Trẻ em luôn ồn ào, nóng nảy và tự coi mình là trung tâm. Thực tế, mỗi chúng ta sinh ra đều là một cá thể duy nhất và ở trung tâm của vũ trụ. Sự tự tôn đó khiến chúng ta rất dễ đi “lệch chuẩn” nếu không được uốn nắn. Phân biệt đúng – sai, nên làm – không nên làm là những điều tất cả chúng ta, đặc biệt là trẻ nhỏ cần biết. Nhưng, trẻ không thể tự biết được điều này. Bé cần có người chỉ dạy, uốn nắn để không “lạc đường” và bố mẹ là người thầy quan trọng nhất.
Là một người mẹ, tôi không ủng hộ việc dạy dỗ con trẻ bằng đòn roi hay những lời mắng nhiếc, nạt nộ. Dạy con theo cách này thể hiện sự thất bại của chúng ta trên cương vị làm cha mẹ. Chúng ta cần đưa con trẻ vào khuôn phép một cách thật tự nhiên.
Cũng giống như nhiều phụ huynh khác, tôi đã từng cảm thấy mình giống như kẻ bất lực và muốn buông xuôi tất cả, vì sự ngang bướng và khó bảo của con. Nhưng, cương vị làm cha mẹ buộc chúng ta phải tiếp tục “chiến đấu”. Tôi biết, đó là một hành trình mệt mỏi và căng thẳng, nhưng tình yêu thương con trẻ đã sẽ giúp chúng ta vượt qua và mang đến cho con những điều tốt đẹp nhất.
Hôm nay, tôi xin chia sẻ với các mẹ, những điều tôi đã áp dụng với Moon, cô con gái 6 tuổi của tôi. Những “luật bất thành văn” này đã giúp con từ một cô bé ngang bướng, tự coi mình là trung tâm trở thành một cô bé tuyệt vời.
Thời gian thần kỳ
Tôi biết, bạn yêu con mình và chắc chắn không ai nghi ngờ điều đó. Tuy nhiên, tình yêu con trẻ không được “giấu” ở bên trong mà cần thể hiện ra bên ngoài bằng hành động và lời nói. Giúp con nhận thức đúng, hành động đúng là chính là tình yêu đích thực bạn dành cho con. Vì vậy, ngay cả khi rất bận rộn, bạn cũng nên cố gắng dành thời gian ở bên con và dạy con những kỹ năng sống tốt đẹp.
Nếu bạn đang chịu cảnh nhà cửa giống như một khu ổ chuột, vì đồ chơi và đủ những thứ linh tinh khác do con bày bừa. Bạn cần giúp con thay đổi. Tất nhiên, cần tuyệt đối tránh việc la hét và chỉ trích. Bởi, điều đó không chỉ làm tổn thương con trẻ mà còn khiến tình hình không được cải thiện. Tôi cũng đã gặp trường hợp này và đã áp dụng thành công nguyên tắc “Thời gian thần kỳ”.
Thực chất, nguyên tắc “Thời gian thần kỳ” là một khoảng thời gian nhất định trong ngày bố mẹ tập trung hoàn toàn vào con. Bố mẹ và con sẽ cũng chơi những trò chơi mang tính định hướng để đưa bé vào khuôn phép. Tùy vào bài học định hướng, mà bố mẹ nên xác định thời lượng cụ thể cho “Thời gian thần kỳ”. Khi mới bắt đầu, tôi chỉ dành 15 phút cho “Thời gian thần kỳ”.
Nếu bạn muốn dạy con thói quen gọn gàng, hãy cùng con chơi trò “Thời gian thần kỳ – Ai dọn đồ nhanh hơn”. Để tạo hứng thú cho trẻ, hãy bắt đầu bài học thật tự nhiên giống như đang cùng chơi trò chơi, “Đã đến thời gian thần kỳ rồi. Mẹ và Moon sẽ cùng tranh tài, xem ai dọn đồ nhanh nhất.” Khi hết giờ, bố mẹ hãy thông báo một cách đầy tiếc nuối, “Ôi, thời gian thần kỳ đã hết rồi. Buồn quá. Ngày mai, thời gian thần kỳ sẽ vui hơn.” Bố mẹ cũng cần khen thành quả vừa đạt được, “Ôi phòng đẹp quá. Gọn gàng và sạch sẽ giúp phòng đẹp hơn, đúng không con?” Theo cách này, thói quen gọn gàng sẽ dần “thấm” vào con trẻ một cách hoàn toàn tự nhiên.
Tôn trọng trẻ
Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc phải tôn trọng con? Nếu chưa, bạn cần phải làm điều này ngay lập tức. Hãy nhớ rằng, trẻ con học từ những điều bé thấy, bé nghe và trẻ có khả năng bắt chước tuyệt vời. Nếu không muốn con nói “Bố/mẹ tránh ra!” khi bạn làm vướng đường trẻ, thì hãy nói “Con làm ơn tránh đường cho bố/mẹ với” một cách lịch sự và tôn trọng trẻ. Đừng quát lên với trẻ nếu bạn không muốn trẻ cũng sẽ quát lên với mình. Tôn trọng con không chỉ dạy cho con biết tôn trọng người khác mà còn giúp con xây dựng lòng tự trọng. Đừng làm trẻ xấu mặt ở nơi công cộng, thay vào đó, đưa trẻ tới một góc riêng tư và giải thích tại sao hành động của con là chưa được. Bạn cũng cần tránh dùng những từ ngữ như là “cứng đầu”, “hư hỏng”, “láo”,…khi nói với con.
Bố mẹ trở thành hình mẫu
Trẻ học qua việc quan sát, bắt chước nhanh hơn là được chỉ dạy. Có thể bạn đã được khuyên, bố mẹ nên trở thành hình mẫu lý tưởng để con noi theo. Nhưng, cuộc sống không lý tưởng và nếu bạn gieo vào đầu con trẻ sự hoàn mỹ, có thể bé sẽ trở nên bối rối và gặp khó khăn khi bước vào cuộc sống thực. Đó chính là lý do, bố mẹ cần trở thành hình mẫu của con ở cả những hành động tốt và chưa tốt.
Nói một cách trung thực, chúng ta không phải là những bậc cha mẹ hoàn hảo. Đừng xấu hổ vì điều này, bởi con người không phải là tạo vật hoàn hảo. Bất cứ ai cũng có lúc mất bình tĩnh và mắc sai lầm.
Hãy để trẻ biết, bất cứ ai cũng có thể mắc sai lầm và bố mẹ cũng không ngoại lệ. Bạn cũng cần cho trẻ thấy, cách bạn đối mặt và khắc phục sai lầm của mình. Điều này sẽ giúp con hiểu, phạm sai lầm là không tránh khỏi và điều quan trọng là cách khắc phục, rút kinh nghiệm từ những sai lầm đó.
Phần thưởng khuyến khích
Với trẻ, phần thưởng là một trong những giải pháp tuyệt vời để khuyến khích sự tiến bộ, nỗ lực. Trẻ cần được biết việc mình đang làm tốt thế nào, tại sao lại được coi là tốt và khi làm tốt bé sẽ được thưởng.
Bố mẹ không nên thưởng cho con bằng tiền mà hãy thưởng cho con bằng những thứ kiểu như, ra ngoài ăn kem hay đi công viên. Phần thưởng cũng cần tỷ lệ thuận với hành vi của con. Phần thưởng nhỏ cho những hành vi nhỏ và phần thưởng đặc biệt cho những thành công lớn. Phần thưởng cho việc tốt cũng cần được thực hiện ngay và luôn để tác dụng khích lệ con trẻ được phát huy tối đa.
Thể hiện sự thất vọng của bố mẹ khi con có hành vi không tốt
Bạn có biết, trẻ cũng có nhu cầu làm hài lòng cha mẹ. Dù tự coi mình là trung tâm, nhưng các bé đều luôn cố gắng làm hài lòng bố mẹ. Đó chính là lý do bé vui khi được bố mẹ khen. Vì vậy, khi con có hành động không tốt, bạn nên thể hiện cho con thấy, mình buồn thế nào về điều đó.
Quy luật bất thành văn này đến với tôi rất tình cờ. Một lần, Moon “ăn vạ” vì không được mua món đồ bé thích. Tôi đã dùng đủ mọi lý lẽ để phân tích cho con đó là món đồ không cần thiết, nhưng vẫn không dập tắt được “cơn cuồng phong” của bé. Tôi thấy mình giống như một kẻ bất lực và đã bật khóc. Khi nước mắt tôi rơi, Moon bỗng dưng nín bặt, nhìn tôi với ánh mắt tò mò trong vài giây, rồi tiến đến ôm tôi và nói “Mẹ khóc vì con không nghe lời à. Con không cần mua nữa đâu, con sẽ ngoan mà, mẹ đừng khóc nữa”.
Như vậy, đâu nhất thiết phải tức giận, la mắng hay đòn roi mới giúp con hiểu được điều hay lẽ phải. Nỗi buồn của cha mẹ cũng là một trong những “luật bất thành văn” hoàn hảo giúp con hoàn thiện mình.
Bài: Lê Anh
