Trên các dòng xe Vespa cổ phổ thông (Standard, Super, Sprint…) có 5 loại dây cơ bản, đó là 2 dây số, 1 dây côn, 1 dây phanh sau, 1 dây phanh trước, dây ga.
Chơi Vespa cổ đồng nghĩa với việc bạn phải biết những hỏng hóc cơ bản và cách khắc phục chúng. Một ngày, bạn đang thong dong dạo phố khi dừng lại tại ngã tư đèn xanh đỏ, bạn lười về số 0 mà ghì chặt côn ở số 2, bỗng “phựt” chiếc xe chồm lên rồi khựng lại, tình trạng đó là do đã bị đứt dây côn, còn khi bạn sang số không được mà tay số quay tròn, đó là lúc đứt dây số, khi bóp chặt phanh mà nhẹ bẫng hoặc kéo ga mà quay tròn là cũng đã đứt dây phanh và ga.
Trên các dòng xe Vespa cổ phổ thông (Standard, Super, Sprint…) có 5 loại dây cơ bản, đó là 2 dây số, 1 dây côn, 1 dây phanh sau, 1 dây phanh trước, dây ga. Trong các loại dây đó thì dây côn (miền Nam gọi là ambraya) và số là dễ bị đứt nhất. Vì thế bạn phải luôn chuẩn bị cho mình 5 loại dây dự phòng kể trên trong cốp xe để có thể xử lý sự cố bất cứ lúc nào.
Thay các loại ruột dây bị đứt
Về cơ bản, chỗ hay bị đứt nhất chính là đầu dây, tức chỗ dây nối với núm giữ, tình trạng đứt giữa dây rất ít khi xảy ra. Đẹp sẽ hướng dẫn bạn thay dây côn, các loại dây khác tương tự.
Khi bị đứt dây bạn cần cho xe tấp vào lề đường hoặc lên vỉa hè, dựng chân chống giữa, trả về số 0. Để nguyên tình trạng xe, lấy dây mới, bôi một ít mỡ bò lên đầu dây.
Tiếp theo bạn nhìn xuống gầm máy phía bên phải, vị trí bắt với dây côn, tháo ốc giữ và rút dây ra khoảng 10–15cm rồi để nguyên tình trạng. Đẩy dây mới đã chuẩn bị vào vỏ dây ở đầu tay côn, đẩy chừng 10–15cm bằng đúng khoảng cách rút dây cũ ra. Cứ như thế, dây cũ rút ra bao nhiêu thì đẩy dây mới vào bấy nhiêu cho đến khi dây mới vào hết vỏ dây và thò ra ở phần dưới máy.
Tại sao không rút hết dây cũ ra, sau đó cho dây mới vào? Là bởi vì các vỏ dây thường cũ và có nhiều gấp khúc, bị bụi bám gây tịt lỗ dây, nếu bạn rút hết dây cũ ra rồi luồn dây mới vào sẽ rất khó khăn và dây thường bị mắc giữa chừng. Một mẹo nhỏ nữa để luồn dây nhanh chóng: nếu đầu dây côn cũ bị đứt vẫn còn thò ra ở phía tay côn, hãy tháo lỏng ốc giữ dây ở gầm máy rồi dùng kìm nhọn rút dây ở phía đầu tay côn lên chừng 10cm, sau đó tìm một đoạn dây thép nhỏ nối dây cũ và dây mới với nhau, kế đó, kéo dây cũ ra, dây mới sẽ theo đó mà luồn vào trong.
Sau khi ruột dây đã vào hết trong vỏ dây, bạn mắc cục chì phía trên vào tay côn, sau đó luồn dây phía dưới vào cần côn ở gầm máy. Tìm một đoạn vỏ dây côn, ga hoặc phanh dài chừng 3-5cm xỏ tiếp vào ruột rồi luồn ốc giữ côn. Sau đó bạn dùng 2 kìm và 1 chiếc tuốc-nơ-vít để căn chỉnh độ căng của dây côn cho vừa tầm.
Tại sao phải bỏ thêm đoạn vỏ dây dài 3-5cm ở cuối đoạn dây côn? Bởi đoạn vỏ này sẽ bảo vệ đoạn cuối dây côn khỏi đứt những lúc bạn bóp côn quá căng, đồng thời giúp bạn chỉnh độ căng của dây rất dễ.
Thay ruột dây số, ga, phanh cũng làm tương tự, chỉ có một điểm khác ở công đoạn cuối vì các loại dây này không dùng đoạn vỏ dài 3-5cm kể trên. Đối với dây số bạn cần mở nắp hộp số và đầu đèn phía trước xe để luồn dây, nếu hộp số của xe đủ rộng, bạn có thể luồn thêm đoạn vỏ dây chừng 1cm ở cuối 2 dây số trước khi bắt chặt ốc giữ, điều này cũng có tác dụng như ở dây côn. Luôn nhớ tra thêm mỡ bò để dây trơn hơn và di chuyển dễ dàng trong quá trình sử dụng, tránh gỉ sét.
Thay vỏ dây
Vỏ dây ít khi phải thay nếu bạn bảo dưỡng tốt, khi đã phải thay là đã quá cũ, ruột dây khó luồn vào và di chuyển khó khăn. Thường lúc này vỏ dây bị gãy, gỉ sét, gấp khúc hoặc tắc. Việc luồn vỏ dây khó khăn hơn ruột do không có định hướng, nếu không cẩn thận là phải gỡ sườn xe ra để đi lại dây.
Đầu tiên bạn cần rút ruột cũ ra khỏi vỏ. Sau đó tìm một đoạn dây thép có đường kính bằng hoặc nhỏ hơn ruột dây dài bằng 2 lần vỏ. Xỏ dây thép vào vỏ mới cho tới khi thò hết ra ngoài lại luồn tiếp vào vỏ dây cũ (nhớ xỏ ở phần đầu tay chỗ ghi đông), khi dây thép đã luồn hết vào 2 vỏ dây và thò ra ở gầm máy thì rút từ từ cụm liên hợp ấy về phía dưới, mục đích là để cho dây mới đi theo đúng đường dây cũ. Hoặc nếu không có dây thép dài như trên bạn có thể dùng dây thép để móc nối vỏ dây cũ và dây mới lại thật chặt với nhau rồi rút dần vỏ cũ ra.
Sau khi vỏ mới đã vào hết vị trí ở vỏ cũ thì tiến hành căn chỉnh độ dài cho phù hợp, thường thì phải cắt đi một ít sau đó cố định và luồn dây ruột vào theo cách kể trên.
Xử lý khi không có dây thay
Đang di chuyển trên đường, bỗng một trong các loại dây kể trên bị đứt mà bạn lại không mang theo dây dự phòng. Nếu biết cách vẫn có thể di chuyển về nhà bạn hoặc nơi sửa chữa gần nhất.
Đứt dây côn (ambraya): Dựng xe, trả về số 0, nổ máy dùng chân đẩy xe đi và vào thẳng số 2. Nếu không được, hãy tìm đoạn đường dốc như hầm nhà cao tầng, lề đường sau đó thả xuống dốc và vào thẳng số. Hoặc bạn có thể nhờ ai đó đẩy chạy một đoạn rồi vào số và chạy. Khuyến cáo không chạy xe bị đứt dây côn trong tình trạng tắc đường (kẹt xe) vì xe sẽ lồng lên và chết máy liên tục.
Trường hợp bị đứt dây ga, bạn có thể lấy dây phanh trước thay cho dây ga và cố gắng đi thật chậm. “Khó nhằn” hơn một chút là đứt dây số, bạn mở nắp hộp số, dùng kìm lẫy vào số 3 hoặc 4 rồi để yên như thế, sau đó bạn bóp chặt dây côn rồi nhờ ai đó đẩy mạnh, tiếp theo thả côn ra máy sẽ nổ, và cố gắng đi một số cố định như thế về đến nơi sửa chữa.