Chiếc hộp quý bằng vàng có từ thời Trần vừa được phát hiện ở H.Đông Triều, Quảng Ninh vẫn còn nắp – Ảnh: Trung tâm nghiên cứu kinh thành cung cấp
“Tôi thực sự không biết chiếc nắp hộp tuyệt đẹp đó giờ còn không. Cho tới giờ tuy Thanh Niên Online đã đưa ảnh về chiếc hộp với nắp lên mạng, nhưng tôi vẫn không biết đó là hình chiếc hộp trước hay sau khi có thông tin mất nắp”, một nhà sưu tầm đồ cổ giấu tên băn khoăn. Ông là người theo dõi thông tin về món bảo vật đó hằng ngày và nhận định rằng đó là món tinh xảo. Không giấu nổi màu thời gian trên mình, song chiếc hộp vẫn sáng một cách tinh anh.
Bản thân nhà nhiều nhà nghiên cứu cũng lo lắng không rõ số phận chiếc nắp hộp hiện ra sao. Lo lắng cũng phải bởi các nhà khảo cổ học, bảo tàng học phần lớn đều không giấu nổi sự ngưỡng mộ “kỳ duyên” khi chiếc hộp lộ diện. Bởi trước đó, lần gần nhất khảo cổ học tìm thấy hiện vật vàng nguyên vẹn cũng đã cách đây hơn 50 năm. Và cho tới giờ những hiện vật đó vẫn được bảo quản trong kho chứ chưa hề được giới thiệu với công chúng.
Chiếc nắp hộp hình bán cầu, trên thân nắp được tạo nổi 11 cánh sen khớp với các cánh sen ở dưới thân. Giữa nắp là một đài sen tạo tác công phu với 4 lớp cánh xếp thành vòng tròn đồng tâm. Chính giữa tâm nắp hộp là núm nắp được tạo tác như đài sen nhỏ. Xen giữa các cánh là đường chỉ nổi và diềm văn chấm tròn như nhụy hoa.
TS Bùi Minh Trí – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kinh thành – cho biết chiếc hộp hiện vẫn nguyên vẹn, sau khi được nhà sư Thích Quảng Hiển trao tặng cho UBND H.Đông Triều. Cùng với việc giao nhận “nguyên chiếc” này, cán bộ của Trung tâm đã đến hiện trường để khảo sát nghiên cứu khu vực phát hiện ra chiếc hộp.
“Những đánh giá khoa học về chiếc hộp quý chỉ được đưa ra sau khi nghiên cứu chỉnh thể chiếc hộp, với đầy đủ cả thân và nắp”, TS Trí nói.
Theo nghiên cứu chỉnh thể này, tất cả các hoa văn trang trí trên nắp và thân hộp nói trên đều mang đậm dấu ấn đặc trưng của văn hóa thời Trần, một triều đại nổi tiếng với những chiến công hiển hách trong lịch sử Đại Việt. Ví dụ như đồ án hoa chanh hay những cành lá mềm là mô típ rất phổ biến của thời nhà Trần. Trên rất nhiều đồ gốm hoa nâu thời kỳ này như các loại thạp, âu hay liễn đều phổ biến trang trí văn hoa chanh 4 cánh và những cành lá mềm.
Đáng lưu ý, trang trí hoa chanh này đã từng thấy nhiều lần trong khu di tích Hoàng thành Thăng Long trên kiến trúc của các cung điện, lầu gác hay bên rìa chân tường bao của khuôn viên các công trình kiến trúc. Đối với đồ án văn chấm tròn hay các vòng tròn lại cho thấy tính tiếp nối truyền thống của nền nghệ thuật Phật giáo – nghệ thuật cung đình của thời Lý phát triển sang triều đại Trần.
Bản thân cũng từng được đọc thông tin hộp mất nắp trên mạng, TS Trí cho biết, nếu tinh ý sẽ thấy thông tin này có trước khi ông và đồng nghiệp tại Trung tâm nghiên cứu kinh thành công bố kết quả nghiên cứu tổng thể chiếc hộp. “Tôi khẳng định, chiếc hộp giờ vẫn còn nguyên nắp. Tôi cũng mong, tới đây, công chúng sẽ sớm được chiêm ngưỡng vẻ hoàn mỹ của nó”, TS nói giọng không giấu nổi tự hào.
Theo Thanh Niên
