Khi kẻ thắng ngả mũ trước người thua
Tại lễ trao giải Grammy mới đây, chỉ bằng một vài câu ngắn gọn, Adele đã tạo ra một cuộc tranh cãi lớn về mặt chuyên môn khi gọi Beyoncé là nghệ sĩ của cuộc đời cô và cho rằng mình không thể nhận Grammy ở hạng mục Album của năm vì “Lemonade” (album của Beyoncé, ra mắt tháng 4/2016) quá đẹp đẽ, giàu cảm xúc và đầy ý nghĩa. Đúng vậy, “Lemonade” xứng đáng được coi là một kiệt tác âm nhạc đương đại, sản phẩm này được tạp chí âm nhạc uy tín nhất nước Mỹ – Rolling Stone xếp ở vị trí số một trong danh sách những album hay nhất năm 2016 với lượng tiêu thụ lên tới vài triệu bản. Tầm ảnh hưởng của “Lemonade” không hề thua kém “25” – album giúp Adele mang về tới 6 chiếc máy quay đĩa vàng.
Rất dễ thấy, “25” và “Lemonade” – hai album sáng giá nhất tại giải Grammy năm nay đều là những sáng tác dựa trên hành trình tìm kiếm bản thân, trải nghiệm cuộc đời và tự hàn gắn vết thương. Nhưng “Lemonade” được Beyoncé gửi gắm nhiều thông điệp hơn, khi nữ hoàng R&B kêu gọi phụ nữ da màu phải mạnh mẽ hơn, biết yêu thương và trân trọng bản thân nhiều hơn. Cô sử dụng những ngôn từ trần trụi để nói về tình yêu, về thời cuộc. Điều này, có lẽ là nguyên nhân khiến hội đồng giám khảo đánh điểm trừ cho album “Lemonade” của Beyoncé trong cuộc đua với “25” của Adele. Nhưng thật tuyệt vời khi Adele hoàn toàn đồng cảm và thấu hiểu giá trị thực sự của “Lemonade”.
Trên một bài viết cho trang CNN, tác giả Lisa Respers France đặt câu hỏi, liệu có một thái độ phân biệt chủng tộc nào ở Grammy không khi toàn bộ các hạng mục quan trọng (bao gồm Album của năm, Ghi âm của năm và Ca khúc của năm và hai giải phụ khác) đều thuộc về Adele. Ngược lại, Beyoncé chỉ ra về với hai giải phụ (Album đương đại hay nhất và Video âm nhạc hay nhất), trong khi rõ ràng cô xứng đáng nhận được nhiều hơn thế. Nên biết, “Lemonade” đã nhận tới 9 đề cử Grammy, nhiều hơn “25” tới 5 đề cử và giới phê bình cũng dự đoán đây là một cuộc so kè sít sao chứ không phải chiến thắng một chiều dành cho bất cứ đối thủ nào.
Muốn giành Grammy – Hãy là người da trắng?
Trên thực tế, sự phân biệt chủng tộc tại Grammy được nhắc đến bởi nhiều lí do. Trong 59 kỳ trao giải Grammy, chỉ có 13 nghệ sĩ da màu được xướng tên ở hạng mục Album của năm, lần gần nhất là Herbie Hancock (năm 2008), trước đó là Lauryn Hill vào năm 1999. Và lại là Beyoncé, hai năm trước, đã thất bại cay đắng ở hạng mục Album của năm khi chiếc máy quay đĩa vàng được trao cho Morning Phase của Beck thay vì đĩa nhạc cùng tên của Beyoncé trong sự ngạc nhiên của công chúng, giới phê bình và cả Beck. Để trả lời cho câu hỏi của Adele trong hậu trường, rằng “Cô ấy còn phải làm cái quái gì nữa để thắng giải Album của năm?”, nhiều người đã đưa ra cùng một đáp án: “Hãy là người da trắng!” (Be white).
Nhưng cũng có những ý kiến khác, đơn giản hơn, như của Harvey Mason Jr, nhà soạn nhạc từng 6 lần giành giải Grammy: “Thực tế, không có âm nhạc của người da đen hay của người da trắng. Hãy tạo ra thứ âm nhạc hay và cả thế giới sẽ lắng nghe nó”. “25” của Adele có tới 4 bài “hit” còn “Lemonade” không có bài nào, đây cũng là một bất lợi không nhỏ với Beyoncé. Mặc dù R&B đương đại là dòng nhạc chiếm lĩnh thị trường thế giới, nhưng nó chưa bao giờ được ưa thích ở Grammy. Với những đôi tai tạm gọi là già cỗi của các thành viên Viện Hàn lâm ghi âm Mỹ, chất pop-ballad trong “25” dễ nghe hơn hẳn so với những âm thanh mạnh mẽ, phong phú và trẻ trung của “Lemonade”. Chưa kể đến việc album này không nhất quán về phong cách mà là sự pha trộn của R&B với hip-hop, funk, rock, reggae, electronic, blues, soul.
“Cuộc chiến sắc tộc không dành cho chúng tôi”
Adele và Beyoncé, hai nữ ca sĩ quyền lực nhất hiện nay, luôn thể hiện sự trân trọng khi nói về nhau. Trả lời phỏng vấn tạp chí Vanity Fair cuối năm 2016, họa mi Anh quốc tiết lộ cô yêu thích Beyoncé từ năm 11 tuổi, khi nữ hoàng R&B vẫn còn là thành viên nhóm Destiny’s Child. “Cô ấy như Michael Jackson của riêng tôi”.
Khi Beyoncé ra mắt album “Lemonade” hồi tháng 4/2016, Adele đã viết trên mạng xã hội: “Beyoncé là nghệ sĩ mà tôi cực kỳ ngưỡng mộ. Tài năng, sắc đẹp, vẻ thanh lịch và đạo đức nghề nghiệp của cô ấy không ai có thể sánh bằng”. Để đáp lại, Beyoncé cũng chia sẻ: “Adele viết nên những ca khúc sâu sắc, phơi bày mọi nỗi đau bằng giọng hát tràn đầy xúc cảm. Sự trở lại của cô ấy thật kỳ diệu”.
Giữa thời điểm những giá trị căn bản của xã hội Mỹ đang bị đem ra tranh cãi, sự phân biệt chủng tộc đang trỗi dậy mạnh mẽ thì một câu chuyện đẹp như thế này là điều hết sức cần thiết.
