Các chuyên gia y tế cảnh báo, bất cứ ai cũng có thể bị loại virus này tấn công và gây nguy hiểm đến sức khỏe. Tính đến ngày 3/11, Việt Nam đã có 27 ca bị nhiễm virus Zika: 20 trường hợp ở Tp.HCM; hai người ở Bình Dương; Khánh Hòa, Phú Yên, Long An, Trà Vinh, Đắk Lắk mỗi tỉnh có 1 người bị nhiễm.
Hiện đã có 1 trẻ em 4 tháng tuổi ở Đắk Lắc bị mắc hội chứng đầu nhỏ được đưa đi xét nghiệm có kết quả dương tính với virus Zika.
Muỗi Aedes, thủ phạm gây dịch bệnh virus Zika. (Nguồn: EPA/TTXVN)
Virus Zika lây truyền bằng cách nào?
– Bị muỗi Aede đốt (còn được gọi là muỗi vằn). Theo các chuyên gia, loại muỗi truyền virus Zika chính là muỗi gây bệnh sốt xuất huyết. Chúng sống ở hầu khắp các tỉnh thành của nước ta và sinh sản quanh năm.
Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã tiến hành xét nghiệm các cá thể muỗi vằn tự nhiên để xác định khả năng loại muỗi có nhiễm virus Zika. Kết quả cho thấy có 56 cá thể muỗi vằn tự nhiên dương tính với virus Zika.
– Lây truyền qua quan hệ tình dục: Cũng như những căn bệnh lây lan qua quan hệ tình dục khác, nếu không sử dụng biện pháp phòng tránh an toàn, bạn sẽ có “tiềm năng” trở thành nạn nhân của virus zika. Các chuyên gia cho rằng cách đề phòng tốt nhất là không nên quan hệ tình dục trong thời gian 6 tháng kể từ khi nghi ngờ nhiễm virus Zika, hoặc cần phải có các biện pháp tình dục an toàn.
– Từ người mẹ: Trong thời kỳ mang thai nếu mẹ bị nhiễm virus Zika, não bộ của thai nhi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đứa trẻ khi sinh ra có nguy cơ bị bệnh đầu nhỏ.
– Lây truyền qua đường máu.
Ngoài ra, Zika cũng có khả năng lây truyền qua chất dịch, tuy nhiên nghiên cứu này chưa được chứng minh đầy đủ.
Dấu hiệu bạn đã nhiễm Zika
Khi nhiễm Zika, bạn sẽ bị sốt nhẹ 37,8-38,5 độ C, mệt mỏi, phát ban, đau các khớp. Viêm kết mạc, đau cơ, nhức đầu, đau hố mắt, suy nhược cơ thể. Một số ít bệnh nhân có thể có đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, loét niêm mạc hoặc ngứa. Thời gian ủ bệnh từ 3-12 ngày.
Zika gây ra những bệnh gì?
Em bé 1 tháng tuổi mắc chứng đầu nhỏ tại Rio de Janeiro của Brazil. (Ảnh: EPA/TTXVN)
Tê liệt hệ thần kinh ở người lớn
Ngoài dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh, Zika còn có thể làm tê liệt hệ thần kinh ở người lớn. Đây là kết luận của các nhà khoa học Mỹ đưa ra trong công trình nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa học Cell Stem Cell ngày 18/8.
Các nhà khoa học thuộc Đại học Rockefeller đã tiêm trực tiếp vào mạch máu của chuột thí nghiệm một chủng virus Zika theo cách mà Zika lây nhiễm vào cơ thể người. Kết quả cho thấy, các tế bào thần kinh gốc của chuột trưởng thành có thể bị virus Zika tấn công.
Theo nghiên cứu này, ở não bộ người lớn có hai quần thể tế bào đặc trưng đối với các tế bào gốc bị virus tấn công, do đó rất dễ bị tổn thương trước các lây nhiễm.
Từ đó các nhà khoa học cảnh báo, trong nhiều trường hợp, virus Zika có thể ảnh hưởng lâu dài tới trí nhớ của người trưởng thành hoặc gây ra bệnh trầm cảm.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cho rằng đây mới chỉ là thí nghiệm trên chuột và cần phải tiến hành thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá những tác động của virus Zika với hệ thần kinh ở người lớn.
Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Y học của Anh số ra ngày 5/10, các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Johns Hopkins của Mỹ đã tiến hành nghiên cứu trên 68 bệnh nhân mắc chứng Guillain-Barre (bệnh viêm đa dây thần kinh có thể khiến cơ thể tê liệt) tại 6 bệnh viện ở Comlombia.
Hầu hết những bệnh nhân này trước đó đã bị nhiễm virus Zika với các triệu chứng sốt, viêm kết mạc, nhức đầu, đau cơ và khớp, phát ban.
Kết quả nghiên cứu cho thấy gần một nửa trong số các bệnh nhân trên xuất hiện các triệu chứng thần kinh chỉ sau 4 ngày khi nhiễm virus Zika. Phản ứng này được cho là nhanh hơn một cách bất thường so với những người bị nhiễm các virus khác như cúm hay herpes.
Làm teo tinh hoàn, giảm tinh trùng và khả năng sinh sản ở nam giới
Theo một nghiên cứu mới của nhà khoa học Michael Diamond thuộc Đại học Y Washington ở St. Louis, đăng tải trên tạp chí Nature ngày 31/10, virus Zika cũng có khả năng làm teo tinh hoàn, giảm tinh trùng và khả năng sinh sản.
Nhà khoa học này đã làm thí nghiệm trên chuột đực, kết quả cho thấy, tinh hoàn của chuột bị nhiễm Zika teo nhỏ khoảng 90% về trọng lượng, trong khi lượng tinh trùng trung bình giảm 3/4, thậm chí còn cao hơn nữa và nhiều khả năng có thể gây tổn thương vĩnh viễn.
Nhà khoa học Diamond khẳng định sẽ căn cứ kết quả trên để nghiên cứu sâu hơn nhằm xác định liệu Zika có gây tác động tiêu cực tương tự ở nam giới hay không khi mà một số thông tin liên quan cho thấy loại virus này có thể thâm nhập vào hệ thống sinh sản của nam giới và tồn tại được trong tinh dịch, cũng như tinh trùng.
Virus Zika có thể tồn tại bên trong tinh trùng người nhiễm bệnh
Chưa có vắcxin và thuốc đặc trị
Cho tới nay các nhà khoa học vẫn chưa bào chế được vắcxin hay thuốc đặc trị phòng chống virus Zika. Các biện pháp phòng bệnh hiệu quả chủ yếu hiện nay là diệt muỗi, loăng quăng, bọ gậy. Tránh bị muỗi đốt bằng cách thoa các loại thuốc chống muỗi, dùng hương muỗi, máy đuổi muỗi…
Các bà mẹ đang mang thai hoặc dự định có thai trong vòng 6 tháng tới không nên đến các quốc gia đang có dịch bệnh do virus Zika.
Người trở về từ quốc gia đang có dịch Zika cần sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục nếu vợ hoặc bạn tình đang trong quá trình mang thai hoặc dự định có thai để tránh những biến chứng có thể xảy ra đối với thai nhi. Đồng thời chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày, nếu có dấu hiệu bất thường về sức khỏe hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Những người bị nhiễm virus Zika nên nghỉ ngơi nhiều, uống nhiều nước và hạ sốt bằng các thuốc thông thường. Nếu các triệu chứng nặng lên, cần đến các cơ sở y tế để điều trị.
Đông Nam tổng hợp
