Chuyện này, nếu nói ra ba, bốn chục năm về trước, người ta bảo là vớ vẩn, viển vông, còn nghi dở hơi nữa là khác. Nhưng bây giờ thì đã là chuyện thời sự, chuyện cấp bách của cánh đàn ông rồi. Bởi cái hồi bao cấp ấy, các “anh cán bộ” người nào cũng còm nhom vì ăn uống thiếu chất, đi lại thì cứ gò lưng tôm ra mà guồng chiếc “xe đạp ơi”.
Ngày nay thì “bụng to” không phải độc quyền nữa rồi. Cánh đàn ông ăn uống thừa dinh dưỡng, đi lại chẳng ôtô thì cũng bình bịch, ngồi trong phòng máy lạnh ro ro, không muốn bước chân ra ngoài, nên theo thống kê, nam giới từ bốn chục trở lên thì quá nửa đã “phát tướng”, thắt lưng mỗi năm phải nới rộng, ít ra 1-2 cm. Tỷ lệ béo ngày càng tăng, nên những hồi chuông cảnh báo có rung lên inh ỏi lúc này thì cũng chẳng phải là sớm nữa.
Vì sao giảm mỡ bụng là quan trọng?
Đàn bà béo, họ tích lũy mỡ ở hông, ở eo, ở đùi, ở chân, sau đó rồi mới đến bụng. Nhưng ở đàn ông, mỡ lại tích lũy đầu tiên ở bụng. (Nếu mùa hè, đi biển, bạn sẽ thấy nhiều ông bụng như đeo trống mà hai cẳng chân như hai cái que). Các bác sĩ bảo mỡ bụng là “nguy hiểm” hơn mỡ ở bất cứ vùng nào khác.
Khoa học cho biết, cơ thể được “thiết kế” để dự trữ mỡ và lượng mỡ này sẽ giải phóng trong thời gian cơ thể không được cung cấp đủ lương thực. Nhưng nếu chúng ta cứ tăng cân và chẳng bao giờ có thời kỳ nào bị “đói kém” để buộc phải “tung” kho dự trữ ra thì các tế bào mỡ sẽ “nhả” dần chất mỡ vào máu với tốc độ khá cao. Điều này ảnh hưởng đến sự chuyển hóa và cái cách cơ thể sử dụng insulin. Quá trình chuyển hóa của cơ thể trở nên tồi tệ và bạn sẽ có những vần đề về sức khỏe, cụ thể là những bệnh:
– Tiểu đường
– Một số bệnh ung thư
– Huyết áp cao
– Ngừng thở khi ngủ (sleep apnea)
– Mở trong máu, dẫn đến các bệnh tim mạch
Làm thế nào để biết bị mỡ bụng quá cao?
Đúng là bụng cần dự trữ mỡ, nên có thể to lên ở một mức độ nhất định. Để biết lượng mỡ bụng đã vượt giới hạn chưa, người ta xác định chỉ số BMI (chỉ số thu được bằng cách lấy trọng lượng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m). IBM dưới 18,6 là gầy, từ 18,5 đến 24,9 là bình thường, từ 25 đến 29,9 là thừa cân, trên 30 là béo. Đơn giản hơn, bạn chỉ cần đo vòng eo bằng thước dây. Không thít chặt, không quá lỏng lẻo. Thở ra, để tự nhiên, thư giãn.
Nếu vòng eo (tức chu vi khi để thước dây vòng quanh bụng, phía trên xương hông) của bạn là trên 94 cm (ứng với chiều cao 1,65-1,70 m) thì bạn phải hết sức cảnh giác rồi.
Tập luyện thế nào đây?
Nếu bụng quá bự, chứng tỏ mỡ nhiều và đang ở tình trạng “sự đã rồi”, chắc chắn phải có sự can thiệp của y học. Chẳng hạn hút mỡ (giải phẫu để lấy mỡ ra) hoặc đánh bụng cho tiêu mỡ. Chuyện ấy không nói đến. Ở đây, chỉ nói trường hợp chiếc bụng chưa to lắm, mới nhỉnh hơn trung bình đôi chút hoặc bạn sắp sửa bước vào tuổi “phát tướng”. Đề phòng là chính để hiện tượng tích lũy mỡ bụng không xảy ra.
Chắc bạn biết, để giảm lượng mỡ thừa “cất giữ” trong bụng, phương pháp duy nhất là mang nó đi “thiêu đốt” bằng cách vận động thân thể, điều rất thiếu bởi công việc khiến chúng ta gần như phải ngồi bất động trong giờ hành chính. Phải “bắt” các cơ bắp hoạt động, thở sâu hơn, tim đập nhanh hơn.
Chuyển sang dùng xe đạp là một cách chắc không mấy hiện thực bởi đường xá quá đông và tốc độ quá chậm mà cuộc sống lại quá gấp gáp. Song hãy cố gắng “chiếu cố” – hay chính xác hơn là “cầu cứu” – đến nó mỗi khi có dịp. Về quê nếu trong vòng 20 km, đi một vòng về những điểm du lịch của Hà Nội “mới”. Nếu có điều kiện, bạn hãy tranh thủ bớt thời giờ nhậu nhẹt để đi đến hồ bơi mỗi sáng, cao cấp hơn, đi đánh tennis mỗi chiều, sang trọng nữa thì thứ bảy, chủ nhật đến sân golf.
Và có lẽ cách dễ dàng thực hiện nhất là đi bộ. Bạn nên thu xếp thời gian vào buổi sáng hoặc tối cũng được. Đó cũng là cách thư giãn để đầu óc thảnh thơi. Người ta có bán chiếc “máy” nhỏ gọi là máy đếm bước (pedometer) để những lần đầu tiên xác định xem quãng đường nào thì tương ứng với bao nhiêu bước. Các bác sĩ cho biết nếu mỗi ngày bạn đi bộ 10.000 bước (và kết hợp ăn uống hợp lý) thì không bao giờ bạn bị thừa cân.
Tuổi tác và di truyền
Nhiều người đổ lỗi cho tuổi tác, khiến bụng họ to ra. “Hồi 30 tuổi, bụng tôi có thế này đâu cơ chứ!”. Họ quên mất là khi tuổi càng nhiều thì mọi thói quen sinh hoạt, vận động, ăn uống “tự nhiên” thay đổi. Chính những sự thay đổi ấy kéo dài vòng bụng của bạn đấy. Để duy trì sự “thon thả” (tất nhiên là chỉ có mức độ) giải pháp vẫn là luyện tập để “gỡ gạc” lại những thói quen sinh hoạt mà tuổi tác mang đến cho bạn.
Còn di truyền? Chỉ phần nhỏ (Chao ôi, cái gì mà chẳng di truyền?). Cơ bản là thói quen sinh hoạt và phong cách sống. Bởi thế hệ cha anh, do điều kiện, có mấy ai bụng to đâu.
Lưu ý chuyện ăn
Lẽ ra chuyện này phải nói trước nhưng xin xếp lại sau để bạn đỡ mất hứng. Ai cũng biết nếu muốn giữ lượng mỡ bụng vừa đủ để đảm bảo “an ninh năng lượng”, cần phải duy trì sao cho lượng calo nạp vào cân bằng với lượng calo tiêu thụ.
Như vậy có hai cách: Hoặc hạn chế đầu vào, hoặc đốt bớt đầu ra. Chúng ta vừa đề cập đến việc đốt bớt đầu ra thông qua sự vận động.
Còn hạn chế đầu vào là cân nhắc một thực đơn hợp lý và vẫn giữ được sự ngon miệng theo khẩu vị (vì thế “mỗi người một lưỡi” nên khó đưa ra một thực đơn chung). Chỉ có thể nói một cách tổng quát là: hạn chế những thứ cung cấp nhiều calo (bạn có thể tìm các bảng tra cứu xem loại thức ăn gì cho bao nhiêu đơn vị năng lượng), chủ yếu giảm những đồ ăn chứa chất béo và chất bột (vì chất bột có thể chuyển hóa thành chất béo). Các loại fast-food tiện lợi nhưng cũng thuộc loại gây béo phì đấy.
Bia có phải thủ phạm không?
Chiếc bụng to được mệnh danh là “thùng bia”. Quan niệm là bia gây béo thì ta cũng như tây. Người phương Tây gọi bụng bự là bụng bia (beer belly) giống như ta. Riêng các nhà dinh dưỡng bảo không vì với độ cồn yếu như vậy (3 đến 10 độ) bia không chuyên chở nhiều năng lượng, nên không là thủ phạm.
Bia không phải thủ phạm, đúng rồi! nhưng nó lại là… đồng phạm. “Tội” của bia là kích thích vị giác, gây ra sự thèm ăn. Mà đố thấy ai uống bia suông. Tục ngữ mới bảo “gần mực thì bia, gần đèn thì sáng”. Đã uống bia phải có “mồi”. Nếu không đĩa thịt bò xào, đĩa chim quay thì chí ít cũng đĩa mực nướng, đĩa lạc luộc. Với sự đưa đẩy của bia, chúng cung cấp một số calo đáng kể để “góp phần nhỏ bé của mình” vào lớp mỡ bụng.
Có lẽ nói như vậy là đủ để giúp bạn xử lý lớp mỡ bụng, tiền đề của một loạt bệnh nan y.
Lời cuối cùng: Chống lớp mỡ bụng phải quyết tâm và kiên trì mới kết quả.
