Cách đây 40 năm, phim “The Exorcist” đã đánh dấu một cột mốc bất hủ của dòng phim kinh dị quỷ nhập tràng, khi nói về việc trục xuất quỷ ra khỏi con người.
Tiếp nối thành công của quá trình trừ tà ấy, bộ phim “The Conjuring” (ra mắt tại Việt Nam từ ngày 6/9), lại tạo được thú vị khi nói về việc trục xuất quỷ dữ ra khỏi đồ vật. Thậm chí, vượt qua tầm vóc một phim kinh dị đơn thuần, “The Conjuring” còn mang tính phản chiếu tác động của dòng phim kinh dị lên khán giả đại chúng.
Trong bộ phim này, hai nhà ngoại cảm Ed và Lauren Warrance đã tới một trường đại học và giảng cho các sinh viên ba bước hoạt động của quỷ. Quá trình này không chỉ có mục đích làm khán giả hiểu rõ hơn về hành động của quỷ dữ trong bộ phim, mà nó còn ngầm ám chỉ các mánh lới thu phục khán giả của dòng phim kinh dị.
Thông qua 3 bước tôi liệt kê lần lượt dưới đây, James Wan muốn bộ phim “The Conjuring” sẽ chiếm hữu hoàn toàn tâm trí bạn, tương tự như khi nhân vật trong phim bị quỷ nhập vào.
1. Sự phá quấy vô hình
“The Conjuring” có phần nội dung tương tự như nhiều bộ phim kinh dị khác. Một gia đình chuyển về sống tại một ngôi nhà cổ ở một nơi hoang vắng và bỗng nhiên họ cảm nhận thấy nhiều điều bất thường ở nơi đây. Những cánh cửa tự mở, không khí lạnh lẽo toả ra khắp nhà, những tiếng thì thầm vang lên giữa đêm… tạo ra một sự khuấy động nhẹ nhàng, nhưng cũng ẩn chứa về một thực thể kỳ bí nơi đây. Tất cả tạo ra những nguy hiểm khó giải thích đối với những con người.
Khán giả chỉ cảm thấy sợ hãi khi họ lo lắng cho nhân vật trong phim, do đó, trong khoảng thời gian đầu phim, James Wan đã cố gắng xây dựng thành công hai gia đình ở hai thái cực khác nhau, nhưng đầy ắp những nỗi niềm, tình cảm và khó khăn trong cuộc sống. Khi sự phá quấy đến với các nhân vật này, chúng ta đều cảm thấy khó hiểu và bối rối như họ. Có thể khán giả đã xem nhiều phim kinh dị tới mức có thể đoán được nội dung kế tiếp và các chiêu trò của đạo diễn, nhưng kỳ thực, những gì các nhân vật trong “The Conjuring” trải nghiệm hoàn toàn giống với việc bạn đang xem phim – không hề biết điều gì sẽ đến tiếp theo.
2. Áp bức tinh thần
Việc đặt bối cảnh vào những năm 1970, thậm chí áp dụng cho cả phong cách quay phim và dàn cảnh, khiến cho phim có không khí phù hợp hơn với dòng phim kinh dị. James Wan đã từng nói “việc thực hiện một bộ phim kinh dị ở thời hiện tại dường như là điều bất khả thi”, và tôi đồng ý với quan điểm này. Khi công nghệ thông tin chưa phát triển mạnh làm liên lạc giữa con người khó khăn hơn, khi ánh sáng điện còn được sử dụng tiết kiệm – vô tình tạo ra những góc tối ghê rợn ngay trong chính căn nhà mình, khi hơi lạnh của thời đại cũ vẫn còn ảnh hưởng mạnh mẽ, thì sự áp bức về tinh thần của thế lực vô hình sẽ kinh khủng hơn rất nhiều.
Sự áp bức nỗi sợ trong “The Conjuring” (may mắn thay) không đến từ những tiếng động, âm nhạc thót tim đột ngột, mà đến từ cái cách đạo diễn xây dựng sự kịch tính trước các pha hù doạ ấy. Chính cái lúc hồi hộp không biết bao giờ con ma nhảy xổ ra kèm âm thanh thót tim, kết hợp với nhịp điệu đặc quánh, không khí căng thẳng, âm thanh bass và đàn dây đầy ghê rợn, mới là khoảng thời gian khiến bạn sợ hãi nhất khi xem phim kinh dị.
James Wan nắn gân khán giả, rồi thả lỏng ra bằng nhiều phân cảnh hài hước, âm nhạc vui tươi, rồi sau đó bóp chặt lại bằng các hình ảnh gây hoảng loạn cao độ. Việc áp bức bằng cách nắn gân liên tục này, làm cho khán giả mềm nhũn đi vì sợ hãi. Đây là cách làm từng khiến “Insidious” trở thành một hiện tượng phim kinh dị trong năm 2010, và người “cha đẻ” của nó tiếp tục thực hiện thành công với “đứa em” “The Conjuring”.
3. Sự chiếm hữu hoàn toàn
Sau khi bị các thế lực vô hình quấy rối, giằng xé về thể xác lẫn tinh thần, cuối cùng thì các nạn nhân đã hoàn toàn bị các thế lực ấy chiếm hữu. Trong phim, hành trình này tương đối dễ nhận ra, cùng với đoạn kết không có sự bất ngờ nào quá lớn nhằm gợi hướng cho phần 2 ra mắt năm sau, tạo ra một cú phản kịch tính đáng tiếc cho bộ phim được xây dựng hết sức bài bản trước đó. Về mặt tổng quan là như thế, còn về chi tiết, khán giả vẫn có thể thoả mãn với bộ phim khi bị đạo diễn chiếm hữu hoàn toàn bằng cách… “không làm cho họ thoả mãn”! Vì sao? Ông đã “dắt mũi” khán giả trong một trò chơi đánh vào dự đoán cảm tính mà chắc chắn họ không có cơ hội thắng ông.
Đạo diễn biết thừa khán giả có thể đoán ra chiêu trò kinh dị do xem quá nhiều rồi, nên ông tung chiêu hù theo một cách căng thẳng khác để đẩy sự bất ngờ lên cao hơn. Do đó, những gì mà khán giả đoán đều trật lất. Phim kinh dị tâm linh khiến khán giả sợ hãi bằng cách tạo ra sự bất ngờ.
Cách của James Wan là khiến bạn “tâm phục khẩu phục” với sự bất ngờ đẩy lên đến tận cùng của kịch tính.
Đuổi quỷ dữ – Níu người xem
“The Conjuring” chỉ ra ý nghĩa của nó ngay trong cảnh đầu tiên: đừng bao giờ mời mọc quỷ dữ đến sống cùng mình, nhưng khi nó tới bất thình lình, thì ta cần chống trả bằng mọi sức lực để níu giữ tâm hồn lại. Bộ phim trừ tà này được gán mác R (trẻ em dưới 17 tuổi cần có phụ huynh đi kèm) không phải bởi có cảnh máu me, khoả thân hay chửi bậy, mà đơn giản chỉ bởi vì nó kinh dị đúng nghĩa! Thông qua một câu chuyện đơn giản, có phần cliché với những mô típ kinh dị thông thường, phim vẫn có kịch bản xây dựng tốt, lèo lái uyển chuyển, kiểm soát được nhịp điệu phim để tạo ra những khung hình tràn ngập cả sự kinh dị lẫn xúc cảm.
Trong khuôn khổ bài viết này, tôi không có ý định phân tích vào từng điểm mạnh, điểm yếu của bộ phim, mà tôi muốn chỉ ra một lớp ý ngầm ẩn về dòng phim kinh dị được James Wan cài cắm vào.
Các đạo diễn nói chung và nhà làm phim kinh dị nói riêng luôn mong muốn tác phẩm của mình ghi dấu ấn trong lòng khán giả và làm họ nhớ mãi về nó. James Wan cũng vậy, và 3 bước hoạt động của quỷ dữ được mô tả trong phim thực chất nhằm khái quát hoá quá trình ông đưa “con quỷ” “The Conjuring” kinh dị đi sâu vào tâm thức người xem. Và ông đã hoàn toàn thành công trong việc đuổi quỷ dữ trên phim, và níu giữ khán giả ngồi tới phút cuối cùng của bộ phim kinh dị hấp dẫn nhất hè này.
Bài: Trung Rwo
Ảnh: IDBM
