Những bản tình ca hát lên bằng những giọt đời
Ít ai biết rằng ẩn chứa sau đôi mắt biết cười, cuộc sống của NSƯT Quang Lý đã nhiều lần rơi vào khốn khó. Đam mê ca hát đã ghi tên anh vào những trang lịch sử âm nhạc Việt, dệt lên những bản tình ca có những người không thể hát qua, nhưng đam mê đó cũng có lúc từng khiến anh phát khóc vì nghèo.
Đến với sự nghiệp soloits ở tuổi 23 với ca khúc “Thành phố hoa phượng đỏ”, không nhiều người biết, để có tiếng hát có thể chạm vào tiếng sóng, có thể thay lời thủ thỉ của những dòng sông, Quang Lý đã có nhiều năm dọc ngang khắp các vùng miền trong đoạn đời du ca cùng nhạc sĩ Trần Tiến. Anh từng hát trên những thửa ruộng cày để nhận về phần thưởng là những củ khoai, củ sắn. Từng hát nhiều đêm ở nông trường cao su để chia sớt giọt hạnh phúc với những người lao động nghèo.
Nhưng cũng chính người đàn ông hát ấy từng có một quãng thời gian dài phụ vợ may hàng gia công, làm kem chuối, bánh ngọt bỏ mối ở chợ nhưng vẫn không đủ sống. Có thời kỳ phải bán đến cả cái quần, cái áo đi biểu diễn để lo cho con và hàng trăm lần đối diện với câu hỏi: “hát để làm gì?” khi nhìn con nheo nhóc, nhìn vợ mình tần tảo ở bến đời.
Quang Lý từng lý giải lý do tại sao anh có thể vừa hát thật hay những bản nhạc của Phú Quang, những bài ca về biển, nhưng cũng có thể sẻ chia thật sâu khi hát “Tình ca”, “Tình ca Tây Bắc”, “Gửi em ở cuối sông Hồng”: “Ngày xưa tôi ở Hải Phòng, nhà ở gần biển nên tâm hồn mình bay bổng. Khi còn trẻ, khoảng 12 tuổi tôi lao xe trên bãi cát và hát “rống” lên ở đó cùng đám bạn. Rồi khi đất nước chiến tranh tôi được đi qua nhiều vùng đất gian khó, tôi lại được hát trên những mảnh đất nhiều thương đau”.
“Để bài ca được sống thì mình luôn phải hát đời hơn nữa. Thi ca là đời, nghệ thuật cũng bắt đầu từ cuộc đời nên nếu bài ca cất lên, người lam lũ cũng cảm thấy mình ở đó, nó mới là nghệ thuật đích thực”,chân lý đó từng được anh rút ra sau những ngày tháng du ca.
Những cuộc thiên di từ Hải Phòng lên Hà Nội, từ Hà Nội vào Sài Gòn ở những quãng đất nước khó khăn phần nào tôi rèn cho anh một nghị lực sống mãnh liệt. Nhưng dẫu vậy, đã hơn một lần Quang Lý giải nghệ và cũng hơn một lần anh nhận ra, chỉ có một con đường duy nhất giúp anh chạm vào hạnh phúc là được hát.
Những chuyến đi trong đoạn đời hát du ca cùng nhạc sĩ “Ngẫu hứng sông Hồng”, những vất vả của thời cuộc và thăng trầm nghề hát đã làm cho cái nhìn về cuộc đời của Quang Lý rộng và đẹp hơn. Vì thế, ngoài chất giọng đẹp hiếm hoi trời sinh, Quang Lý từng chia sẻ: “mỗi lần cất lời ca là một lần nhỏ những giọt đời”. Có lẽ nhờ những đau khổ, vất vả đã sống nên khi nghe những bản tình ca anh hát mỗi người đều thấy đó là cuộc tình của mình.
Người đàn ông chung tình
Nghệ sĩ Quang Lý (sinh năm 1951) ở Thái Lan. 9 tuổi anh theo gia đình về Việt Nam, định cư ở Hải Phòng, học nhạc ở Hà Nội nhưng sau đó lại vào Sài Gòn sinh sống.
Những năm 80, sau đổi mới, cuộc sống của nhiều người rơi vào khó khăn bất ngờ. Ngày đó chuyện tiến sĩ phải nuôi heo không còn là chuyện lạ. Đặc biệt nghệ sĩ, chế độ bị cắt giảm rất nhiều nên có nhiều bi kịch cuộc đời nghệ sĩ đã xảy ra, người phải đan len thuê, người phải bán thuốc lá dạo trên tàu.
Người vợ tào khang đã cùng anh lớn lên trên con phố có những cây phượng già. Họ chẳng quen biết nhau từ trước nhưng có lẽ vì quá gần mà cũng dễ tình cờ gặp mặt đã lấy nhau rồi lại phải xa nhau vì mưu sinh cuộc sống. Khi anh ở Hà Nội chị phải ở Hải Phòng, khi anh vào Sài Gòn chị vẫn phải ở lại miền Bắc. Sau bảy, tám năm sống xa, khi hội ngộ được nhau ở Sài Gòn, lại đúng quãng cuộc sống khó khăn nhất. Nhưng chính người phụ nữ không liên quan đến nghệ thuật, “yêu nhau từ sự bâng quơ lúc tuổi trẻ” (lời Quang Lý) đã cùng anh đi qua nhiều ngày khốn khó. Nên khi bước vào thời tóc đã muối tiêu, anh vẫn thường nói về vợ đầy trìu mến: “Tôi rất trọng vợ”. Quang Lý từng cho rằng, sự chung thủy của người đàn bà đã vì anh dành thời thanh xuân bươn chải nuôi những đứa con, để anh được hát là lý do anh đủ sức trói buộc trái tim lãng mạn trước những cơn sóng xúc cảm của đời.
Đi qua những ngày khốn khó, Quang Lý hát mỗi ngày một tình hơn. Anh cùng vợ đã cùng nhau nuôi hai con khôn lớn, thành tài. Gia đình anh sau đó đã có một cơ ngơi đàng hoàng giữa trung tâm Sài Gòn. Và anh vẫn luôn dành nói về vợ bằng những lời đẹp đẽ.
Giờ người đàn ông hát ấy đã ra đi sau khi sống một cuộc đời đủ ngọt – đắng. Đâu dễ mấy ai sống một đời mà mỗi bước chân, một câu ca đều trở thành kỷ niệm của không riêng một người như thế. Anh đã hát trọn vẹn một bản tình ca cho chính cuộc đời mình.
Bài: Hải Khôi
Ảnh: Giai điệu Tự hào
