Câu chuyện về cuộc phiêu lưu và trưởng thành của hai người bạn trẻ và một kẻ chạy trốn thấm đẫm tinh thần và không khí của miền Nam nước Mỹ trở nên quyến rũ bởi chất nam tính đầy tràn…
Miền Nam (nước Mỹ) với lịch sử thăng trầm và văn hóa đặc thù, nơi sự gắn bó giữa cư dân với vùng đất nơi họ sinh sống vượt lên tình yêu quê hương thông thường để đạt đến lòng trung thành, từ lâu đã tạo cho mình một chỗ đứng riêng biệt trong lòng nước Mỹ. “Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer”, “Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn”, “Cuốn theo chiều gió”, “Giết con chim nhại”… là những tác phẩm đã ghi dấu ấn miền Nam vào lịch sử văn học. Trong điện ảnh, miền Nam cũng để lại một di sản lớn với loạt phim về lịch sử, tôn giáo cũng như những vấn đề xã hội đương đại.
Những năm gần đây giới yêu điện ảnh đã được biết đến một hiện thực buồn thảm trong cộng đồng dân lao động nghèo chìm trong nghiện ngập qua “Winter’s Bone”, một thế giới thần tiên vừa rực rỡ sắc màu huyền diệu của trí tưởng tượng vừa thấm đẫm nghị lực đấu tranh của cô bé Hushpuppy qua “Beasts of the Southern Wild”. Với “Mud”, đạo diễn trẻ Jeff Nichols tiếp nối đầy thuyết phục loạt phim chân dung miền Nam bằng một phim phiêu lưu hấp dẫn nhưng cũng là câu chuyện cảm động về sự trưởng thành.
Bối cảnh của “Mud” tập trung bên bờ dòng Mississippi – con sông dài nhất nước Mỹ và là linh hồn của vùng đất miền Nam. Cậu bé Ellis (Tye Sheridan) sống với cha mẹ trong một ngôi nhà nổi bên sông. Đôi bạn thân Ellis và Neckbone (Jacob Lofland) thỏa máu khám phá bằng những chuyến đi thuyền trên sông, đôi khi lân la đến tận những đảo nhỏ giữa dòng Mississippi. Trên đảo, hai cậu bé tình cờ tìm ra một chiếc thuyền mắc giữa một thân cây cổ thụ và quyết định biến nó thành nơi trú ẩn bí mật của riêng mình.
Tuy nhiên, dường như Ellis và Neckbone không phải là người đầu tiên đặt chân lên thuyền, bởi đâu đây ta thấy dấu giày còn mới và bọc thức ăn vương vãi. Lần theo dấu vết hai cậu bé chạm trán một người đàn ông gầy gò, đầu tóc quần áo bẩn thỉu, da mặt sạm nắng – người cũng lập tức tuyên bố chiếc thuyền là của anh ta. Trong khi Ellis biểu lộ sự quan tâm pha chút tò mò về thân thế và hành tung của người đàn ông bí ẩn thì Neckbone tỏ ra cảnh giác. Hai cậu bé không ngờ cuộc gặp gỡ bất ngờ này là khởi đầu cho một cuộc phiêu lưu kỳ thú nhưng cũng không thiếu nguy hiểm rập rình.
Mud – tên người đàn ông bí ẩn (Matthew McConaughey) – dần lộ ra là một kẻ đào thoát cần sự giúp đỡ bởi theo Mud, anh ta lâm nạn vì tình.
Truyện phim từ đây xoay quanh cuộc trốn chạy của Mud với sự giúp đỡ của hai cậu bé.
Cốt truyện chứa nhiều tình tiết bất ngờ thậm chí đẫm máu, tất cả được kể với nhịp điệu chậm rãi và vì thế với mỗi diễn biến mới lại càng trở nên căng thẳng khó lường. Chuyện đời riêng của Mud là câu chuyện tình yêu đầy ám ảnh, một cuộc tình như cuộc đuổi bắt với rất nhiều máu và nước mắt, không loại trừ cả giết chóc hận thù. Bên cạnh đó là câu chuyện của bao thân phận khác, những bi kịch gia đình và cá nhân mà người ta lặng lẽ gánh chịu với một vẻ kiên định và bình thản đáng ngạc nhiên.
Là dân miền Nam chính gốc, đạo diễn Jeff Nichols có sự thông hiểu và cảm quan đặc biệt cho cảnh sắc và con người nơi đây. Anh dành nhiều cú máy rộng mô tả dòng sông Mississippi và những bến bờ bát ngát của nó, tạo ra bầu không khí mênh mang, có phần bất định. Song hành với cảnh sông nước và rừng rậm, những ngôi nhà nổi bên sông, những đồng ruộng bùn lầy là những nhân vật đặc trưng miền Nam. Đó là những đứa trẻ rong ruổi cả ngày trên thuyền hay trên mô-tô địa hình. Đó là những người cha người anh gương mặt hằn nắng gió như từ đời bước thẳng vào phim, trung thành với các giá trị truyền thống nhưng vẫn sở hữu cá tính hoang dã phá phách từ ngàn xưa đã giúp họ chống đỡ thiên nhiên khắc nghiệt để sinh tồn trong cuộc khai hoang.
“Mud” ở cốt lõi là một phim phiêu lưu mạo hiểm với nhiều chi tiết kỳ thú như truyện thần tiên đan quyện lạ lùng với hiện thực thô ráp của xã hội miền Nam được tái hiện vô cùng chân thực. Trong “Mud” ta thường xuyên bắt gặp đâu đó những tình tiết dường như sẽ rất mâu thuẫn trong một bối cảnh khác nhưng ở đây lại hoàn toàn hợp lý. Ví như cảnh người cha cùng đội săn người nắm tay cầu nguyện trước khi bước vào cuộc chém giết, ví như hình ảnh chiếc thuyền chênh vênh lẩn khuất giữa chạc cây, thoắt ẩn thoắt hiện trong ánh chớp vừa hiện thực vừa kỳ ảo, vừa mời gọi vừa như đe dọa.
“Mud”, tuy vậy, cũng có thể được coi là một phim về tuổi mới lớn, về hành trình đi tìm chỗ đứng của mình, về sự trưởng thành. Những người đàn ông bậc cha chú bên cạnh Ellis và Neckbone là cha của Ellis – được mô tả như một mẫu đàn ông bị động, không đủ sức làm trụ cột gia đình hay cậu của Neckbone – người bảo bọc nuôi nấng cậu bé từ nhỏ nhưng không thể thay thế vai trò của người cha. Chính vì thế sự xuất hiện của Mud mạnh mẽ và hoang dã với một chuyện tình mang màu sắc lý tưởng có sức thu hút kỳ lạ đối với hai cậu bé, nhất là Ellis.
Mud xuất hiện vào đúng lúc Ellis, ở thời điểm nhạy cảm của tuổi thiếu niên, vừa trải qua những rung động đầu đời lại vừa phải đối mặt với nguy cơ cha mẹ chia tay nhau. Ellis nhìn thấy nơi Mud dáng dấp một người hùng – người có một tình yêu lớn và dám làm tất cả để bảo vệ tình yêu đó – tương phản với hình ảnh người cha nhu nhược đang chực thối lui của cậu. Một cách tự nhiên, Ellis bị hút về phía người đàn ông dường như là biểu tượng của nam tính này và quyết định giúp đỡ anh trong cuộc đào thoát. Cuộc dấn thân này đẩy cậu bé và người bạn thân vào muôn vàn nguy hiểm, làm tan vỡ nhiều ảo tưởng trẻ thơ nhưng cũng tôi luyện nên người đàn ông trong hai cậu bé.
Làm nên sự thành công của “Mud”, ngoài tài năng của đạo diễn kiêm tác giả kịch bản Jeff Nichols, không thể không kể đến diễn xuất tuyệt vời của giàn diễn viên. Nổi bật trong số đó là Matthew McConaughey trong vai Mud, Tye Sheridan vai Ellis – người từng được biết đến qua vai cậu con trai út của Brad Pitt và Jessica Chastain trong “Tree of Life” – cùng tân binh Jacob Lofland trong vai Neckbone. Theo chân đôi bạn nhỏ lênh đênh trên sông nước, lang thang trong rừng rậm, ta như được gợi nhắc đến hai nhân vật Tom Sawyer và Huckleberry Finn của đại văn hào Mark Twain. Ellis của Sheridan có gương mặt tư lự của đứa trẻ nhạy cảm trong khi Lofland mang đến cho Neckbone vẻ thô mộc của một người bạn trung thành. Hai cậu bé bổ trợ cho nhau tạo thành cặp đôi hoàn hảo trên mọi bước đường phiêu lưu. Trong từng trao đổi qua ánh mắt hay vài từ ngắn gọn, Ellis và Neckbone như thể sở hữu mật mã giao tiếp riêng, đôi khi có bất đồng nhưng cuối cùng vẫn quyết định hành động dựa trên sự thấu hiểu và tin tưởng.
Trong khi hai diễn viên nhí thuyết phục phần nào bởi diễn xuất mang tính bản năng, Mud của Mathew McCoughey chuyên nghiệp hơn và cũng nhiều tầng lớp hơn. Sau một loạt phim kém chất lượng, những năm gần đây ngôi sao ăn khách năm nào dường như đang bước vào thời kỳ Phục sinh với những vai diễn đa dạng mà Mud là một trong số đó. Mud của McConaughey là sự kết hợp chất thô ráp nơi ngoại hình tương phản với nét dịu dàng hé lộ chỉ trong vài khoảnh khắc. Giọng Texas đặc trưng và một tập hợp ngôn ngữ cơ thể dị biệt mà tinh tế đem lại cho nhân vật nét riêng khó quên. Quá khứ đầy sóng gió của Mud được McConaughey lột tả bằng nhiều cung bậc, lúc bình thản như thể cam chịu, lúc bùng nổ dữ tợn như một con mãnh thú. Mud của anh vì vậy vừa tạo dựng được niềm cảm thông lại vừa quyến rũ bởi nam tính đầy tràn.
Đầu phim, khi thuyền Ellis và Neckbone từ một nhánh sông nhỏ hòa vào sông lớn, toàn cảnh dòng sông mênh mông không thấy bến bờ khiến hai cậu bé và người xem choáng ngợp. Kết phim đưa chúng ta trở lại với dòng Mississippi cùng những bờ lau trải dài. Trên nền sông nước nổi lên hai bóng người, gương mặt lấm lem khắc khổ nhưng môi đã nở nụ cười. Nắng vừa lên khiến mặt nước bàng bạc nắng, những đứa con của hoang dã lại tiếp tục hành trình lênh đênh, tương lai bất định nhưng tầm nhìn rộng mở không giới hạn.
Bài: Hoài Anh
“Like Father Like Son” – một bộ phim hay của Nhật Bản:
