Baeckeoffe – tình yêu âm ỉ

Baeckeoffe trong nồi gốm Soufflenheim truyền thống

Dù trên thế giới, những ngôi sao Michelin danh giá và những tước hiệu cao quý nhất trong giới đầu bếp đa phần đều trao vào tay các đại diện nam giới, thì không thể phủ nhận rằng nguồn gốc sâu xa của mỗi món ăn truyền thống lại thường bắt nguồn từ bàn tay phụ nữ, bên những bếp lửa bình dị, với trái tim ấm áp và tình yêu hiện hiện trong cả những chăm lo li ti.

Ở Alsace, vùng biên giới thanh bình giữa Pháp và Đức, nếu là khách quý đến nhà, bạn sẽ có nhiều cơ hội được mời ngồi vào bàn ăn, nơi đặt sẵn chiếc nồi gốm hình ô-van màu xanh biếc vẽ những bông cúc trắng phong cách vintage. Rồi người ta có thể kể cho bạn nghe câu chuyện về cách những-bà-nội-không-tuyệt-vọng sáng tạo nên Baeckeoffe – chính món ăn đang nhè nhẹ bốc khói trước mặt bạn – như thế nào.

Trong phương ngữ Alsace, Baeckeoffe có nghĩa là “baker’s oven”. Nó tổng hợp các nguyên liệu khoai tây, cà rốt, một số gia vị Pháp truyền thống, thịt cừu, bò và lợn, tẩm ướp qua đêm với rượu trắng cũng của vùng Alsace, sau đó hầm ở nhiệt độ vừa phải khoảng 120oC trong 12 tiếng. Ngày nay thì các đầu bếp Alsace thường nấu thịt cừu, lợn và bò với rượu trắng hảo hạng, nhưng tinh thần của nó chẳng vì thế mà lẹm đi phần nào.

Người ta kể rằng, thời xa xưa, khi đám phụ nữ trong làng thường rủ nhau đi giặt vào sáng thứ Hai mỗi tuần, họ sẽ chuẩn bị từ đêm trước một món ăn từ 3 loại thịt, rau củ tươi. Sáng hôm sau trên đường ra khỏi nhà, họ đem món ăn đã nấu sẵn gửi vào lò bánh mì, nơi chiếc nồi của họ được ủ ấm cả ngày. Tới chiều, sau khi mệt phờ vì giặt giũ và tán chuyện, các bà nội trợ lại trở về nhà với chiếc nồi còn nguyên hơi ấm trên tay và một ổ bánh mì mới ra lò, sẵn sàng cho bữa tối của cả gia đình.

Cũng có thuyết cho rằng Baeckeoffe ảnh hưởng từ món ăn truyền thống của người Do Thái. Theo tục lệ, người Do Thái không được phép dùng lửa từ tối thứ Sáu đến tối thứ Bảy, nên họ phải chuẩn bị thức ăn từ chiều hôm trước, đem gửi nhờ lò bánh mì để ủ qua ngày.

Hoặc người ta lý giải, món ăn này được sinh ra để người phụ nữ có thể dành cả sáng Chủ nhật cầu nguyện tại nhà thờ. Tuy nhiên câu chuyện đầu tiên vẫn được ưa chuộng hơn cả, từ một thực tế là hầu hết các lò bánh mì đều nghỉ làm ngày Chủ nhật.

Đầu bếp Pháp nổi tiếng Hubert Keller, vốn là con trai một ông chủ lò bánh mì ở vùng Ribeauville, một thị trấn nhỏ ở Alsace, trong cuốn sách “Souvenirs: Stories and Recipes from my Life” của mình đã mô tả rất kỹ cảnh những người phụ nữ mang chiếc nồi gốm chứa đầy thịt tới gửi ở lò bánh vào mỗi sáng thứ Hai. Bố ông, như tất cả những ông thợ nướng bánh khác, dùng ít bột mì ẩm bịt kín viền nắp nồi để hơi không thoát ra ngoài, độ ẩm của món ăn được giữ ổn định.

Baeckeoffe có mùi hương kỳ lạ, hòa quyện giữa mùi mạnh mẽ của thịt cừu, gia vị với cái nhẹ nhàng của thịt bò, lợn, khoai tây. Ngon nhất là thứ nước thơm ngọt tiết ra từ hằng hà nguyên liệu, bay hơi và ngưng đọng như một vòng tuần hoàn. Nó là món ăn hoàn hảo cho buổi quần tụ gia đình vào những ngày thời tiết mát mẻ (dù thực tế thì nó rất giàu năng lượng, không phù hợp với những người muốn giảm cân, ăn kiêng).

Hiện diện ở khắp nơi, nhưng nổi tiếng nhất là Baeckeoffe được nấu với nồi gốm sản xuất tại thị trấn nhỏ Soufflenheim phía Bắc Alsace, cách biên giới Đức chỉ vài kilomet. Soufflenheim bắt đầu gắn với nghề gốm từ Kỷ nguyên Vàng (Bronze Age) năm 3.000-2.500 Trước CN, tới tận ngày nay, làm gốm vẫn là nghề thủ công chính của cả làng. Những chiếc nồi gốm “Baeckeoffe” thường có hình ô-van màu xanh cô ban hoặc nâu vẽ những bông cúc trắng nhụy vàng đặc trưng. Tất nhiên, bạn có thể thấy Baeckeoffe tại rất nhiều nhà hàng Pháp danh tiếng trên toàn thế giới, được nấu trong nồi đen, trắng, đỏ, vàng. Có thể không hầm trong nồi gốm Soufflenheim, đun bằng củi Alsace, hương vị có thể thay đổi ít nhiều, nhưng thứ tình yêu chất chứa thể hiện bằng lòng kiên trì và sự chăm chút tỉ mỉ thì không bao giờ thay đổi. Nếu được mời một đĩa Baeckeoffe, hãy biết rằng bạn đang được yêu thương và trân trọng! 

 

 

Bài: Vũ Thủy