Có một sự thật rằng hành vi của con người đều có mối liên hệ với nhau, trường hợp của Jennifer Dukes Lee là chứng minh điển hình. Trong suốt khoảng thời gian sống một mình từ lúc theo học đại học đến hơn 40 tuổi, Jennifer chưa bao giờ dọn giường sau khi ngủ, trừ lúc gia đình hoặc khách đến thăm nhà.
Cho đến một ngày nọ, cô quyết định thay đổi cuộc sống, và bắt đầu dọn giường sau khi ngủ dậy trong vòng 4 ngày liên tiếp – một “chiến công” không hề nhỏ đối với một người như Jennifer. Điều ngạc nhiên là trong ngày thứ 4 làm điều này, cô đã “tiện tay” nhặt quần áo bẩn để lung tung khắp phòng ngủ và mang đi giặt.
Sau đó, cô bỗng dưng chăm chỉ và đi rửa bát đĩa bẩn để lâu ngày rồi sắp xếp lại khu bếp của mình. Jennifer sau đó đã giải thích rằng: “Việc dọn giường đã ‘kích hoạt’ một loạt hành động dọn dẹp nhà cửa khác. Tôi cảm thấy mình trưởng thành và hạnh phúc hơn khi làm công việc nhà. Cảm giác giống như tôi trở thành một con người mới.”
Không nghi ngờ gì nữa, Jennifer Dukes Lee đã trải nghiệm hiệu ứng domino.
Hiệu ứng domino là gì?
Hiệu ứng domino được hiểu đơn giản rằng nếu một người nào đó thay đổi một thói quen nhất định, nó sẽ khiến các thói quen có liên quan khác cũng thay đổi theo. Trong một nghiên cứu vào năm 2012 của Đại học Northwestern (Mỹ) đã chỉ ra rằng, nếu một người giảm khoảng thời gian ngồi một chỗ mỗi ngày, họ cũng sẽ giảm lượng chất béo nạp vào cơ thể. Theo đó, những tình nguyện viên tham gia trong cuộc nghiên cứu không được yêu cầu giảm lượng chất béo nạp vào cơ thể, nhưng chính việc thay đổi thói quen ít vận động đã kích hoạt một loạt thói quen khỏe mạnh khác một cách vô thức. Giống như khi chúng ta làm đổ 1 quân domino sẽ khiến những quân domino khác bị đổ theo.
Tuy nhiên, hiệu ứng domino cũng có thể áp dụng cho cả những thói quen xấu. Tiến sĩ BJ Fogg của Đại học Stanford cho biết: “Bạn không bao giờ có thể thay đổi chỉ một thói quen. Các thói quen của chúng ta đều có mối liên hệ với nhau, cho nên nếu bạn thay đổi 1 thói quen, các thói quen liên quan khác cũng thay đổi theo”.
Vì sao hiệu ứng domino xảy ra?
Có 2 lí do để giải thích cho hiện tượng này.
Thứ nhất, các thói quen hàng ngày của con người đều liên quan với nhau. Đồng thời, có mối liên hệ mật thiết giữa cuộc sống và hành vi của con người. Đó là lí do khiến cho sự lựa chọn ở khía cạnh này có thể thay đổi kết quả một cách đáng ngạc nhiên ở khía cạnh khác của cuộc sống, cho dù bạn có dự tính trước mọi thứ ra sao.
Thứ hai, hiệu ứng domino tận dụng một trong những nguyên lý cốt lõi về hành vi con người: sự cam kết và tính nhất quán. Nếu con người cam kết theo đuổi một mục tiêu nào đó dù lớn hay nhỏ, họ thường sẽ theo đuổi và tôn trọng mục tiêu đã đề ra vì họ nghĩ những mục tiêu đó đã gắn chặt với hình ảnh và cái tôi của bản thân.
Quay trở lại câu chuyện của Jennifer Dukes Lee, một khi bắt đầu dọn giường sau khi ngủ mỗi ngày, cô đã tự nhủ một cách vô thức rằng “mình là người luôn muốn nhà cửa được gọn gàng sạch sẽ”. Nhờ vậy, cô dần thay đổi một số thói quen để gắn chặt với hình ảnh gọn gàng sạch sẽ ấy.
Các nguyên tắc để đạt được hiệu ứng domino hiệu quả:
1. Hãy bắt đầu với việc bạn thực sự có hứng thú để thay đổi nhất và thực hiện nó một cách thường xuyên.
2. Tiếp tục duy trì cho đến khi “quân domino” tiếp theo “đổ”, hoặc bạn đã đủ động lực để làm nó “đổ”.
3. Nếu đối mặt với một việc khó khăn, hãy chia nhỏ ra từng bước và thực hiện một cách từ từ. Cái quan trọng của hiệu ứng domino là quá trình thực hiện chứ không phải kết quả. Hãy luôn kiên trì, chắc chắn tất cả các “quân domino” của bạn rồi cũng sẽ “đổ” hết thôi.
