Mới đây, Lisa Su được tạp chí Time vinh danh là “CEO của năm 2024”. Trong suốt một thập kỷ qua, Lisa Su xây dựng AMD trở thành một “gã khổng lồ” của ngành bán dẫn, đứng chung với các đối thủ hàng đầu như Intel, Nvidia. Bà đã thành công vực dậy AMD bên bờ vực thẳm, đẩy giá giao dịch cổ phiếu lên gần 40 lần. Chris Miller, nhà sử học về ngành công nghiệp bán dẫn và là tác giả của cuốn “Chip War: Cuộc chiến vi mạch”, đánh giá về AMD dưới thời của Lisa Su: “Đây thực sự là một trong những câu chuyện xoay chuyển vĩ đại trong lịch sử kinh doanh hiện đại của Hoa Kỳ”.
Lisa Su, tên đầy đủ là Lisa Tzwu-Fang Su, sinh ra ở Đài Nam (Đài Loan) vào năm 1969 và di cư sang New York (Mỹ) khi lên 2 tuổi. Lisa Su có ba là nhà toán học và mẹ là kế toán viên, sau trở thành doanh nhân. Từ nhỏ, Su và anh trai đã được ba mẹ khuyến khích học hỏi, tìm tòi về toán, khoa học. Bên cạnh đó, bà Su cũng bị cuốn hút cách mọi thứ hoạt động. Bà thường tháo rời những chiếc ô tô đồ chơi để khám phá “thế giới” bên trong vận hành ra sao. Dẫu vậy, Lisa Su từng mong muốn trở thành một nghệ sĩ dương cầm, nhưng nhận thấy bản thân không đủ năng khiếu. Thế nên, bà hạ quyết tâm trở thành một kỹ sư.
Khi theo học Trường Trung học Khoa học Bronx – ngôi trường được mệnh danh là “cái nôi của các nhà vật lý”, Lisa Su được đồng hành cùng những người bạn vô cùng tài năng. Môi trường đầy cạnh tranh này đã thúc đẩy quá trình “phá kén” của bà về cả mặt học thuật lẫn sự nghiệp trong tương lai. Sau đó, Lisa Su đã lấy bằng cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ ngành kỹ thuật điện từ tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vào những năm 90. Tiến sĩ Su chọn theo học chuyên ngành khó vì bà muốn thử thách bản thân: “Tôi nhận ra mỗi khi chọn điều gì đó khó khăn và làm tốt, nó sẽ giúp tôi có thêm tự tin khi đón nhận các thử thách mới. Tâm lý này đi theo tôi trong suốt sự nghiệp”.
Lisa Su chính thức gia nhập AMD (Advanced Micro Devices) vào năm 2012, với vai trò phó chủ tịch cấp cao và là tổng giám đốc các đơn vị kinh doanh toàn cầu. Trước đó, bà từng đảm nhiệm nhiều vị trí cấp cao tại các công ty bán dẫn khác như Freescale Semiconductor, IBM và Texas Instruments. Năm 2014, Lisa Su được bổ nhiệm làm chủ tịch kiêm giám đốc điều hành AMD.
Lần thăng chức này vừa là một bước tiến, vừa là một canh bạc “được ăn cả ngã về không” của bà. Tại thời điểm đó, cựu CEO AMD Patrick Moorhead đã mô tả tình trạng AMD “gần như đã chết”. Tình hình cổ phiếu trì trệ ở mức khoảng 3 USD, còn thị phần chip trung tâm dữ liệu giảm mạnh đến mức các giám đốc điều hành làm tròn xuống còn 0. Thế nhưng, nhờ vào khối kiến thức ngành cùng tư duy chiến lược mới mẻ, Lisa Su nhanh chóng giúp AMD ký kết thỏa thuận với các đối tác công nghệ hàng đầu như Lenovo, Sony, Google, Amazon, Meta… Giờ đây, AMD là một trong những nhà sản xuất chip CPU hàng đầu thế giới, điều khiển lưu lượng ở máy tính cá nhân, trung tâm dữ liệu và kho máy chủ khổng lồ. AMD có vốn hóa thị trường là 205.95 tỷ USD và được giao dịch ở mức khoảng 127 USD một cổ phiếu, tăng gần 40 lần từ khi Lisa Su đảm nhận trọng trách CEO.
Động thái chiến lược lớn đầu tiên của Lisa Su là đổi mới. AMD sẽ tập trung xây dựng công nghệ cho các ứng dụng điện toán hiệu suất cao. Điều đó giúp AMD có thể cung cấp “năng lượng” cho công nghệ thế hệ mới, bao gồm điện toán đám mây, trung tâm dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và trò chơi. “AMD sẽ ở trạng thái tốt nhất khi chúng tôi chấp nhận các nước đi mạo hiểm được suy tính kỹ lưỡng, và theo đuổi các công nghệ tiên tiến có khả năng thay đổi thế giới”, Lisa Su chia sẻ.
Dựa vào nền tảng kỹ thuật chuyên sâu, Lisa Su đã tiên phong cải tiến công nghệ nhằm tăng hiệu năng cao hơn cho máy tính. Bà đề ra mục tiêu cho các kỹ sư là xây dựng một chip CPU mới nhanh hơn 40% so với thế hệ trước. Một trong những thành công lớn nhất của bà Su là ra mắt dòng bộ vi xử lý Ryzen và các sản phẩm đồ họa Radeon, giúp AMD thay đổi cục diện trong thị trường công nghệ. Đồng thời, bà đã thu mua thành công hãng sản xuất mạch lập trình Xilinx. Điều này đã đưa AMD trở thành một “gã khổng lồ” với danh mục sản phẩm phong phú gồm CPU, GPU, FPGA. Các sản phẩm của AMD thuyết phục đến mức Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã chọn chip của AMD để cung cấp năng lượng cho dự án siêu máy tính tại Phòng thí nghiệm quốc gia Oak Ridge ở tiểu bang Tennessee.
Hiện nay, làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phát triển, mang đến cả cơ hội và thách thức cho ngành công nghiệp bán dẫn. Lisa Su đánh giá AI sẽ trở thành cuộc cách mạng công nghệ lớn nhất. Trước bối cảnh đó, tiến sĩ Su luôn sẵn sàng đưa AMD lên tầm cao mới. Bà cho biết các con chip nhanh hơn, hiệu năng cao hơn sẽ được thiết kế với sự hỗ trợ của AI. Vì thế, nữ lãnh đạo tin rằng AMD vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển khi nhìn vào thị trường bán dẫn, đặc biệt là sản phẩm phục vụ AI. “Trong 5 năm tới, bạn sẽ thấy AI trong mọi sản phẩm của AMD và sẽ là động lực tăng trưởng lớn nhất”, Lisa Su chia sẻ.
Chặng đường điều hành AMD lập nhiều kỳ tích của Lisa Su đã trở thành câu chuyện đáng khâm phục ở trong và ngoài ngành công nghệ. Mùa thu năm nay, Trường Kinh doanh Harvard bắt đầu sử dụng câu chuyện lãnh đạo của Lisa Su như một trường hợp nghiên cứu điển hình. Bà cũng đã xuất bản hơn 40 bài báo kỹ thuật và được vinh danh là Viện sĩ của Viện Điện tử và Kỹ sư Điện (IEEE) vào năm 2009. Ngoài ra, tạp chí Fortune đã xướng tên Tiến sĩ Su trong danh sách “Doanh nhân của năm 2020”, khẳng định tài năng lãnh đạo và tiên phong trong công nghệ số. Bên cạnh đó, IEEE đã ghi nhận bà bằng giải thưởng bán dẫn cao nhất – Huy chương Robert N. Noyce. Năm 2021, Tiến sĩ Su được Cựu Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm vào Hội đồng Cố vấn về Khoa học và Công nghệ của Tổng thống (PCAST).
Hành trình của nhà lãnh đạo Lisa Su từ lúc nhỏ đến “CEO của năm” là hiện thân của việc dám ước mơ, dám đổi mới, khả năng lãnh đạo, tầm nhìn và tư duy chiến lược. Mới đây, tạp chí Time đã vinh danh Lisa Su là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực AI năm 2024 và là “CEO của năm 2024”. Sự công nhận này góp phần củng cố vị thế của Lisa Su trong việc tái định vị AMD trong ngành bán dẫn, và đóng góp các công nghệ quan trọng cho lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Và bà cũng khẳng định rằng: “Tôi không nghĩ những nhà lãnh đạo được sinh ra một cách tự nhiên. Tôi tin rằng mọi nhà lãnh đạo giỏi đều phải trải qua quá trình học tập và làm việc”.
