Nếu như trong tác phẩm “Chữ người tử tù”, nhà văn Nguyễn Tuân kể về người quản ngục xin chữ của tử tù Huấn Cao, thì lần đầu tiên ở Việt Nam, một triển lãm nghệ thuật của 24 phạm nhân đã có dịp xuất hiện cùng các tác phẩm của các họa sĩ và nghệ sĩ chuyên nghiệp.
Sau 2 ngày sáng tác thực tế ngay tại trại giam Thanh Cẩm (Thanh Hóa), nhóm họa sĩ và văn nghệ sĩ đã giúp các phạm nhân trại giam vẽ tranh, nặn tượng. Các phạm nhân ở trại này vốn đã quen khéo léo với việc học nghề, học chữ, giờ học thêm vẽ tranh.
Sáng 21/12/2024, 130 bức tranh nhiều kích cỡ và 110 bức tượng nhỏ đã ra mắt công chúng ở tầng 2 Ga Hà Nội (120 Lê Duẩn, P. Cửa Nam, Q. Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội), triển lãm sẽ kéo dài tới 2/9/2025.
Nhiều người xem đã không tránh khỏi cảm xúc ngỡ ngàng, bất ngờ khi biết những câu chuyện đời thật đằng sau những bức tranh đặc biệt. Như bức tranh vẽ cảnh rừng cây là của Toàn (đã được đổi tên) chàng thanh niên 30 tuổi, cao to đẹp trai như hot boy. Toàn từng là người đào tạo chuyên môn cho một hãng mỹ phẩm nổi tiếng, từng là chủ một hair salon ổn định, có vợ con gia đình đang yên ấm thì… phạm tội liên quan ma túy. Toàn kể: “Thật sự em thấy mình vẫn may mắn lắm ạ. Vào đây em vẫn được làm công việc sở trường trước đây là cắt tóc, phục vụ cho hàng trăm người. Môi trường thì như “đi tu”, thời gian sinh hoạt ăn ngủ điều độ hơn lúc em ngoài xã hội nhiều. Em đã nhận thức được rất rõ ràng về khoảnh khắc phạm tội và là một người bình thường thì quá mong manh. Tuổi trẻ cần phải biết chậm lại suy nghĩ, không được sống nhanh, sống vội mà bỏ lỡ cơ hội phát triển bản thân”.
Hàng trăm tác phẩm của họa sĩ chuyên nghiệp và các phạm nhân đan xen, tạo ấn tượng và nhiều cảm xúc cho người thưởng lãm. Có những bức tranh là do họa sĩ vẽ lại từ một bức tranh vẽ dở dang của phạm nhân, với thông điệp “cái gì sai cũng có thể sửa”. Họa sĩ sáng tác tác phẩm hai phạm nhân ngồi trò chuyện và nắm tay nhau, như một lời động viên ấm áp. Đồng thời các tác phẩm của phạm nhân miêu tả cảnh sống thường nhật trong trại giam. Rất nhiều trong số đó là tâm tư tình cảm gửi về gia đình, như tấm thiệp là bức tranh lớn chúc mừng sinh nhật con gái tròn 5 tuổi, hay những bức thư pháp: “Cầu trời khấn Phật cho cha mẹ con bình an”, “Nhớ”, “Nhẫn”…
Hà Nội những ngày cuối năm thời tiết lạnh. Có lẽ, ai cũng từng trải qua cái lạnh thấu xương, nhưng sau tất cả, mọi thứ rồi sẽ trôi qua và hoa sẽ nở.
