Trong gần 30 năm dưới bàn tay của Franca Sozzani, Vogue Ý được nhào nặn thành một trong bốn ấn phẩm quyền lực nhất của Vogue trên toàn thế giới. Nếu như Vogue Paris gợi cảm, Vogue Anh quốc lãng mạn, Vogue Mỹ tràn ngập những ngôi sao nổi tiếng thì Vogue Ý chính là lăng kính thời trang phản chiếu xã hội đương thời.
Trước khi Franca Sozzani bắt đầu sự nghiệp của mình ở Vogue Ý, các tạp chí thời trang ở đất nước hình đôi ủng khi ấy chẳng khác gì những quyển catalogue đắt tiền, chúng chỉ đơn thuần giới thiệu những gì sẽ có mặt trong cửa hàng vào mùa kế tiếp. Bộ hình quảng cáo của các thương hiệu thậm chí còn nghệ thuật hơn những những shoot hình trên tờ tạp chí.
Franca Sozzani biết rõ nhiệm vụ đầu tiên của mình tại Vogue là thay đổi ngay thực trạng này. Hơn ai hết, bà bực tức vì đám đông ở kinh đô thời trang lại thiếu trầm trọng kiến thức lịch sử về ngành, và thời trang hiện đại hoàn toàn không có chiều sâu. “Thời trang chính là tấm gương phản chiếu thời đại chúng ta đang sống. Vậy cớ sao các tạp chí lại rời xa thực tế? Đây đâu còn là quá khứ nữa.”
Tuy vậy, quá trình tìm lại “chất” cho những bộ hình chẳng phải điều dễ dàng, bởi các vấn đề xã hội thường không đẹp đẽ, hào nhoáng như những gì người ta vẫn thấy trên những trang giấy bóng loáng của các tờ tạp chí thời trang.
Những năm đầu dưới thời Franca, Vogue Ý mất hàng loạt hợp đồng lớn do bà không sử dụng đủ hạn mức và quy chuẩn trang phục mà hãng quảng cáo yêu cầu. Tuy nhiên, nhờ tinh thần thép và tư duy thẩm mỹ sắc sảo, tờ Vogue Ý dần trở thành ấn phẩm bán chạy không chỉ trong nước mà trên toàn thế giới. Hữu xạ tự nhiên hương, ít lâu sau, các hợp đồng quảng cáo đã quay trở lại.
Jonathan Newhouse, chủ tịch tập đoàn truyền thông Condé Nast (đơn vị sở hữu nhiều tạp chí danh tiếng, trong đó có Vogue) phát biểu: “Không ai có thể ‘chọc tức’ người đọc tốt hơn Franca.” Năm 1994, sau gần 10 năm trên ghế tổng biên tập Vogue Ý, Franca Sozzani chính thức được Condé Nast bổ nhiệm làm giám đốc hình ảnh cho tất cả các ấn phẩm của tập đoàn tại Ý.
Để tờ Vogue Ý có sức ảnh hưởng như hôm nay, mọi cá nhân đều phải cống hiến hết mình. Hiểu được điều này, ngay từ ngày đầu tiên, Franca Sozzani đã luôn cho các cộng sự của mình quyền tự do sáng tạo. Không ai khác, chính bà là người đứng sau chịu mọi búa rìu dư luận cho những đề tài “khó nhằn” nhất mà các nhiếp ảnh gia thực hiện.
Có lẽ vì vậy mà Vogue Ý trở thành tờ tạp chí thời trang duy nhất “dám” động đến những vấn đề gai góc của thế giới như khủng bố, chiến tranh Trung Đông, thảm họa môi trường hay hội chứng cuồng phẫu thuật thẩm mỹ và mạng xã hội. Trong một bài phỏng vấn, bà nói vui: “Khi tôi mắc lỗi, người ta lập tức gọi cho tôi. Nhưng khi tôi làm họ vừa ý, thì họ lại gửi hoa chúc mừng… stylist”.
Dưới thời Sozzani, người mẫu da màu có nhiều cơ hội tỏa sáng. Năm 2008, Vogue Ý cho ra mắt ấn bản The Black Issue. Ấn phẩm đặc biệt này liên tiếp được tái bản để đáp ứng nhu cầu độc giả. Trên diễn đàn thời trang nổi tiếng thefashionspot, mục bình luận về The Black Issue kéo dài hàng trăm trang và chưa có dấu hiệu dừng lại. Tháng 1/2013, Vogue Ý tung ra trang bìa với hình ảnh người mẫu Tôn Phi Phi, đánh dấu sự xuất hiện lần đầu của người mẫu gốc Á trên trang nhất của ấn phẩm danh giá này.
Mối quan hệ của Franca với các người mẫu vô cùng đặc biệt. Cùng với nhiếp ảnh gia Steven Meisel, bà không ngần ngại giao trang bìa và bộ hình chính cho những gương mặt mới tiềm năng. Vì thế, Vogue Ý còn được xem như bản dự đoán gương mặt siêu mẫu tương lai, trong đó có thể kể đến hai “búp bê sứ” Gemma Ward, Sasha Pivovarova – những người đã khuấy đảo sàn diễn thời trang những năm đầu thế kỷ 21.
Năm 2013, Franca Sozzani cho ra mắt trang bìa với gương mặt mới toanh Vanessa Axente. Không lâu sau đó, Vanessa trở thành gương mặt đại diện cho Chanel, Prada, Calvin Klein, Hugo Boss và xuất hiện với tần suất chóng mặt trên các tạp chí thời trang thế giới. Quả không ngoa khi nói rằng: nhiều thế hệ người mẫu đã không thể định vị mình trong gần ba thập niên qua, nếu thiếu đi Franca Sozzani.
Ngoài khả năng làm việc phi thường, Franca Sozzani còn được kính trọng bởi cung cách ứng xử của bà. Bà sẵn sàng đón một chuyến xe lửa từ Milan đến Paris để xem show diễn Métier d’Arts của Chanel, dù lịch làm việc dày đặc, bởi bà muốn “có mặt và ủng hộ Karl Lagerfeld”. Khi Donatella Versace phải vào trại cai nghiện, chính Franca là chỗ dựa tinh thần cho nhà thiết kế trong giai đoạn đen tối ấy. Không chỉ ủng hộ người mẫu trẻ, bà còn sáng lập một giải thưởng thường niên dành cho những nhà thiết kế trẻ. Ngoài ra, Franca Sozzani còn là đại sứ thiện chí của Liên hiệp quốc cho những dự án phát triển bền vững, bởi theo bà, “cho đi chính là sự xa xỉ”.
Luôn xuất hiện với gương mặt hết sức bình thản, chẳng ai ngờ người phụ nữ 66 tuổi này phải liên tục chống chọi với căn bệnh ung thư trong hơn một năm qua. Ngày 22/12/2016, trong mùa lễ hội tưng bừng, giới thời trang bàng hoàng khi nhận được tin bà qua đời. Với nhiều người, tin buồn ấy dường như là một trò đùa ác ý. Luôn làm việc chăm chỉ và theo đuổi đam mê của mình đến phút cuối cùng, Franca Sozzani trở thành tượng đài của những người yêu cái đẹp.
“Đây là lựa chọn mà tôi đã quyết tâm theo đuổi gần 30 năm. Vogue Ý được viết bằng tiếng Ý, nhưng tôi muốn ‘nói chuyện’ với nhiều người, vì thế tôi tạo ra những hình ảnh biết nói.” Cảm ơn Franca Sozzani, những hình ảnh biết nói của bà sẽ mãi mãi được lưu vào lịch sử thời trang như những dấu son đẹp đẽ nhất.
