“Haenyo” là từ để chỉ những người phụ nữ theo đuổi nghề thợ lặn vốn xuất hiện từ thế kỷ 18 và đã trường tồn hơn 200 năm qua. Tiếc thay, Haenyo ở hiện tại đã không còn nhiều vì chẳng mấy ai theo đuổi công việc quá sức vất vả này. Có thể nói tại Hàn Quốc, hay cụ thể là đảo Jeju thì là “Haenyo” còn là ví dụ sống động mô tả những người phụ nữ đầy mạnh mẽ theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng ở Hàn Quốc. Hãy cùng gặp gỡ thế hệ Haenyo cuối cùng của xứ sở nhân sâm qua bộ ảnh đầy sống động của nhiếp ảnh gia Mijoo Kim.
Lặn biển là một nghề mưu sinh truyền thống của Hàn Quốc để săn bắt những loài hải sản như hàu, hải sâm, bào ngư, nhím biển, và mực. Đây là một công việc tồn tại lâu đời từ thế kỷ thứ 5 và yêu cầu chuyên môn cao. Vốn dĩ nghề này ban đầu được đảm nhận bởi cánh đàn ông, nhưng kể từ thế kỷ 18, Haenyo – những nữ thợ lặn dần xuất hiện với số lượng đông đảo vượt xa nam giới, và họ cũng dần thay thế người chồng trở thành trụ cột của gia đình với kỹ năng săn bắt thủ công đầy điêu luyện. Cụ thể, những Haenyo phải lặn sâu đến tận 20 mét trong làn nước gần như đóng băng mà không sử dụng bất kỳ thiết bị và phải nín thở hơn 2 phút.
Với tính chất công việc đầy khắc nghiệt, số lượng Haenyo đã không còn nhiều. Vào năm 2010, hầu hết số ít những Haenyo còn tồn tại cũng đã vượt ngưỡng 70, và từ đó đến nay không còn thế hệ nào được huấn luyện để nối tiếp thành tựu của họ. Theo đó, những lớp thế hệ phụ nữ trẻ hơn ở Hàn Quốc lớn lên tại các hòn đảo được xem là nhà của Haenyo nay di cư đến đất liền để theo đuổi con đường học vấn hoặc làm những công việc hiện đại hơn.
Vào năm 2013, Mijoo Kim – một nhiếp ảnh gia Hàn Quốc đã thực hiện bộ ảnh phác thảo đầy chân thật về Haenyo – những nữ thợ lặn lành nghề đã xuất hiện lâu đời cùng nhiệt huyết mãnh liệt dành cho công việc họ đã chọn, nhưng vẫn chưa được biết đến rộng rãi khi vượt ra khỏi phạm vi Hàn Quốc. Vì thế, Mijoo Kim đã mượn những thước hình như một “cỗ máy lưu trữ” để ghi lại những câu chuyện về di sản văn hóa tại quê hương cô.
Thế nhưng, chuyến tác nghiệp của cô lại không dễ dàng như đã tưởng. Mùa đông là thời điểm “vàng” để săn bắt nhím biển, các Haenyo vì thế sẽ hoạt động tất bật vào những ngày này. Do đó, để thực hiện những cú bấm máy về cuộc sống của Haenyo, Mijoo phải thức dậy từ 4 giờ sáng và chạy xe suốt 2 tiếng trong cái rét lạnh cóng của những ngày đầu đông để đồng hành cùng họ trong hành trình lặn xuống biển sâu. Đặc biệt, đỉnh điểm của chuyến đi này có thể kế đến khi nhiệt độ trung bình giảm xuống chỉ còn -1 độ C.
Qua những khoảnh khắc về các Haenyo trong lúc họ làm việc và nghỉ ngơi, Mijoo Kim đã khắc họa rõ nét về biểu cảm nghiêm nghị cũng như chế độ sinh hoạt hằng ngày đầy hà khắc của họ. Cô đã đem đến những thước hình lột tả gương mặt đỏ bừng của những nữ nhân thuộc về biển cả như bị “nuốt trọn” bởi bộ đồ lặn, cùng nguồn năng lượng gần như cạn kiệt với giọt nước mắt đang chực trào nơi khóe mắt sau khi kết thúc chuyến săn bắt.
Mijoo Kim chia sẻ: “Ngày đầu tiên tôi đã cố gắng chụp hình dưới nước, và đó cũng là những ngày khó khăn nhất. Tôi khá tự tin vào khả năng bơi lội của bản thân, nhưng thật sự khi ở dưới nước, mọi thứ lại không dễ dàng như tôi nghĩ. Tôi đã không thể bắt kịp các Haenyo, họ rất nhanh và đầy linh hoạt. Tôi còn chẳng thể thấy con nhím biển nào vì trông chúng như những hòn đá ẩn mình dưới nước”. Qua bộ ảnh, Mijoo Kim hy vọng truyền tải về nét đẹp mộc mạc nơi những người phụ nữ kiệt suất này, cũng như ngợi khen sự can đảm của họ khi dám đương đầu với những thách thức khó tưởng tượng trong cuộc sống.
