– Lại thêm những đêm “Hồ thiên nga” nữa, lần này ở Việt Nam. Khán phòng đông nghẹt – điều ông đã không thể thấy khi tác phẩm của mình mới ra đời. Ông đã nghĩ gì?
– Gửi cảm xúc vào từng nốt nhạc, nhưng tôi đã không tìm thấy người chia sẻ cảm xúc ấy ở ngay thời đại của mình. Cùng một nền tảng, một thời kỳ, một xã hội mà đã không thể chia sẻ.
Nhưng sau hơn 130 năm, đến giờ thì tôi hiểu, cảm xúc, giá trị muốn được chia sẻ, thấu hiểu cũng cần phải có thời gian. “Hồ thiên nga” đã được xem, được diễn, được đón nhận theo nhiều cách với nhiều thời đại, thế hệ khác nhau. Bản mới đây diễn ở Việt Nam của nhà hát ballet Talarium Et Lux cũng thế. Cái kết hân hoan đâu phải điều tôi nghĩ đến khi xưa. Nhưng giờ, tôi thấy kết thúc màu hồng thế cũng tốt.
Bản dựng mới của “Hồ thiên nga” gây chú ý với cái việc sử dụng công nghệ ánh sáng 3D
– Thật thế ư? Tôi có chút nghi ngờ sự hài lòng ấy. Đâu rồi những xác tín cho giá trị mình đeo đuổi. Đâu rồi những sân khấu trắng – khi kết thúc vở các nhân vật đã phải chết hết để giữ cái Tôi của mình. Chẳng nhẽ, ông không muốn sự day dứt vì đã phản bội của hoàng tử trở thành điều các hoàng tử khác phải nhìn vào để tự răn mình hay sao?
– Nói cho cùng, chúng ta viết những câu chuyện day dứt, hối hận cũng chỉ để tự gột rửa. Và sau khi gột rửa đúng cách, sự thanh thản sẽ đến. Nên nếu để hạnh phúc đến sau những giông tố trên hồ cũng là một cách nghĩ lạc quan thôi.
Thêm nữa, tôi nghĩ kể cả khi hạnh phúc rồi, cũng không có nghĩa là lúc nào đó mình lại quên ân hận. Day dứt có nhiều cách luồn lách vào đời sống lắm. Không dễ gì quên được sự phản bội của mình đâu.
Nhưng cũng phải yêu nhiều mới day dứt lắm, nên đừng đổ hết lỗi cho các chàng hoàng tử. Chính sự mờ nhạt của các nàng thiên nga đã phần nào khiến hoàng tử không thể nhận diện nổi người yêu. Đấy, cái nhìn qua mấy thế kỷ của tôi là như vậy.
Hoàng tử đắm say bên nàng Thiên nga đen Odilie kiêu hãnh
– Ở bản diễn Talarium Et Lux tại Hà Nội, Thiên nga Đen và Trắng như là cặp đối lập bùng nổ nhất. Nàng Đen Odilie kiêu hãnh, rạng rỡ. Nàng Trắng Odette dịu dàng nhưng nhạt nhòa. Ngay lập tức, khán giả như bị Đen hút về phía mình và nhiều người cảm thông với sự mê say của hoàng tử. Ông có nghĩ, vẻ đẹp cám dỗ và niềm vui lộng lẫy chỉ có thể là của Quỷ mang đến không?
– Sự rực rỡ chỉ có thể là của Quỷ với tâm hồn đen tối. Thời của tôi, tất cả đều nghĩ như vậy. Thời của tôi cũng từng nghĩ về những đối lập tuyệt vời: cám dỗ của bản năng và những đạo đức của đời thường. Những toan tính trong bóng tối và sự hồn nhiên trong ánh sáng. Vẻ đẹp sắc sảo độc địa và nét nhân hậu dịu dàng.
Nhưng câu chuyện đối lập đó quá cũ rồi. Phụ nữ ngày càng biết cách trở nên hấp dẫn, để đẹp thu hút mạnh mẽ như Thiên nga Đen mà chẳng hề đánh mất sự lương thiện. Nhìn Odilie mà xem, những cử động ve vuốt của nàng, trong đó còn chứa cả năng lượng chia sẻ nữa chứ. Đâu phải chỉ có vẻ đẹp lộng lẫy ánh lên trong đôi mắt ấy mới khiến hoàng tử ngã gục. Mà cũng không phải ngã gục, nó sẽ đánh thức nam tính của hoàng tử mạnh mẽ nhất, bạo liệt nhất.
Nếu chỉ nhìn “Hồ thiên nga” ở khía cạnh đừng phản bội niềm tin, phản bội tình yêu thì có lẽ vẫn thiếu. Sao không thấy giá trị của một chàng trai dám đi về cơ hội của đời mình. Sao không nhìn thấy nếu cô nàng Trắng đánh mất bản sắc để nhận diện mình, thì nàng mất tình yêu cũng đáng.
Nét nhân hậu dịu dàng của Thiên nga Trắng
– Có vẻ như ông khá thích thú với những góc nhìn mới về tác phẩm cũ của mình. Ông nghĩ sao về việc làm mới những giá trị, kể cả những gía trị đã thuộc về bất tử?
– Mỗi thời đại có giá trị riêng của mình. Tôi cũng không khăng khăng rằng thời đại tôi là chuẩn mực, những giá trị cổ điển là tinh hoa. Các bạn ngày hôm nay tìm thấy niềm hứng thú, say mê với những giá trị mới. Điều đó đáng khích lệ chứ. Chưa kể trên những giá trị mới ấy, các bạn sẽ khơi dậy được tiềm năng và tinh thần cống hiến của mình. Mỗi tác phẩm kinh điển chỉ cần làm được bấy nhiêu thôi là đã nối dài sức sống thêm hàng thế kỷ rồi.
