Trên tình bạn, dưới tình yêu – một trong những xu hướng hẹn hò đang chiếm ưu thế ở giới trẻ có gì đặc biệt? Tại sao ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn mối quan hệ mập mờ thay vì tình yêu với cam kết lâu dài, thuỷ chung? Đẹp sẽ cùng bạn giải đáp các câu hỏi xoay quanh xu hướng hẹn hò này dưới đây.
“Situationship” là một thuật ngữ tương đối thông dụng trong tiếng Anh, ám chỉ mối quan hệ tình cảm không chính thức, không ràng buộc và không có sự đảm bảo lâu dài giữa một cặp đôi. Nhen nhóm xuất hiện trên internet từ năm 2009, đến nay, thuật ngữ này đã được đưa vào từ điển và được sử dụng trong nhiều tài liệu chính thống. Trong khi đó, tại Việt Nam, thay cho “Situationship”, mối liên kết “trên tình bạn, dưới tình yêu” này thường được cộng đồng mạng định nghĩa nôm na là một “mối quan hệ mập mờ.”
Đầu năm 2023, một khảo sát trực tuyến về suy nghĩ của cộng đồng đối với mối quan hệ mập mờ (Situationship) đã được thực hiện với 10.000 đối tượng nam và nữ ở độ tuổi 21 đến 99 từ hơn 100 quốc gia. Theo đó, khoảng 30% người tham gia nhận thấy thế hệ hiện nay có vẻ thích mối quan hệ mập mờ hơn các mối quan hệ có tính cam kết. Trong khi đó, 40% cho rằng mối quan hệ mập mờ nên được công nhận là một trạng thái hẹn hò chính thức. Đặc biệt hơn, khoảng 43% nghĩ mối quan hệ này có thể phản ánh phong cách thực dụng của người đương thời trong việc thoả mãn các nhu cầu cá nhân.
Trên thực tế, mối quan hệ mập mờ thường xảy ra ở hai trường hợp. Trường hợp thứ nhất mang tính tự nguyện và chủ động, khi cả hai người đồng ý hẹn hò mà không cần đến danh nghĩa chính thức, lời hứa chung thuỷ hay định hướng tương lai. Mối quan hệ mập mờ có thể bao gồm yếu tố tình dục, tuỳ thuộc vào mong muốn của cặp đôi, ở khía cạnh này, nó có đôi nét tương đồng với “Friends With Benefits” – khi hai người chỉ tìm đến nhau để thoả mãn nhu cầu đôi bên.
Trường hợp thứ hai của mối quan hệ mập mờ thường xảy ra trong giai đoạn tìm hiểu của các cặp đôi. Lúc này, nếu một trong hai người cảm thấy lưỡng lự, không muốn tiến xa hơn, nhưng cũng không muốn kết thúc ngay lập tức, thì chuyện tình sẽ bị chững lại và trở nên mơ hồ. Đây cũng là khởi nguồn cho nhiều câu hỏi lớn của người trẻ khi tìm hiểu nhau, ví dụ như “Mình là gì của nhau?” và “Khi nào chúng ta công khai mối quan hệ này?” hoặc “Tại sao người ấy chưa tỏ tình?”,…
Cuối năm 2022, một ứng dụng hẹn hò trực tuyến đã ghi nhận Situationship là xu hướng mà hội độc thân lựa chọn nhiều nhất, khi lượng người dùng thêm cụm từ này vào hồ sơ hẹn hò đã tăng gần 50%. Giới trẻ, đặc biệt là những ai đang tập trung xây dựng sự nghiệp và không có nhiều thời gian để theo đuổi một mối tình lâu dài, ổn định, có thể coi “mập mờ” là hình thức để trải nghiệm cảm giác yêu đương và khám phá thêm về tính dục của bản thân trong khi vẫn chuyên tâm theo đuổi sự nghiệp.
“Mập mờ” cũng có thể là giai đoạn để các cặp đôi cân nhắc kỹ lưỡng trước khi bắt đầu tình yêu chính thức. Tương tự như một khâu làm nháp, mối quan hệ này giúp hai người khám phá ra nhiều khía cạnh sâu sắc hơn về nhau – những điều mà mỗi cá nhân không tự nhiên biểu hiện ra ngoài qua tiếp xúc thông thường. Với những ai còn thiếu trải nghiệm yêu đương, thì “mập mờ” là hình thức lý tưởng để kiểm tra độ phù hợp giữa bản thân và đối tượng hẹn hò, từ đó giữ mình an toàn khỏi những tổn thương không đáng có khi yêu.
Các mặt lợi của Situationship cũng được cân nhắc cụ thể trong cuộc khảo sát trực tuyến. Tại đó, phần lớn người tham gia cho rằng mối quan hệ này giúp các cặp đôi tránh được áp lực trong chuyện tình cảm. Nhìn chung, điểm hấp dẫn của mối quan hệ mập mờ là nó mang lại cho người ta nhiều đặc quyền tương tự như tình yêu, trong khi miễn trừ đi trách nhiệm mà các cặp tình nhân thông thường phải tuân thủ.
Rủi ro đầu tiên từ mối quan hệ mập mờ là sự uổng phí thời gian của đôi bên. Có thể coi việc dành thời gian cũng như trí lực vào một chuyện tình bấp bênh, thiếu phương hướng là khoản đầu tư mạo hiểm với những người trẻ. Nếu mối quan hệ này tiến triển thuận lợi, các cặp đôi có thể tiến đến yêu đương chính thức, hay thậm chí là kết hôn (thường là rất hiếm hoi). Ngược lại, nếu mọi thứ không được như mong đợi, hoặc giữa hai người xảy ra bất đồng về định hướng tương lai, thì kết cục tan vỡ có thể ập đến bất cứ khi nào, khiến khoảng thời gian mà hai người bên nhau bị phí hoài.
Quay lại với cuộc khảo sát, bên cạnh 43.1% người tham gia đã phỏng đoán rằng “mập mờ” là minh chứng cho lối tiếp cận thực dụng của thế hệ đương thời tới hầu hết các nhu cầu cá nhân, thì 31,98% lại tin vào điều này với thái độ chắc chắn. Các số liệu đã góp phần gợi lên rủi ro thứ hai của mối quan hệ mập mờ – đó là sự lừa dối tình cảm và lạm dụng tình dục. Theo đó, người ta có thể nói dối để bước vào mối quan hệ này nhằm thoả mãn nhu cầu tình dục của bản thân mà chẳng hề quan tâm đến cảm xúc của đối phương.
Rủi ro thứ ba từ Situationship là tổn thương tâm lý rõ rệt đối với những ai bị mắc kẹt trong mối quan hệ này. Giả dụ bạn bị cuốn vào một chuyện tình mập mờ mà chưa trang bị sẵn một “tinh thần thép” cũng như các kiến thức cơ bản về nó, bạn có thể phải đối mặt với nhiều cảm xúc tiêu cực khi nó kết thúc. Nếu bạn trót đặt kỳ vọng quá cao vào đối tượng hẹn hò, nhưng đối phương lại trở nên hời hợt và mất dần hứng thú, thì người ấy được phép rời xa bạn ngay lập tức để tự “giải thoát” cho chính mình, trong khi bạn – người “lún sâu” hơn vào mối quan hệ này sẽ bị kẹt lại với nỗi buồn sâu sắc.
nếu bạn không…
Dù mối quan hệ mập mờ mang lại cho người trẻ nhiều lợi thế hấp dẫn trong chuyện tình cảm, tuy nhiên, không phải ai cũng có trải nghiệm hoàn hảo với nó. Sự tự do cũng có thể khiến cảm xúc giữa hai người trở nên phai nhạt và mau chóng đưa mối quan hệ vào ngõ cụt. Vậy phải làm sao để bảo vệ bản thân nếu bạn “lỡ” sa chân vào mối quan hệ này? Sau đây là 5 gạch đầu dòng giúp bạn lùi lại một bước để suy nghĩ thật kỹ và đưa ra quyết định đúng đắn nhất cho mình.
1/ Hãy chắc chắn rằng đối phương còn độc thân: Đa số người trẻ tìm đến mối quan hệ mập mờ vì họ thiếu thời gian để hẹn hò và chăm chút cho một mối tình nghiêm túc. Nhưng cũng có không ít người lợi dụng điều này để “bắt cá nhiều tay” nhằm thỏa mãn “thói trăng hoa” của bản thân. Bạn sẽ không muốn làm bất kỳ ai tổn thương vì mình đâu! Thế nên hãy đảm bảo rằng đối phương còn độc thân.
2/ Thành thật trong giao tiếp: Trong một mối quan hệ mập mờ, mong muốn và cảm xúc của mỗi người có thể thay đổi vào bất cứ lúc nào, tuỳ theo mỗi thời điểm khác nhau. Do đó, nếu bạn muốn dừng lại hoặc tái định nghĩa mối quan hệ này, bạn nên thẳng thắn chia sẻ với đối phương.
3/ Tôn trọng lẫn nhau: Dù trong bất kỳ tình huống nào, đôi bên cần phải lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng quyết định của nhau để mối quan hệ được lành mạnh và an toàn. Ví dụ, nếu một trong hai người muốn kết thúc mối quan hệ, thì đối phương nên tôn trọng điều đó mà không nổi giận và gây khó dễ.
4/ Đừng bỏ hết trứng vào một giỏ: Khi bước vào mối quan hệ mập mờ, không gì có thể đảm bảo rằng qua thời gian, bạn và đối phương sẽ tiến triển theo hướng nghiêm túc hơn. Ngược lại, trong trường hợp này, bạn hoàn toàn có thể kết nối và tìm hiểu thêm người khác. Điều này sẽ giúp bạn “phân tán” kỳ vọng, tránh đầu tư “tất tay” vào một chuyện tình không rõ ràng.
5/ Thiết lập ranh giới: Điều này là chìa khoá giúp chúng ta duy trì bất kỳ mối quan hệ nào trong cuộc sống. Đặc biệt với Situationship, mỗi người nên đề ra ranh giới tối thiểu để bản thân luôn thấy thoải mái, an tâm khi ở bên nhau. Những câu hỏi về tần suất gặp gỡ, phương thức, khung giờ giao tiếp,… là điều nên được thảo luận và thống nhất ngay từ đầu.
Thực tế đã chứng minh chúng ta không thể đánh giá một mối quan hệ mập mờ là đúng hay sai vì điều đó còn phụ thuộc vào quan niệm của mỗi người trong chuyện tình cảm. Song, với những ai đã quyết định bước vào mối quan hệ mập mờ, thì điều quan trọng là phải giữ cho mình “một cái đầu lạnh cùng một trái tim nóng” – đủ nồng nhiệt để “phiêu” theo cảm xúc, nhưng cũng đủ tỉnh táo để bước đi nếu không còn thấy phù hợp.
