50 triệu đồng của Đông Nhi và 10 triệu đồng từ Minh Tú trong đợt quyên góp hỗ trợ Miền tây chống hạn mặn bị một số người dán mác keo kiệt. Chẳng lẽ, cứ nghệ sĩ là cần ủng hộ tiền tỷ?
“Tổ chức đám cưới xa hoa bạc tỷ như vậy mà ủng hộ có 50 triệu đồng”, “Siêu mẫu đi diễn show nước ngoài như đi chợ mà đóng góp có 10 triệu, ít hơn cả người dân bình thường, ủng hộ vậy chỉ để được báo chí đưa tin chứ chẳng giúp gì nhiều”, “Mỗi show diễn đã vài trăm triệu rồi, họ quyên góp như vậy chẳng phải rất ki bo sao?”.
Đó là những lời lẽ chẳng mấy hay ho một số người dành cho những nghệ sĩ mà theo họ là có số tiền quyên góp quá ít. Họ đem những nghệ sĩ ấy lên bàn cân so sánh, sao Chi Pu ủng hộ 1 tỷ, Hà Anh Tuấn chi 2 tỷ, Hồ Ngọc Hà góp hẳn 3 tỷ còn Đông Nhi – Ông Cao Thắng cũng là ngôi sao hạng A, lại chỉ quyên góp có… 50 triệu đồng.
Ở Hàn Quốc từng xảy ra nhiều trường hợp tương tự khi sự đóng góp của nghệ sĩ lại là mũi dao đâm ngược lại họ. Như tài tử Lee Si Eon, anh chịu không ít ý kiến chỉ trích vì chỉ quyên góp 1 triệu won (tương đương hơn 19 triệu đồng) cho Hội cứu trợ thiên tai trong mùa dịch Covid-19. “1 triệu won từ một tài tử nổi tiếng như Lee Si Eon, đùa nhau à?”, nhiều người Hàn dè bỉu.
Nữ diễn viên Jeon Ji Hyun tuyên bố giảm 10% giá thuê nhà trong chuỗi bất động sản của cô giúp đỡ những người kinh doanh đang gặp khó khăn trong dịch Covid-19. Tuy nhiên, dân mạng xứ kim chi lại chê bai nữ minh tinh 39 tuổi quá keo kiệt khi giảm giá thuê nhà với mức quá ít. Ngược lại, họ tôn vinh Bi Rain vì anh hào phóng giảm đến 50%.
Nhiều người cho rằng nữ diễn viên “Vì sao đưa anh tới” quá giàu có nhưng ít khi giúp đỡ lúc xã hội khó khăn. Một số ý kiến còn khẳng định cô chưa từng làm từ thiện dù chỉ một lần.
Sau khi hứng chịu nhiều lời chỉ trích, Jeon Ji Hyun phải lên tiếng công khai cô đã ủng hộ nạn nhân của dịch Covid-19 100 triệu won (khoảng 85.000USD). Dân mạng vẫn dè bỉu cho rằng nữ diễn viên 39 tuổi chỉ làm từ thiện một cách miễn cưỡng, sợ sức ép dư luận.
Hay như Song Hye Kyo, cô còn bị fan Hàn la ó thậm tệ vì không có động thái quyên góp cho quê nhà trong dịch Covid-19 như nhiều nghệ sĩ khác trong khi nữ diễn viên cũng là nghệ sĩ hạng A của Hàn Quốc.
Đã đến lúc chúng ta phải thay đổi suy nghĩ về việc nghệ sĩ làm từ thiện. Thay vì nhìn vào số tiền, hãy nhìn vào tấm lòng và ý nghĩa sâu xa mà họ mang tới.
Dịch bệnh ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống xã hội, kinh tế. Nhiều hoạt động showbiz ngưng trệ, nhiều show diễn bị hủy bỏ. Người lao động gặp khó khăn, nghệ sĩ cũng tương tự. Họ cũng là người bình thường, cũng phải làm việc để sống và phải trả lương cho hàng chục, hàng trăm con người đứng sau mình.
Nam ca sĩ Tuấn Hưng từng nêu quan điểm: “Nghệ sĩ cũng là công dân như bao nhiêu công dân khác, chỉ khác là công việc của chúng tôi khi đã nổi tiếng thì kiếm tiền nhàn hơn một chút. Nhưng mong các bạn hiểu rằng chúng tôi cũng vất vả ít nhất hơn 15-20 năm mới được như vậy”.
Nên nhớ, tiền bạc có thể đong đếm nhưng tình người và lòng thiện nguyện thì không có thước đo. Chúng ta đang đi vào con đường của sự thiếu văn minh khi đưa ra những đòi hỏi vô lý và dùng tiền bạc để phân định nghệ sĩ.
Không cần đầu tư vài trăm triệu đồng cho những bộ cánh xa hoa dự sự kiện, không cần xuất hiện trên truyền thông với tần suất dày đặc, nghệ sĩ khi xuất hiện ở đúng nơi và đúng lúc, nhất là khi cộng đồng cần, tự khắc đó là khoảnh khắc tỏa sáng nhất của họ.
Những ngày qua, chẳng phải hình ảnh Thủy Tiên ăn vội tô mì, ăn vận giản dị, lội nắng đi khảo sát hạn mặn đã giúp cô hóa “cô Tiên” trong lòng người hâm mộ?
Nói về mặt truyền thông, trong thời điểm nhạy cảm, khó khăn này, một tháng chạy show không bằng một lần làm thiện nguyện. Mỗi người sẽ có một quan điểm khác nhau về hai chữ “truyền thông”. Có người hiểu theo nghĩa tích cực, cũng có người chỉ thấy sự vụ lợi trong việc quảng bá tên tuổi.
Đôi khi, chính nghệ sĩ cũng loay hoay đứng giữa lằn ranh của hoạt động xã hội và làm truyền thông. Họ phân vân không biết làm thế nào để thể hiện trách nhiệm cộng đồng mà không bị quy kết là đánh bóng tên tuổi. Mức độ nào là làm màu, mức độ nào là thực tâm? Có người chọn cách công khai, truyền cảm hứng như Hà Anh Tuấn, Thủy Tiên, Đại Nghĩa, Tóc Tiên, Đông Nhi – Ông Cao Thắng; có người chọn cách âm thầm không ai biết như Trấn Thành, Việt Hương…
“Hồi xưa, lúc mới đi làm thiện nguyện, tôi cũng bị nhiều người chửi bới là lừa đảo, tạo dựng hình ảnh. Tôi buồn và suy sụp nhưng sau đó rồi đâu vào đấy. Tôi nghĩ miệng của họ, họ có quyền nói còn việc mình, mình cứ làm. Có những người giàu gấp vạn chúng tôi nhưng chưa bỏ ra được đồng nào để giúp đỡ người nghèo”, Thủy Tiên bày tỏ.
Thực tế, ở nghệ sĩ Việt, lắm lúc cái tâm là có nhưng cái tầm thì chưa. Có một dạo, công chúng phát ngán với những mẩu tin như cô A tặng bánh cho người nghèo, cô B cùng dân nhặt rác, anh C phát cơm miễn phí ở bệnh viện… Nhìn ở khía cạnh nhân văn, đó là những hành động đáng trân trọng, nhưng ở góc độ xã hội học, đó hầu hết là hoạt động bề nổi, “mì ăn liền”, dễ làm và không có hiệu quả lâu dài.
Nhìn ra quốc tế, ta thấy một đại sứ Angelina Jolie đi khắp năm châu, có mặt ở tất cả các điểm nóng để giúp đỡ người tị nạn, xây trường học và phản ánh các vấn đề di cư, xung đột và nhân quyền; một Leonardo Dicaprio thành lập tổ chức bảo vệ môi trường, viện trợ 5 triệu USD cứu rừng Amazon; một Arnold Schwarzenegger trở thành thống đốc bang California sau nhiều năm hoạt động xã hội tích cực…
Dĩ nhiên, so sánh vị thế của sao Việt và sao Hollywood là tương đối khập khiễng. Nhưng nói ra điều này để thấy rằng, cách nghệ sĩ hoạt động xã hội cũng thể hiện được cái tầm tư duy cùng cái tâm hướng về cộng đồng của họ. Xét về mặt truyền thông, hoạt động thiện nguyện đúng cách vừa giúp thăng hạng vị thế, vừa khiến hình ảnh nghệ sĩ bền vững hơn trong lòng công chúng. Ngược lại, đó cũng có thể là con dao hai lưỡi phơi bày sự hời hợt và tư duy vụ lợi.
