Tính toàn thể – tương lai của thời trang

Thập niên 2010 của thế kỷ 21 là một thời kì chuyển biến mạnh mẽ của ngành thời trang thế giới: sự đa dạng lên ngôi, buộc ngành công nghiệp khổng lồ này phải thay đổi để thích ứng với những tiêu chí mới của thời đại. Bước sang thập niên 2020, tính toàn thể thay thế cho sự đa dạng, trở thành mục tiêu hàng đầu thúc đẩy sự phát triển chung của thời trang.

Sự đa dạng trong một ngành công nghiệp được ghi nhận khi lực lượng tham gia kiến tạo nên ngành công nghiệp đó có đầy đủ các chủng tộc, độ tuổi, giới tính. Nếu như ở thế kỷ trước, thời trang vốn được cho là có sự phân biệt đối xử về màu da, giới tính trong việc tuyển dụng, thì sau thập niên 2010, ngành công nghiệp này đã có những bước tiến đáng kể mang cơ hội tới tất cả mọi người. Định nghĩa về cái đẹp bó hẹp trong da sáng, tóc dài, eo thon… đã thay đổi nhờ sự lên ngôi của những cái tên đình đám như Ashley Graham (người mẫu oversize), Anok Yai, Adesuwa Aighewi (người mẫu da màu), Liu Wen (người mẫu châu Á)… Lằn ranh giới tính cũng đã được xóa nhòa triệt để: những người mẫu chuyển giới nổi tiếng như Andreja Pejic, Teddy Quinlivan hay Nathan Westling tự tin chia sẻ câu chuyện đi tìm bản ngã thật của mình, là động lực thúc đẩy thị trường cởi mở hơn, góp phần thay đổi quan niệm cũ kĩ cho rằng phong cách được phân định bởi giới tính. Mới đây nhất, Chanel đã ra quyết định bổ nhiệm bà Leena Nair – cựu giám đốc nhân sự của Unilever, một người phụ nữ Ấn Độ – vào vị trí CEO toàn cầu. Quyết định này là một trong nhiều nỗ lực mang tới sự đa dạng trong bộ sậu cốt cán đằng sau nhà mốt di sản quan trọng bậc nhất của lịch sử thời trang.

Tuy nhiên, sự đa dạng trong thời trang dường như tiến gần đến cái đích “thời thượng” hơn là ý nghĩa thật sự. Người ta dễ dàng chạy theo nó như một kiểu xu hướng vị nhân quyền mà không ý thức được rằng chỉ khi nào năng lực, ý kiến của tất cả mọi người đều được đem lên bàn cân một cách bình đẳng, lúc ấy sự đa dạng mới thực sự có ý nghĩa. Tính toàn thể vì thế trở thành giai đoạn phát triển tất yếu tiếp theo, lột tả toàn diện sức mạnh mà thời trang có thể đạt được khi trao quyền và cơ hội thực sự cho tất cả mọi người.

Có thể hiểu như thế này, khi một cá nhân có xuất phát điểm yếu thế được tuyển dụng, đó là sự đa dạng, còn khi cá nhân đó có cơ hội đóng góp thực sự, đó là tính toàn thể.

Vào năm 2011, Olivier Rousteing lúc ấy mới 25 tuổi đã trở thành giám đốc sáng tạo của nhà mốt Balmain. Không chỉ có tuổi đời quá trẻ, Olivier còn có xuất thân và màu da độc đáo (anh là một người Pháp gốc Phi, mẹ anh là người Somali và cha là người Ethiopia). Sự lên ngôi của Olivier lúc đó đã tạo ra không ít tranh cãi trong giới thời trang cao cấp. Bằng sức trẻ và thái độ cầu toàn trong công việc, Olivier đã giữ vị trí này ở Balmain suốt một thập kỷ, mang lại những biến chuyển tích cực cho cục diện thời trang thế giới cũng như làm tiền đề cho sự lên ngôi tại Louis Vuitton 7 năm sau của Virgil Abloh. Năm 2018, Virgil trở thành nhà thiết kế da màu đầu tiên giữ vị trí quan trọng nhất của ngôi nhà thời trang di sản hàng đầu thế giới – Louis Vuitton. Show diễn menswear đầu tiên của Virgil tại Louis Vuitton cũng vì thế được tụng ca nhiệt thành, mở ra niềm hy vọng cho một ngành công nghiệp thời trang toàn thể nơi mọi tài năng đều được đón nhận và tạo cơ hội phát triển.

Không chỉ dừng lại ở đó, vào năm 2019, thương hiệu thời trang Fenty của Rihanna chính thức được ra mắt dưới sự bảo trợ của tập đoàn LVMH. Fenty là thương hiệu xa xỉ duy nhất được sinh ra tại LVMH kể từ năm 1987 (thương hiệu cuối cùng được tạo ra bởi LVMH là Christian Lacroix) và Rihanna là người phụ nữ da màu đầu tiên sáng lập thương hiệu mới tại LVMH. Không chỉ là một cá nhân kiệt xuất, Rihanna còn là một người phụ nữ da màu đủ sức lũng đoạn ngành công nghiệp thời trang, đặt ra quy chuẩn mới cho tính toàn thể mà tất thảy đang hướng tới.

Tính toàn thể còn được thể hiện ở việc tiến cử những gương mặt lạ không theo quy chuẩn cái đẹp thông thường. Trong BST mùa thu 2017 của Simon Rocha, lão bà 72 tuổi Jan de Villeneuve sải bước catwalk đầy tự tin. Tại sàn diễn của Versace năm 2018, Donatella đã khiến công chúng như vỡ òa khi đưa trở lại sàn diễn bộ sậu nàng thơ trứ danh một thời của người anh quá cố Gianni: Naomi Campbell, Claudia Schiffer, Cindy Crawford, Helena Christensen và Carla Bruni. Phong trào này còn lan rộng sang cả ngạch thời trang menswear với quân đoàn các bô lão tại show diễn mùa thu 2019 của thương hiệu Junya Watanabe. Mới đây nhất, trong chiến dịch Gucci Aria, nhà mốt này mang trở lại huyền thoại siêu mẫu một thời Kristen Mcmenamy nay đã gần 60 tuổi.

Có lẽ ai cũng hiểu rằng: tính toàn thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy một ngành công nghiệp nói riêng và xã hội nói chung phát triển. Dù sẽ còn một hành trình dài trước mắt, nhưng ngay từ bây giờ ngành công nghiệp thời trang đã có những tiền đề đáng ghi nhận để dọn đường cho những thay đổi tích cực trong tương lai.