Trịnh Công Sơn 25 tuổi vừa tốt nghiệp trường Sư phạm Quy Nhơn, mang theo mối tình với người con gái xứ Huế đẹp mà “nắng hờn ghen môi, mây hờn ghen tóc” đến ẩn dật ở nơi chênh vênh “chỉ có người với trời”, thị trấn B’Lao với nghề thầy giáo. Theo thầy giáo Tạ Quang Sum – Hiệu trưởng Trường THPT Trần Hưng Đạo (Cam Ranh, Khánh Hòa), Trịnh Công Sơn đã trở về làm giảng viên của trường Đại học Khoa học Huế sau đó.
Đã hơn một thập kỷ Trịnh Công Sơn khuất núi, những ấn tượng về ông, từ thuở thầy Sum còn sinh viên vẫn nguyên vẹn như thuở nào. “Từ niên khoá 1973 – 1974, trường Đại học Khoa học Huế tổ chức dạy nhiều tín chỉ cho sinh viên các năm cuối. Trong đó, tín chỉ ‘Nhạc Trịnh Công Sơn’ được sinh viên ghi danh học đông nhất. Với Huế, Trịnh Công Sơn như là một công dân danh dự. Còn với với Đại học Huế, Trịnh Công Sơn là người anh rất thân thương của mọi thế hệ”.
Trong tâm trí của thầy Sum vẫn còn nhớ như in: “Ngày mở đầu tín chỉ, thầy Sơn đến trường trên chiếc xe đạp màu trắng, áo xanh da trời nhạt, quần Jean trắng, mũ phớt trắng và cặp kính cận gọng đồi mồi… Thầy khoan thai bước lên bục giảng trong sự đợi chờ háo hức của hàng trăm sinh viên trẻ ngồi kín giảng đường C. Ai cũng mong và tin là sẽ được nghe thầy Sơn giảng về từng bài hát mà giai điệu và ca từ thì rất riêng – không thể lẫn lộn với ai, mà thầy đã viết cho mình – cho người – cho đời”.
Thầy Sum được làm quen với những nguyên lý cơ bản khi đến với âm nhạc. Thầy hoài niệm: “Những đôi mắt lấp lánh, cổ ngẩng cao để được nhận cho bằng hết lời nói nhỏ nhẹ của thầy. Nhưng suốt buổi sáng hôm ấy, thầy dạy chúng tôi cách kẻ dòng, cách ký hiệu nốt nhạc và các loại khoá. Những buổi học sau là xướng âm, thẩm âm, và nhiều chi tiết khác về nhạc lý mà mỗi người học nhạc sơ cấp cần phải học. Thầy làm việc rất nghiêm túc, đúng giờ. Đặc biệt thầy Sơn không hút thuốc trong suốt buổi dạy, có lẽ đó là sự chịu đựng lớn nhất của người nghiện thuốc như thầy. Chữ viết trên bảng đẹp trình bày trang nhã mẫu mực, phản ánh phong cách sư phạm của một thầy giáo từng học và tốt nghiệp từ trường Sư phạm Quy Nhơn vang tiếng một thời của miền Trung. Thỉnh thoảng thầy dừng lời giảng, mời một ai đó đứng lên xướng âm một đoạn ngắn trong bài hát tự chọn. Thầy tỏ ra lơ đãng khi người hát chọn nhạc phẩm của thầy”.
Cuối cùng đến phút chia tay, khi một cặp sinh viên thay mặt lớp lên tặng hoa thầy, cây đàn guitar được mang ra trao vào tay thầy với lời mời thiết tha. Thầy tần ngần một lát rồi hát tặng lớp bài Để gió cuốn đi. Giảng đường im ắng, những người trẻ lặng nghe như nuốt vào mình lời ca: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng…”. Miên man trong nỗi nhớ, người học trò xưa thầm ước: “Phải chi có một dòng sông đời vĩnh cửu, mà thầy là con trăng, để những đứa học trò của thầy từ B’lao đến tận Huế xa xôi hoài niệm thầy trong câu hát: “Thầy đi! Nhớ chóng về….”.
Với gần 600 ca khúc được phổ biến rộng rãi, Trịnh Công Sơn được đánh giá là một tài năng lớn của nền âm nhạc Việt Nam. Những ca khúc của ông có sức ảnh hưởng to lớn đối với bao thế hệ người nghe nhạc. Nhạc sĩ Văn Cao từng nhận xét: “Trong âm nhạc của Sơn, ta không thấy dấu vết của âm nhạc cổ điển theo cấu trúc bác học phương Tây. Ông viết hồn nhiên như thể cảm xúc nhạc thơ tự nó trào ra”. Nói như nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, “Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi”. Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ là ở chính ở chỗ đó, ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết học nào, mà vẫn thấm vào lòng người như suối tưới. Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ hôn phối cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim, không chỉ ở trong nước, mà ở cả ngoài biên giới nữa…“.
Trịnh Công Sơn có tên trong tự điển Bách khoa Pháp “Encyclopédie de tous les pays du monde” (Coll. Les Millions) và được trao tặng nhiều giải thưởng quốc tế cũng như những giải thưởng ở Việt Nam. Nhưng có lẽ giải thưởng lớn nhất dành tặng người nhạc sĩ tài hoa này chính là hàng triệu “tín đồ” đã yêu ông, thuộc nằm lòng những tác phẩm của Trịnh như một lẽ tự nhiên, dung dị.
Đêm nhạc xưa và những tình khúc Trịnh Công Sơn diễn ra tối 19/11 tại Nhà hát Lớn, Hà Nội sẽ được các ca sĩ Hồng Nhung, Đàm Vĩnh Hưng, Thu Minh, Tấn Minh… hát để nhớ về một người thầy. Theo đạo diễn – NSND Trần Bình, đây là món quà dành tặng ngày Nhà giáo Việt Nam để những học trò xưa của cố nhạc sĩ có dịp hồi tưởng lại người thầy dung dị và để nỗi nhớ của họ cộng hưởng sang những người không trực tiếp làm học trò của Trịnh nhưng yêu đắm say những ca khúc của ông.
