Nữ kiếm thủ Vivian Kong Man Wai vừa tạo nên dấu ấn lịch sử ở nội dung kiếm ba cạnh cá nhân nữ, mang về tấm huy chương vàng (HCV) đầu tiên cho đoàn thể thao Hong Kong tại Olympic Paris 2024. Bên cạnh hành trình gần 2 thập kỷ theo đuổi môn thể thao kiếm ba cạnh với nhiều thành tích “khủng”, Vivian còn sở hữu “profile” học vấn đầy ấn tượng.
Từ nhỏ, Vivian Kong Man Wai đã được gia đình đầu tư cho học những môn năng khiếu, như múa ballet và trượt băng. Thế nhưng, cô lại cảm thấy bản thân không đủ dẻo dai để theo đuổi 2 bộ môn này. Bên cạnh đó, cô còn được học vẽ tranh, đàn tranh Trung Quốc và đặc biệt yêu thích taekwondo. Cho đến năm 11 tuổi, Vivian được bố dẫn đến câu lạc bộ kendo và tìm hiểu về đấu kiếm. Ngay lập tức bộ môn này đã “chiếm trọn trái tim” của Vivian, khi cô nhận thấy đấu kiếm có sự kết hợp tốc độ của taekwondo và sự duyên dáng của ballet. Từ đó, Vivian chính thức bước vào quá trình đào tạo đấu kiếm épée (kiếm ba cạnh) chuyên nghiệp. Dù đã theo gia đình đến Canada từ năm 2 tuổi, và được đất nước này mời làm đại diện tại Olympic, song nữ kiếm thủ sinh năm 1994 đã từ chối cơ hội này bởi cô muốn cống hiến cho quê hương Hong Kong, Trung Quốc.
Chỉ trong vòng hai năm, Vivian Kong đã trở thành nhà vô địch đấu kiếm của Giải vô địch quốc gia U17 tại Trung Quốc. Tiếp đó, cô được vinh danh tại Giải thưởng VĐV trẻ xuất sắc hai lần, giải thưởng danh giá dành cho các VĐV trẻ tại Hong Kong. Vivian trở thành kiếm thủ đầu tiên của Hong Kong giành chức vô địch FIE Women’s Épée World Cup tại Havana (Cuba) vào năm 2019. Thừa thắng xông lên, nữ kiếm sĩ trẻ tiếp tục tỏa sáng với loạt thành tích tại World Cup, Asian Championships, Grand Prix và World Championships. Với liên tiếp thành tích ấn tượng, Vivian Kong đã được Hiệp hội Báo chí Thể thao Hong Kong vinh danh là “Nữ vận động viên của năm” vào năm 2019.
Cô cũng đại diện cho Hong Kong tại Asiad Incheon 2014 và Jakarta 2018, và giành được hai huy chương đồng tại Giải vô địch đấu kiếm thế giới năm 2019 và 2022, đưa cô lên vị trí số một thế giới và giành được danh hiệu “Nữ hoàng đấu kiếm” tại Hong Kong. Trong những năm tiếp theo, Vivian đã trở thành kiếm thủ số một thế giới lần thứ ba vào tháng 5/2023 và bảo vệ thành công danh hiệu vô địch châu Á thứ ba tại Wuxi (Trung Quốc).
Con đường chinh phục các danh hiệu của “nữ hoàng đấu kiếm” không trải đầy hoa hồng. Vivian Kong bị rách dây chằng chéo trước bên trái (ACL) vào năm 2017, ngay trước Giải vô địch thế giới. Nữ kiếm thủ quyết định chuyển sang ăn chay để đẩy nhanh quá trình phục hồi chấn thương. Theo bác sĩ phẫu thuật của Vivian, cô chỉ mất 3 tháng để hồi phục sau cả hai ca phẫu thuật, trong khi một VĐV thường phải mất từ 6 – 9 tháng để trở lại tập luyện, tùy thuộc vào loại hình thể thao. Đáng tiếc nhất là lần chấn thương đầu gối phải vào năm 2019 đã ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thi đấu tại Olympic Tokyo 2020 của cô.
Lần đầu tranh tài tại Olympic Rio de Janeiro 2016, Vivian Kong đã lọt vào vòng 16, đạt thành tích tốt nhất cho đội đấu kiếm Hong Kong. Dù không thể tiến sâu vào vòng trong, song Vivian vẫn gây ấn tượng mạnh mẽ khi đánh bại tay kiếm số 1 thế giới người Nga Lyubov Shutova. Tại Olympic Tokyo 2020, Vivian Kong dừng chân tại vị trí thứ 7 ở nội dung đồng đội, đồng thời là nữ kiếm thủ đầu tiên của Hong Kong lọt vào tứ kết nội dung cá nhân.
Bắt đầu hành trình đấu kiếm vào năm 11 tuổi, cuối cùng Vivian Kong đã chạm tay tới tấm huy chương vàng Olympic đầu tiên ở tuổi 30. Trong trận chung kết, Vivian gặp phải không ít áp lực khi thi đấu trong bầu không khí reo hò, ủng hộ nồng nhiệt của khán giả Pháp dành cho cầu thủ Auriane Mallo-Breton. Vivian đã bị đối thủ nước chủ nhà dẫn trước tới 7-1. Thế nhưng, cô đã “lật ngược thế cờ”, gỡ hòa 12 đều trước khi chiến thắng ở loạt kiếm quyết định ấn định tỷ số 13-12, giành HCV Olympic đầu tiên và HCV thứ ba trong lịch sử thể thao Hong Kong.
Trước màn lội ngược dòng đầy ngoạn mục, Vivian cho biết chính “tinh thần Hong Kong” đã truyền động lực cho cô kiên trì rút ngắn khoảng cách tỷ số với đối thủ. “Thi đấu tại Grand Palais ở Paris là một trong những ước mơ của tôi. Khi Pháp dẫn trước với tỷ số 7-1, tôi tự nhủ rằng không thể thua trận với cách biệt đáng xấu hổ như vậy và cố gắng từng bước lật lại thế cờ”, Vivian chia sẻ.
Dù bận rộn với lịch trình tập luyện, song Vivian chưa từng lơ là việc học, ngược lại còn đạt được nhiều thành tích tốt. Vivian đã đạt 41/45 điểm Bằng tú tài quốc tế (IB) năm 2012 và tốt nghiệp Cử nhân Quan hệ Quốc tế của Đại học Stanford danh giá vào năm 2016. Vivian từng tiết lộ bản thân bắt đầu quan tâm đến quan hệ quốc tế khi thường xuyên đi nước ngoài tham dự các cuộc thi. Sau đó cô tiếp tục theo học Thạc sĩ Luật tại Đại học Nhân dân Trung Quốc (RUC) và học lên Tiến sĩ Luật tại Đại học Trung văn Hong Kong (CUHK). Vào tháng 10/2021, Vivian Kong đã được chọn là một trong 10 người nhận giải thưởng dành cho “Thanh niên xuất sắc tại Hong Kong”.
Vivian cũng mong muốn được làm việc với Liên Hợp Quốc, đặc biệt khi cô dành nhiều nỗ lực cho các vấn đề nhân đạo và từ thiện, cùng các chiến dịch cộng đồng nâng cao nhận thức về các vấn đề xã hội. Từ năm 2019, Vivian đã trở thành thành viên không thường trực của Ủy ban Thúc đẩy Hòa hợp Chủng tộc, cơ quan tư vấn cho chính phủ về các dịch vụ dành cho các nhóm dân tộc thiểu số.
Đây là dòng trạng thái mới nhất trên trang Instagram của Vivian Kong. Chỉ sau 1 tuần “ẵm” huy chương vàng lịch sử tại Olympic Paris, “nữ hoàng đấu kiếm” chính thức tuyên bố giải nghệ khi đang trên đỉnh cao. Vivian cho biết cô sẽ bắt đầu sự nghiệp mới và thành lập tổ chức từ thiện để giúp trẻ em tìm lại niềm vui và sự hồn nhiên trong thể thao. Cô cảm ơn “gia đình kiếm thuật” đã tạo cơ hội để cô cống hiến gần 20 năm cuộc đời cho môn thể thao này. “Sau khi tham gia ba kỳ Olympic, tôi quyết định dừng lại sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp. Tôi sẽ nhớ gia đình đấu kiếm của mình rất nhiều, nhưng một khi đã là kiếm thủ, mãi mãi là kiếm thủ!”, Vivian chia sẻ đầy cảm xúc trên trang cá nhân.
Tiến sĩ Patrick Yung, giáo sư điều trị cho Vivian Kong, cho biết ông không nghĩ việc giải nghệ của Vivian có liên quan đến những chấn thương dây chằng cô đã trải qua, và khẳng định “Trong tương lai, Vivian sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ trong giới thể thao lẫn thúc đẩy tư duy tích cực trong xã hội”. Dù có nhiều tiếc nuối khi tay kiếm cự phách từ bỏ cuộc chơi, nhưng đông đảo người hâm mộ vẫn gửi những lời chúc tốt đẹp cho hành trình mới của “nữ hoàng đấu kiếm” Vivian Kong.
