.
Tôi là fashionista.
Tôi là founder chuỗi cửa hàng bao cao su, đã bỏ học.
Họ luôn tìm được cách để tự-gọi-tên-mình một cách mạnh mẽ, khác biệt và độc đáo. Họ không nhất thiết phải tìm kiếm sự an toàn trong một nhóm. Họ không ngại phát ra tuyên ngôn cá nhân trước, tìm cách thực hiện sau. (Tất nhiên có đôi lúc tuyên bố xong họ quên, cũng phải thông cảm cho trí nhớ của họ).
Tôi thường nghĩ đến việc Harry Porter – một người không xuất chúng ở bất kỳ điểm gì – nếu không luôn tự đặt mình vào vị trí phải chiến đấu với Voldemort để cứu lấy bản thân, cứu thế giới thì liệu bộ truyện có thể có kết thúc tốt đẹp?
Nhiều người cười nhạo những lập ngôn TÔI LÀ của 9X, cũng như nhiều nhân vật trong truyện cười vào mũi những nỗ lực của Harry Porter.
Kết quả thì sau đó ai cũng biết.
9X có…
Tiền bạc, đồ vật và cơ thể là 3 điều mà 9X không ngại bày tỏ mối quan tâm (thậm chí “phát cuồng”). Thế giới vật chất của 9X rõ ràng, đo đếm được và chiếm một phần quan trọng trong suy nghĩ của họ.
Người bi quan thì chê rằng họ quá thực dụng, người lạc quan thì cho rằng họ thực tế sớm như vậy là tốt.
“Thà khóc trong xe Lexus còn hơn cười sau xe đạp“, “Không có tiền thì cạp đất mà ăn” thường được 9X đồng tình hơn so với những thế hệ trước đó. Không hề có băng hoại đạo đức hay suy đồi phong hóa ở đây, rõ ràng hệ thống giá trị của xã hội đã thay đổi mạnh mẽ, và 9X là thế hệ đầu tiên dám hưởng ứng điều này.
Ám ảnh về cơ thể của mình cũng là một dạng khác của tình yêu vật chất, 9X biết chăm sóc cơ thể, biết làm nó khác biệt và không ngại phô bày trước ánh mắt của xã hội. 9X sẵn sàng đầu tư vào cơ thể mình, việc đầu tư đôi khi có hiệu quả, đôi khi quá tay… nhưng đầu tư mà – “high risk, high return”.
Chắc chắn một điều 9X biết cách yêu những gì mình có, và sẵn sàng chiến đấu để giành lấy những thứ mình muốn có. Trừ khi họ quá hăng hái để giành giật những thứ vốn thuộc về người khác (như một cái xe, một ngôi nhà hay một mối quan hệ, nhìn chung), còn thì các thế hệ trước cũng nên học tập tính chiến đấu và sự thẳng thắn của họ.
9X thấy…
Thế giới quan của 9X là một thế giới qua lăng kính mạng xã hội. Đây là thế hệ đầu tiên vô cùng quen thuộc với giao tiếp qua Facebook, xem phim trên Youtube và ngắm nhìn người khác qua Instagram. Sẽ lại là một thế hệ sống ảo?! Một thế hệ cắm mặt vào di động và sống trên các giá trị hoàn toàn không có thật?! Một thế hệ bỏ đi như người ta vẫn ra rả?!
Mới nghĩ thì chúng ta có cảm giác như vậy, nhưng nhiều người trong số họ đã bắt đầu biết cách sống chung với các tính ảo trên mạng xã hội, biết sử dụng những gì họ quen thuộc nhất để phát triển bản thân. Trên thực tế, 9X là thế hệ đầu tiên chìm đắm vào các giá trị ảo, nhưng cũng là thế hệ đầu tiên thoát ảo thành công và bước đầu chiếm lĩnh, sở hữu và vận dụng thành thạo thế giới ảo này.
Không tình cờ mà Facebook đang chạy một chiến dịch có tên “Moving People” đề cao việc mạng ảo nhưng cảm xúc, hành động truyền dẫn, gợi cảm hứng lại là thật, là có giá trị.
9X đang chuyển từ CHƠI sang HIỂU và bắt đầu DÙNG.
Theo quan sát của tôi thì thực ra, những người ảo nhất trên mạng xã hội lại là những người mới tham gia, và chưa quen với luật lệ của trò chơi: người kinh doanh trung niên, các bác trung niên mới về hưu, và các bạn học sinh trung học cơ sở…
9X thất bại…
Có câu chuyện vui như sau, người ta phỏng vấn một người đàn ông thành đạt:
– Làm thế nào để anh có được thành công?
– Vì tôi đưa ra nhiều quyết định đúng.
– Thế làm thế nào để anh đưa ra được quyết định đúng?
– Vì tôi đưa ra nhiều quyết định sai trước đó.
Vấn đề không phải là thất bại, vấn đề nằm ở khả năng phục hồi sau thất bại. 9X trong quan sát của tôi luôn là những người không ngại đứng dậy sau thất bại. Họ ngã sớm, đau sớm, chữa lành sớm, đứng dậy sớm và dám nhìn trực diện vào lỗi lầm của mình.
Những người dám tuyên ngôn và nhìn thẳng vào thất bại thường bật dậy nhanh hơn những người từ chối đối diện và nằm lại đó với nỗi đau thất bại. Những thông điệp về sự thất bại của 9X cho tôi thấy sự bình thản và sẵn sàng trả giá, ít che giấu, ít phủ lên bằng những lời hoa mỹ hơn các thế hệ trước.
9X đang bơi trong một thế giới phẳng đầy lựa chọn lẫn nguy cơ. Và muốn biết bơi, việc đầu tiên là phải dám nhảy xuống nước. Một khi họ không ngại sặc nước thì tôi tin 9X đã có đầy đủ điều kiện để làm điều đó.
Tôi trân quý những thất bại của họ không kém những thành công mà họ đã và đang từng ngày đạt được.
Nhiều người còn vô tư phán xét: thế hệ 8X, thế hệ 9X và sau đó là thế hệ… vô ích(0X)?!
Tôi không nghĩ thế!
9X hiện nay, họ là những người trẻ đầy khao khát, biết những gì mình có, chiến đấu cho những gì mình muốn, dám thể hiện bản thân dù bị tấn công, sẵn sàng đối diện thất bại và nỗ lực nhân đôi sự thành công.
Những người ấy xứng đáng được trân trọng, cổ vũ (và cả cảnh báo nguy hiểm).
Sau cùng, các bậc tiền bối ạ, hãy học cách tôn trọng 9X từ bây giờ, vì rất có thể họ sẽ là… sếp của bạn sau này!
Đinh Trần Tuấn Linh
Creative Director
Luôn giới thiệu bản thân với câu nói: “21++ tuổi, đến từ Hà Nội, đẹp trai, hài hước, đặc biệt không có bệnh gì về sinh lý cả”, tham gia nhiều dự án dành cho giới trẻ và gần đây nhất là “Lê Bích” – ra mắt hơn 1 năm với 2 quyển sách “Đời về cơ bản là buồn cười”, “Dịch từ tiếng yêu sang tiếng Việt”.
Lê Bích đang ủ mưu gom hết những người trẻ (tuổi hoặc tâm hồn ) gặp nhau và tha hồ làm loạn, mục đích không gì khác là mỗi ngày cố đặt một nụ cười lên môi độc giả, thay vì những tin tức đầy mệt mỏi, căng thẳng, đầy tham sân si mà mọi người phải tiêu thụ mỗi ngày.
Tháng này, trên Đẹp, Tuấn Linh và team mang đến cái nhìn trực diện về “Cái bọn 9X…”, và tất nhiên vẫn với phong cách rất “Lê Bích”.