Yes, dear?

Cô là một ca sĩ opera, giọng hát chuyên nghiệp trong vắt. Trước đây, cô từng sống và làm việc ở Rome. Ông chồng, trước khi cưới, vì hâm mộ giọng hát của cô quá mà đăng ký xin làm học viên luyện giọng. Lẽ tất nhiên, câu chuyện của cô giáo và học trò kết thúc bằng một đám cưới. Và giờ, cô đang đi nghỉ cùng chồng.

Anh giám đốc điều hành khu nghỉ dưỡng kể rằng mặc dù hai người lấy nhau đã lâu, hơn chục năm rồi nhưng lúc nào cũng ríu rít như chim. Lúc đưa họ đi tham quan các danh lam thắng cảnh, để ý thái độ ngó nghiêng phong cảnh và líu lo bình luận, thấy chẳng khác nào những cặp đôi mới yêu nhau. Khi vợ hát, anh chồng cũng đứng chực sẵn bên cánh gà để sẵn sàng hỗ trợ bất cứ điều gì cô cần, vẫn giống như thể một fan hâm mộ của hơn chục năm trước vậy. Tôi xua tay bảo thôi khỏi cần kể chi tiết, vì chỉ cần nhìn thấy một cặp vợ chồng nào đó đi nghỉ ở resort mà không kèm theo bất kỳ ai, thì cũng biết là họ đang rất hạnh phúc.

Resort, những nơi tuyệt đẹp, lặng lẽ và yên bình, hoặc là để dành cho những cặp vợ chồng mới cưới, hoặc để cho cả đại gia đình ông bà bố mẹ con cái đi nghỉ dưỡng, hoặc doanh nghiệp đãi ngộ chế độ cho nhân viên, hoặc được tài trợ cho… những nhà văn như chúng tôi ngồi sáng tác cả tháng trời. Đó không phải nơi dành cho những cặp vợ chồng cả ngày không biết nói chuyện gì với nhau.

Trò chuyện tối thiểu 3 phút mỗi ngày

Tuần trước, tôi đọc một bài báo trên tạp chí dành cho phụ nữ, nội dung tư vấn cho các cặp đôi cách hâm nóng và duy trì tình yêu, trong đó có khuyến cáo mỗi cặp vợ chồng nên nói chuyện với nhau tối thiểu mỗi tuần 20 phút. Nghĩa là mỗi ngày chỉ yêu cầu 3 phút đã là tốt lắm. Nghĩa là số lượng những cặp vợ chồng nói chuyện với nhau trung bình mỗi ngày chưa đủ 3 phút là rất nhiều.

Đời sống gia đình hạnh phúc dễ được ngụy trang bề ngoài bằng sự bằng phẳng không cãi cọ, sự nhất trí đồng lòng, những món quà tặng, những lễ kỷ niệm, những buổi gia đình đầm ấm đi nghỉ dưỡng, xem phim, ăn nhà hàng… song không thể che đậy ở một resort trên bãi biển, nơi lặng yên thiên đường của hai người có thể chỉ dành cả ngày để ngắm nhìn nhau hoặc nói những câu chuyện dài bất tận, nhưng sẽ là tra tấn đối với hai kẻ không còn chuyện gì để đối thoại và chia sẻ mà cứ phải đối mặt với nhau 24/24 giờ. Có phải vì vậy mà chẳng mấy khi bắt gặp những cặp vợ chồng kết hôn đã lâu đi nghỉ ở resort, và việc đôi vợ chồng Hàn Quốc tối nào cũng rủ rỉ bên bàn ăn cạnh bể bơi khiến cho nhiều người có mặt phải xôn xao bình luận như một sự lạ!

Có lần ở Sa Pa, tôi cũng bắt gặp một đôi vợ chồng người Australia đi du lịch. Chỉ hai người, chứ không ở trong bất cứ nhóm tour thường thấy nào dành cho những người cao tuổi. Cả hai đều đã ngoài sáu mươi và rất thân thiện. Họ kể rằng họ đã đi hết Huế, Hội An, Mũi Né, Sài Gòn, vịnh Hạ Long, Hà Nội, Bắc Hà và giờ có mặt ở Sa Pa. Họ hỏi ý kiến tôi về nơi đẹp nhất Việt Nam. Trong lúc bà vợ nói chuyện, ông chồng đứng trong sảnh gọi với:

– Marriane!

– Yes, dear? (Vâng, anh yêu?)

Người vợ tên Marriane cất lời một cách âu yếm rồi vội vã quay vào sảnh xem chồng gọi gì. Có lẽ chăng, điều quyết định sự thành bại trong hôn nhân, nền tảng cho một cuộc hôn nhân lâu dài chính là tình bạn. Một cuộc sống chung kéo dài đơn điệu và tẻ nhạt sẽ nhanh chóng khiến niềm si mê ban đầu biến mất nhưng sự tri kỷ thì còn lại vĩnh viễn. Trong tình bạn, sự thấu hiểu lẫn nhau, sự đồng cảm, bình đẳng về tri thức, cùng chung sở thích và chí hướng chính là yếu tố cấu thành. Thành ra có câu “Hai người yêu nhau không phải là nhìn nhau mà cùng nhìn về một hướng”. Chính tình bạn trong tình yêu sẽ tái tạo sự si mê đã dần phai nhạt.

Có anh bạn trong một cuộc vui chợt buột miệng: “Vợ chồng mà ngoài năm mươi thì cứ nên sống riêng ra là tốt hơn”. Theo thời gian, càng ngày người ta càng sợ phải nói chuyện với nhau chăng?

Thời trung học, mỗi lần sang nhà bạn chơi, tôi hay tò mò hỏi thăm về sự lạ ở nhà bạn khi thấy bố bạn ngủ tầng ba, mẹ ngủ tầng một. Cả ngày họ chỉ trao đổi với nhau vài mệnh lệnh thức không thể không nói thành lời, có lẽ cũng chưa đủ 3 phút cho một ngày. Thậm chí, ngay cả những mệnh lệnh thức ấy, họ cũng sai truyền con cái, kiểu: Gọi bố xuống ăn cơm. Bạn tôi bảo rằng “Ừ, bố mẹ tớ chẳng có chuyện gì để nói với nhau”. Trong lúc tuổi nhỏ ngây thơ ấy, tôi tự lý giải và khẳng định: Chắc bố mẹ các bạn hồi trẻ không yêu nhau, mà bị ông bà ép cưới.

Khi hào quang mù quáng muôn thuở tan đi

Nhiều người hay than phiền một câu phổ biến: “Sao bây giờ anh ấy/cô ấy khác thế? Cứ như đã biến thành con người khác”. Họ so sánh con người bây giờ và trước đây, thấy cứ như thể là hai con người hoàn toàn khác biệt. Con người bây giờ luộm thuộm, bừa bộn, bủn xỉn, cay nghiệt, lắm lời, lỗ mãng, vô tâm, lạnh lẽo, ích kỷ, tham lam, giả dối, độc ác… Có người khi ly dị còn cò kè chia đôi từng cái bát đôi đũa, tranh giành từng đứa con, mục đích là để cho bõ tức. Thậm chí, có người còn chặt đôi cái giường ra để chia, cũng là để cho bõ tức. Tôi đồ rằng không phải họ biến thành con người khác mà đó mới chính là con người họ, là bản chất thật của họ. Còn trước đây, chính tình yêu mới biến họ thành con người khác.

Tình yêu khiến con người ta trở nên dịu dàng, nhân hậu và hào hiệp. Không ai khi yêu lại cộc cằn, thô lỗ, nói năng cụt ngủn. Không ai đến gặp người yêu trong bộ dạng lôi thôi, luộm thuộm, bốc mùi. Đến Chí Phèo còn được tình yêu hóa phép cho thành con người vô cùng đáng yêu. Sophocles, kịch gia người Hy Lạp cổ đại, có câu: “Người phụ nữ nói to với người đàn ông nàng dửng dưng, nói khẽ khàng với người nàng bắt đầu yêu và giữ yên lặng với người nàng đang yêu”.

Khi tình yêu đã hết hoặc dần phai nhạt, con người cũng dần trở lại với bản chất của mình. Tình yêu không những biến người này thành con người khác, nó còn có thể biến con người thành một kẻ mù quáng luôn được bao phủ bởi những hào quang lấp lánh của người đang yêu. Vì thế nên nhà văn Pháp André Maurois mới chia sẻ kinh nghiệm rằng: “Ta không yêu một người con gái vì những lời nàng nói. Ta yêu những lời nàng nói vì ta yêu nàng”. Còn tổ tiên ta thì đại ý nôm na: “Yêu nhau mọi việc chẳng nề, dù trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng”. Khi hào quang mù quáng muôn thuở của tình yêu đã tan đi, người ta chỉ còn thấy trần sì những điều trần tục nhất, những chỗ lệch giờ mới thành kênh. Khi ấy, nếu tình yêu không được thiết lập trên nền tảng của tình bạn và tri kỷ, người ta sẽ quy tất cả những gì còn lại vào hai từ tẻ nhạt là Nghĩa vụ và Trách nhiệm.

Cạnh nhà tôi có bà vợ một ông cựu giám đốc sở ở Hà Nội. Một sáng nọ, bà đi cấp cứu vì nửa đêm vào nhà vệ sinh, quýnh quáng ngã sấp mặt xuống đất chảy máu đầu. Mãi sau con cái mới biết, trong khi ông chồng ngủ phòng bên cạnh, đêm ngáy o o chẳng hay biết gì. Tuần trước tôi lại đi dự đám tang một ông lão. Ông còn khỏe mạnh, vẫn đi tập thể thao và tụ tập bạn bè. Nhưng lúc đi ngủ, ông bị đột tử không ai biết, cũng vì lý do bà vợ ngủ ở phòng bên cạnh. Khi nghe câu chuyện ấy, tôi lại chạnh nghĩ tới khoảnh khắc cặp vợ chồng già gọi nhau vào buổi sáng vàng rượi nắng trong sảnh chờ khách sạn ở Sa Pa.