Quê là quê thế nào!

Tôi chưa bị ai nói thẳng cái từ quê với ý nghĩa miệt thị, nhưng qua cách người ta thể hiện, thì tôi biết họ nghĩ gì. Lúc đó, tôi thấy buồn và tủi thân. Nhưng cũng chỉ để biết thôi, còn bây giờ, có lẽ tôi đã cứng cáp hơn trước rất nhiều. Nhưng mỗi lần ai đó nhắc tới từ quê, thì tôi nhớ những cơn mưa quê tôi. Có lẽ chẳng nơi nào giống được, trong cơn mưa quê, có mùi đất, mùi cỏ hăng hắc nhưng mà ghiền lắm. Hồi xưa cứ nghĩ mưa nơi nào cũng giống nhau, nhưng lên thành phố rồi mới biết mưa ở Sài Gòn có thế đâu.

Tết nào tôi cũng về quê, trừ một năm có con nhỏ. Càng có tuổi, tình cảm với quê hương càng tha thiết hơn. Số lần về quê ngày càng nhiều hơn vì cuộc sống văn minh hơn, phương tiện đi lại dễ dàng, thuận tiện hơn.

Những ngày đầu từ miền Bắc, từ Nam Hà vào Sài Gòn làm việc, tất cả đều lạ lẫm, từ giọng nói đến đồ ăn thức uống, cách sinh hoạt… thậm chí cả cách ngồi sau xe. Mất cả tháng trời tôi mới quen được giọng đặc thù miền Nam và cố gắng chấp nhận với đồ ăn, thức uống ở đây.

Có đôi lần tôi bị nói là: “dân bắc kỳ”, và cũng có lần nghe câu: “dân nhà quê”. Nói chung có chút ít buồn nhưng chỉ là “buồn” cho chính người nói câu đó, dân phố “xịn” và người có văn hóa chẳng bao giờ họ nói vậy. Im lặng, nở một nụ cười tươi là cách phản ứng.

Đỗ Phương Liên – (Phiên dịch, Hà Nội)

Tôi sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, tôi không nói ngọng, không nói lắp, không “lên Ba Vì nuôi Bò Vàng”, như vậy tôi có ít khả năng bị gọi là "quê". Tuy nhiên giữa bọn "thành phố" với nhau cũng có khái niệm "quê" và chúng tôi nhận xét lẫn nhau không vì giọng nói hay xuất thân mà cũng chẳng vì bò sữa, phần lớn khái niệm "quê" chỉ sử dụng trong cách ăn mặc.

Ví dụ thế này, tôi có xem trên báo có ảnh một cô gái đoạt giải cao trong một cuộc thi sắc đẹp, mặc một bộ váy đỏ rực rỡ đứng tạo dáng cạnh gốc cây. Tôi bèn khoe cho tụi bạn "thành phố" của tôi nhưng bí mật không cho họ biết cô này là ai, thế là họ bắt đầu bàn tán xem cô này "quê" hay là không "quê".

Phe thứ nhất cho rằng cô không quê bởi gái đẹp cộng lên mặt báo thì bằng "thành phố". Phe đối lập thì cho rằng nếu bất kỳ cô gái đẹp nào khoác rèm cửa đỏ lên người (ý chỉ dáng của cái váy) thì mặt có xinh mấy cũng là nhà quê. Vả lại, thời buổi này chỉ có "nhà quê" mới chụp hình pose (tạo dáng) cạnh gốc cây hay hứng mặt trời lúc bình minh.

Chụp hình kiểu "thành phố" là phải “nuy”. Sau nửa tiếng bàn ra tán vào, tất cả quay ra chờ nhận xét của tôi. Tôi mới nói một câu "Cô ấy là hoa khôi TV", vậy là tất cả ồ lên "Thành phố".

Phạm Mai Chi (Sinh viên trường ĐH Ngoại ngữ, Hà Nội)

Tôi dân quê Hưng Yên, hiện đang sống cùng bố và anh trai tại Long Biên, Hà Nội. Tôi lên Hà Nội trong thời gian ôn thi đại học năm đầu tiên. Đúng là "nhà quê ra tỉnh", tôi gặp khá nhiều khó khăn. Đầu tiên tôi sợ không dám ra ngoài chợ mua đồ ăn, sau đó là sợ không dám ra đường vì đường đông, xe cộ nhiều còn tôi thì lơ nga lơ ngơ. Lúc nào cũng sợ người ta lừa, sợ bị bắt nạt (bây giờ nghĩ lại mới thấy tôi đúng là rất "gà").

Tôi ở một xóm trọ đông khoảng gần 15 phòng, phần lớn là sinh viên, có một số người đi làm, một số sống thử, một vài sống kiểu “đi đêm về hôm”. Nhà vệ sinh, nước dùng chung, không thoải mái như ở nhà.

Thực ra rất nhiều bạn trẻ thành thị dùng từ quê để chê bai những người khác, từ cách ăn mặc (không hợp gu hay vừa mắt họ chẳng hạn thì họ sẽ nói "Úi zời con ấy ăn mặc quê thế") cho tới lời nói ví dụ như nói ngọng "n" "l" vậy "đúng là nhà quê có khác, đồ nhà quê"…

Tôi thật sự khó chịu với thái độ coi thường ấy, người nhà quê họ có làm gì đả động đến họ đâu mà phải thể hiện thái độ coi thường họ như vậy? So với nhiều người thì những người ở quê sống rất tình cảm và đúng mực. Bản thân những người nói ra câu ấy cũng có nhiều người có nguồn gốc từ các vùng quê, họ dùng từ ấy như thể coi thường chính ông bà bố mẹ họ vậy.

Tôi sợ những bạn trẻ coi thường quê hương mình, cảm thấy ngượng ngùng khi nói "tớ ở quê". Có thể bạn lựa chọn cuộc sống nơi đô thị để làm việc, học tập, sinh sống nhưng không phải vì thế mà bạn coi thường, chối bỏ nguồn gốc quê hương của mình và cố khoác lên mình cái mác giả tạo là người thành phố. Bạn chỉ cần nhớ yêu quê hương không cứ là phải về làm việc, từ bỏ cơ hội tốt ở thành phố để về sống ở quê.

Nguyễn Việt Hùng (Bộ Tài nguyên môi trường, Hà Nội)

Năm 1992 tôi từ Yên Bái về thủ đô đi học đại học, đúng là thời đó quê thật, cái thời vẫn còn đi dép tổ ong, và sau đó mới là thời đi dép nhựa Tiền phong. Hà Nội ngày đó chỉ có xe đạp là chủ yếu, lác đác xe máy và ôtô Lada, nhưng lúc đó tôi đã thấy sầm uất và bận rộn lắm của một thành phố lớn so với cái xóm nhỏ của tôi ở quê – nơi đó có điện nhưng điện lờ mờ thậm chí chỉ nhìn thấy sợi tóc.

Về Hà Nội thấy thủ đô lúc nào cũng sáng láng, đèn điện lung linh, nhất là vào dịp lễ tết hoặc ngày Quốc khánh. Lúc đầu tôi cũng cảm thấy choáng ngợp vì thực sự từ nhỏ đến lớn đã được đi ra khỏi tỉnh đâu.

Nay về thủ đô học, cứ cảm thấy mình bé nhỏ nên lúc đầu tự ti lắm, sau thời gian học tập và làm quen với cuộc sống, những cảm giác tự ti đó dần dần mất đi và thay vào đó là cảm giác muốn khám phá, tôi đã tự đạp xe, tay cầm bản đồ thành phố và ý định đi từng phố từng ngóc ngách để tìm hiểu Hà Nội, tôi đi và đi nhưng chưa bao giờ đi hết được các ngõ phố ở Hà Nội.

Tôi không bị ai chê là nhà quê – cũng chắc là vì bắt kịp với cuộc sống ở đô thị, nhưng nói thật là cái tính quê không thể mất đi trong tôi được. Còn từ “quê” nhiều người hay nói với nhau bây giờ không hẳn là chê bai người khác mà là vui đùa vì thông tin phát triển mạnh mẽ, mọi người cập nhật thông tin rất nhanh nên ranh giới giữa quê và thành thị dần mất dần.

Có những lúc nhớ quê nhớ mọi người ở nhà nhưng dần dần có điện thoại di động và Internet nên việc liên lạc với bố mẹ với người ở nhà cũng dễ hơn, chính vì thế tôi lại càng ít về, chỉ có dịp Tết hoặc được nghỉ lễ dài ngày.

Khi ở Thái Bình tôi hay đi loăng quăng trên phố hơn, vì đường xá rất rộng, đẹp và thoáng đãng. Còn ở Hà Nội, nhiều phố ngột ngạt, đông người quá, nhưng ở đây, tôi mới có thói quen lang thang các quán café. Tôi nghĩ café là điểm nhấn nổi bật của nơi này.

Khi tôi mặc một chiếc áo lỗi mốt, có bạn bảo đùa tôi là quê. Lúc ấy cũng tức tức, nhưng mỗi người có gout thẩm mỹ riêng. Người Pháp có câu: Vivre pour être bien dans la peau, có nghĩa Sống làm sao cho mình cảm thấy thoải mái nhất. Với tôi từ “nhà quê” hay “thành thị” chẳng quan trọng, điều căn bản là học vấn, kiến thức và cái “chất” trong tâm hồn chúng ta.

Tôi có một người chị họ xa bằng tuổi, sống ở gần làng. Chị ấy cũng học đại học tại Hà Nội nhưng chúng tôi chưa có dịp gặp nhau trên này, chỉ mỗi lần về quê lại hỏi han tình hình của nhau. Dịp trung thu vừa rồi về nhà, mẹ tôi bảo gia đình chị gọi điện mời nhà tôi đến dự lễ thành hôn của chị. Bất ngờ thật đấy, đám cưới có vẻ diễn ra chóng vánh và một số người trong họ tiết lộ chị bị lừa, chị còn dọa bố mẹ nếu không cho kết hôn thì sẽ tự vẫn.