Bắt đầu từ chiếc áo choàng đỏ
Denis Diderot là một triết học gia nổi tiếng người Pháp và là đồng tác giả của Encyclopédie, một trong những bộ bách khoa toàn thư đầy đủ nhất mọi thời đại. Thếnhưng danh tiếng cũn không giúp Diderot thoát khỏi gia cảnh túng thiếu. Mãi cho đến khi con gái lấy chồng thì cuộc đời ông đã thay đổi hoàn toàn.
Biết được Diderot không có khả năng chăm lo cho đám cưới của con gái, nữ hoàng Catherine Đại đế của nước Nga đã đề nghị mua lại thư viện của ông với giá 1.000 bảng Anh. Số tiền này giúp Diderot trở nên giàu có khi không chỉ lo của hồi môn cho con mà còn mua được một chiếc áo choàng mới màu đỏ tươi. Đó cũng là lúc mọi chuyện trở nên không ổn.
Điều gì đã xảy ra?
Chiếc áo choàng đỏ rất đẹp nhưng theo Diderot, thực tế, nó không phù hợp với mọi thứ trong ngôi nhà tồi tàn của ông. Vị triết gia dần nghĩ đến chuyện phải thay đổi cái gì đó để tạo nên sự hài hòa với chiếc áo đắt tiền. Đầu tiên là tấm thảm, bàn ăn, bức tượng rồi đến cái bàn ăn mới, ghế da và một tấm gương thật to. Hành vi mua sắm theo cảm hứng này được biết đến với tên gọi “Hiệu ứng Diderot”.
Theo đó, hành động mua một món đồ mới của con người sẽ tạo nên chuỗi mua sắm dẫn đến việc vung tiền cho các món hàng khác nhau liên tục. Kết quả, thay vì chỉ mua một sản phẩm, chúng ta lại sở hữu nhiều thứ hơn so với kế hoạch ban đầu chỉ vì cảm thấy hài lòng và thỏa mãn.
Chẳng hạn, bạn mua một chiếc váy mới nhưng lại cảm thấy đôi hoa tai, đôi giày cũ, chiếc túi xách hiện tại lại không hợp với nó. Thế là bạn tiếp tục hành trình shopping tìm kiếm những phụ kiện phù hợp cho trang phục ấy.
Hay như bạn mua một lọ kem dưỡng da nhưng chợt nhận ra cần phải có thêm serum, nước tẩy trang, nước hoa hồng rồi mặt nạ đi kèm thì mới đầy đủ. Suy nghĩ ấy khiến bạn mở ví thanh toán hàng loạt sản phẩm trước khi cân nhắc liệu chúng có thật sự cần thiết và hợp lý không.
Làm thế nào để vượt qua “Hiệu ứng Diderot”?
Hiệu ứng Diderot cho thấy rằng cuộc sống của bạn không ngừng có thêm nhiều thứ và con người luôn có xu hướng sống tích lũy, nâng cấp và cải tạo thay vì tối giản. Câu chuyện của Diderot chính là bài học lớn cho thói quen tiêu dùng hiện nay, khi cần biết cách lựa chọn, loại bỏ và tập trung vào những thứ thật sự quan trọng. Sau đây là một số cách có thể giúp bạn làm được điều đó:
1. Mua những thứ thật sự cần thiết, hạn chế không mua những thứ thuộc về sở thích
2. Từ bỏ việc muốn sở hữu thật nhiều vì mong muốn của con người là vô tận
3. Hướng bản thân đến lối sống tối giản để có được một cuộc sống lành mạnh và chất lượng
4. Bớt tiếp xúc và quan tâm đến quảng cáo
5. Tự đặt ra giới hạn cho bản thân và nghiêm túc tuân thủ
