Kể từ khi hình thành cho tới nay, điện ảnh Hollywood luôn đặt thị trường trong nước lên hàng ưu tiên. Các bộ phim chỉ được xem là thành công thật sự khi đạt doanh thu tốt và thuyết phục được giới phê bình tại chính nước Mỹ. Ngược lại, có những phim dù thành công ở thị trường khác nhưng nếu thất bại tại quê nhà, thì doanh thu dù tốt đến mấy cũng không được đánh giá cao.
Nhưng mọi thứ rồi cũng phải thay đổi trong những năm gần đây. Các thị trường quốc tế, nhất là Trung Quốc, không chỉ có sức ảnh hưởng lớn tới sự thành bại của nhiều bộ phim mà còn kéo lệch cán cân phòng vé từ Hollywood sang phương Đông. Lời tiên tri về một tương lai Trung Quốc sẽ là thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới vào năm 2020 có khả năng trở thành sự thật.
Trung Quốc nhăm nhe vượt Bắc Mỹ
Theo thống kê sơ bộ, đã có 1 tỷ 300 triệu người tới rạp xem phim tại đại lục vào những năm gần đây. Số lượng rạp phim và màn hình chiếu tại Trung Quốc trong năm 2016 cũng đạt 41.056 vượt qua Mỹ với 40.928 màn hình. Dự đoán vào năm 2020, nơi đây sẽ có trên 80,000 màn hình chiếu phim, gấp đôi so với Mỹ.
Điều này hoàn toàn có cơ sở bởi kể từ năm 2012, Trung Quốc đã vượt qua Nhật để leo lên vị trí quốc gia có doanh thu phòng vé nhiều thứ hai trên thế giới với 2,7 tỷ USD. Thời điểm đó, Mỹ đang là bá chủ và không có dấu hiệu gì cho thấy sẽ có nguy cơ bị thay thế bởi một thị trường nào khác với doanh thu 10,8 tỷ USD.
Và kết quả đã trả về sớm hơn mong đợi vào nửa đầu năm nay, doanh thu phòng vé Trung Quốc đạt tới mức 5,7 tỷ USD, trong khi Mỹ là 6,4 tỷ USD. Như vậy, khoảng cách ngày càng gần giữa hai thị trường đã chính thức đặt đại lục và Hollwood lên bàn cân như những đối thủ xứng tầm vừa lứa. Top 10 phim có doanh thu cao nhất ở lần lượt hai quốc gia Mỹ – Trung tỏ ra khá ngang ngửa: “Back Panther” (699 triệu USD) – “Điệp vụ Biển Đỏ” (575 triệu USD), “Avengers: Infinity War” (677 triệu USD) – “Thám tử phố Tàu 2” (541 triệu USD), “The Incredibles 2” (544 triệu USD) – “Dying to Survive” (445 triệu USD).
Từ vị trí thứ 6 trở đi, doanh thu các bộ phim từ phòng vé Trung Quốc bắt đầu lấn lướt Bắc Mỹ, lần lượt: “Jurassic World: Fallen Kingdom” (248 triệu USD) – “Solo: A Star Wars Story” (212 triệu USD), “Ready Player One” (218 triệu USD) – “Antman and the Wasp” (188 triệu USD). Tổng cộng, Trung Quốc có tới 16 bộ phim đạt doanh thu trên 100 triệu USD trong 8 tháng đầu năm 2018, trong khi con số tương ứng của Bắc Mỹ là 14 (hoặc 15 nhờ “Mission: Impossible – Fallout” sắp tới).
Nếu chỉ tính trong phạm vi số tiền thu được từ phòng vé (mà không xét đến các yếu tố ăn chia từ nhà sản xuất và đơn vị phát hành), dễ dàng nhận ra, Trung Quốc đang có lợi thế lớn hơn trong việc kéo khán giả đến rạp bởi người xem nơi đây vừa được xem bom tấn Hollywood hoành tráng, vừa được xem những sản phẩm nội địa chất lượng.
Nắm bắt được tiềm năng khổng lồ của thị trường Trung Quốc, trong những năm gần đây ngày càng nhiều công ty truyền thông của nước này bắt tay với các hãng sản xuất phim của Mỹ. Nổi bật nhất là tập đoàn Wanda, được sáng lập bởi tỷ phú Vương Kiện Lâm – người sở hữu chuỗi rạp phim lớn nhất tại Trung Quốc. Năm 2016, tập đoàn thâu nạp Legendary Entertainment, một trong những hãng sản xuất phim điện ảnh danh tiếng tại Hollywood.
Hệ quả của thương vụ này là sự ra đời của hàng loạt bom tấn có bối cảnh, nội dung ít nhiều liên quan đến Trung Quốc hoặc có diễn viên Trung Quốc tham gia bên cạnh các ngôi sao Hollywood. Từ đó, việc quảng bá cũng trở nên dễ dàng hơn, mở ra một lối thoát cho các bom tấn từ hạng trung đến cực khủng nhờ vào túi tiền của người xem đất nước tỷ dân.
Bắc Mỹ không dễ dàng bị lật đổ
Một trong những lý do khiến khán giả Trung Quốc có cảm tình lớn với phim bom tấn Mỹ chính là hiệu ứng kỹ xảo. Một siêu phẩm Hollywood được đầu tư hoành tráng, mãn nhãn chắc chắn sẽ làm hài lòng người xem hơn là những hình ảnh sặc sỡ, giả tạo quá đà trong phim Trung Quốc. Bởi vậy, chẳng có gì ngạc nhiên khi những bom tấn bị đánh giá là cháy nổ nhàm chán như “Transformers” vẫn ung dung bội thu tại Trung Quốc, trong khi bị ghẻ lạnh tại quê nhà.
Tuy nhiên, không phải cứ có kỹ xảo tốt là các người xem đại lục sẽ dễ dãi đối với bom tấn Hollywood. Tiêu biểu như “Black Panther”, bộ phim siêu anh hùng gây bão trên toàn thế giới vào đầu năm nay. Dù liên tiếp đứng đầu phòng vé tại Bắc Mỹ, châu Phi cùng nhiều khu vực khác, nhưng tới Trung Quốc thì lại không gây tiếng vang lớn như mong đợi.
“‘Black Panther’ hay thật nhưng cốt truyện cũng chẳng khác mấy so với phim siêu anh hùng trước đây. Khác biệt duy nhất là thay vì nhân vật da trắng thì bây giờ người da màu thay vào”, một ý kiến nhận được nhiều sự đồng tình từ khán giả Trung Quốc. Hậu quả là bộ phim chỉ chiếm vị trí quán quân đúng một tuần rồi ngay sau đó bị lật đổ bởi “Pacific Rim Uprising” – một phim hành động robot không được đánh giá cao tại Mỹ nhưng được hợp tác sản xuất bởi chính Legendary Entertainment, trực thuộc tập đoàn Wanda của nước này.
Chỉ còn 4 tháng nữa sẽ khép lại năm 2018, giới quan sát đang rất hồi hộp chờ đợi hồi kết của cuộc chiến đại diện cho hai nền văn hoá Đông – Tây. Việc đặt cược vào bên nào cũng là điều đáng cân nhắc vì đừng quên, Bắc Mỹ cũng vừa lập lỷ lục doanh thu nội địa khi vượt qua 6 tỷ USD chỉ trong sáu tháng, đánh bại kỷ lục trước đó là 5,64 tỷ USD vào năm 2017. Đó là chưa kể càng về cuối năm, Hollywood chắc chắn sẽ tung ra những lực lượng tinh nhuệ cho đợt phim mùa Thu, quy tụ những dự án lớn và danh giá nhất năm.
“Asura” là bài học lớn cho điện ảnh Hoa Ngữ khi không cứ phải đầu tư nhiều tiền, dàn sao đình đám,… là nắm chắc thành công.
Điện ảnh Trung Quốc hẳn chưa quên được cơn ác mộng “Asura” vừa qua, khi bom tấn được đầu tư đến 110 triệu USD phải rút khỏi rạp sau 3 ngày vì vắng khách. Nếu không, cuộc chiến gianh giành ngôi vị đầu bảng giữa hai cường quốc điện ảnh sẽ thêm phần gay cấn. Cùng chờ đợi xem lịch sử gọi tên ai sau khi những con số cuối cùng được công bố.
