“Giữa việc chấp nhận sự bất công hay là viết lại luật pháp, tôi chọn viết lại luật pháp”
Amanda Nguyễn từng là nạn nhân của một cuộc tấn công tình dục năm 22 tuổi khi còn là sinh viên ở Đại học Harvard (Massachusetts). Tại đây, sau khi đã trình các bằng chứng y tế có thể truy tố tội phạm tấn công tình dục thì cô mới vỡ lẽ ra rằng: những bằng chứng này có thể bị giới hữu trách hủy trong vòng 6 tháng, ngay cả khi thời hạn truy tố tội phạm là 15 năm, nếu nạn nhân không nộp đơn gia hạn.
Sau nhiều lần gia hạn và gặp rất nhiều khó khăn để theo dõi bằng chứng của mình, Amanda Nguyễn quyết định nghiên cứu những luật lệ chi phối cách các chính quyền tiểu bang giải quyết các cáo buộc tấn công tình dục. Cô lên một danh sách hơn 20 quyền lợi mà những người bị xâm hại tình dục có trong nhiều bang và thấy rằng mức độ bảo vệ khác nhau rất nhiều. Điển hình như ở một vài tiểu bang, chính quyền sẽ không hủy bằng chứng, trong khi ở Massachusetts thì ngược lại.
“Cứ mỗi 6 tháng tôi lại đề xuất gia hạn, cố gắng bảo vệ bằng chứng khỏi việc bị hủy, mãi cho đến khi ‘Luật bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân bị xâm hại tình dục’ được thông qua.” – Cô cho biết thêm – “Tôi là người bị cưỡng hiếp nhưng may mắn còn sống sót và khi tôi vấp phải một hệ thống tư pháp hình sự thiếu sót, tôi cho rằng trường hợp của tôi không phải là duy nhất. Tôi đã cố gắng tìm hiểu để biết những quyền lợi của tôi là gì sau khi tôi bị hãm hiếp và thật khó để tìm được thông tin có cơ sở nào”.
Vì vậy, cô đã nỗ lực soạn thảo “Dự luật bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân bị xâm hại tình dục”, trong đó bao gồm các luật lệ và thủ tục nhất quán để truy tố tội phạm tấn công tình dục, được đề cử bởi hai đại biểu của bang California, đồng thời là thành viên của Hạ viện Quốc hội Mỹ – Mimi Walters và Zoe Lofgren. Mục đích của Dự luật là để bảo đảm rằng những người có trường hợp giống cô sẽ biết dùng các quyền căn bản của họ và để bảo vệ bằng chứng không bị hủy trước thời hạn.
Dự luật đảm bảo những người bị xâm hại tình dục sẽ được gặp tư vấn viên và được cung cấp những thông tin toàn diện về các sự lựa chọn pháp lý. Đối với cá nhân nộp bằng chứng y tế, luật sẽ cho họ quyền được biết bằng chứng ở đâu và các kết quả xét nghiệm như thế nào.
Amanda đã có buổi nói chuyện đầy xúc động tại diễn đàn TED Talks về lý do vì sao cô đeo đuổi công việc nhiều người cho là hoang đường này.
Được đề cử giải Nobel Hòa bình
Năm 2014, cô sáng lập Rise – một tổ chức phi lợi nhuận bảo vệ những người sống sót sau khi bị tấn công tình dục. Rất nhiều nạn nhân bị xâm hại tình dục hoặc bạo hành tình dục luôn sợ người khác kỳ thị khi nói lên câu chuyện của mình, nhất là khi chia sẻ những đau đớn chưa bao giờ nguôi ngoai. Bởi bị cưỡng hiếp không chỉ là nỗi đau kéo dài vài phút, mà là một cái chết từ từ.
“Quyết định thành lập Rise được nảy ra vào một thời khắc rất đặc biệt. Đó là vào ngày 1/11/2014, sở dĩ tôi nhớ chính xác như vậy là vì ngày hôm đó tôi đã hạ quyết tâm chia sẻ câu chuyện của mình trên Facebook và điều đó chưa bao giờ dễ dàng cả. Khi tôi bước vào Trung tâm xử lý khủng hoảng tấn công tình dục ở địa phương, nhìn thấy phòng chờ được lấp đầy người, lúc ấy tôi nhận ra không chỉ có mình tôi phải trải qua những chuyện này.”
Tính đến thời điểm hiện tại, có 14 tiểu bang của Mỹ đã bỏ phiếu thông qua dự luật, gồm New York, Maryland, Virginia, California, Hawaii, Pennsylvania, Illinois, South Dakota, v.v… Quan trọng hơn hết, điều mà Amanda mang lại là niềm hy vọng và sự công bằng luật pháp trên khắp đất Mỹ. Rõ ràng, việc xử lý các vi phạm pháp luật vẫn có những bất cập về mặt địa lý và chưa thật sự bình đẳng cho tất cả mọi người.
Trong số những người nổi tiếng lên tiếng ủng hộ dự luật phải kể đến ngôi sao nổi tiếng – Evan Rachel Wood. Cô đã có bài phát biểu hùng hồn và đầy cảm động về nạn bạo lực và lạm dụng tình dục ở Hollywood trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ vào tháng 2/2018. Cô nói về tuổi trẻ ám ảnh, tuyệt vọng, mất mát và từng muốn tự tử sau khi bị tấn công tình dục hai lần.
Tiếp đến vào tháng 6/2018 vừa qua, Amanda cùng nam diễn viên Terry Crews đã ra làm chứng tại Thượng viện Hoa Kỳ để khuyến khích nhiều tiểu bang khác thông qua dự luật này. Terry Crews từng có thời gian là nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục và đó là khoảng thời gian mệt mỏi kinh khủng nhất đối với anh. Nam diễn viên muốn mọi người hiểu rằng tại Hollywood, các ngôi sao nam hay nữ đều có thể là nạn nhân của vấn nạn lạm dụng tình dục.
Amanda Nguyễn là 1 trong 8 phụ nữ trẻ được vinh danh vì những thành tựu đáng trân trọng trong sự kiện Young Women’s Honor lần thứ nhất (2016) của tạp chí thời trang hàng đầu thế Marie Claire. Tại buổi trao giải, cô khẳng định: “Tiếng nói chính là thứ công cụ quyền năng nhất mà chúng ta đang sở hữu. Đó là lý do tôi sử dụng tiếng nói của mình chiến đấu cho điều tôi tin tưởng.”
Để vinh danh cho sự đóng góp lớn lao trong hoạt động vì quyền con người cũng như truyền cảm hứng, tiếp thêm sức mạnh cho nhiều người trên khắp thế giới, mới đây trong một thông cáo báo chí được đăng tải trên Rise, Walters và Lofgren đã đề cử Amanda cho giải Nobel Hòa bình. “Cô ấy xứng đáng được ca ngợi cho những nỗ lực phi thường và sự cống hiến chưa từng có, trong việc bảo vệ bình đẳng giới theo luật pháp và các quyền cơ bản của con người đối với những ai đã bị xâm hại tình dục trên khắp thế giới.” – thông cáo báo chí viết.
Tuy nhiên, ước mơ lớn lao của người phụ nữ gốc Việt này là trở thành phi hành gia của Cơ quan Hàng không Vũ trụ NASA. “Tôi vẫn muốn trở thành nhà du hành vũ trụ trong tương lai. Vài người lo ngại rằng nếu bạn đứng lên để bảo vệ điều gì đó, đặc biệt là biện hộ cho các vấn đề tấn công tình dục, thì bạn sẽ làm công việc này cả đời”, Amanda bộc bạch, “Nhưng tôi muốn mọi người biết rằng việc cất lên tiếng nói của mình sẽ chẳng làm giảm đi thành tựu hay sự tham vọng nào của bản thân cả. Giống như tôi vẫn đang miệt mài theo đuổi đam mê vũ trụ của mình. ”
