Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản đã bầu bà Sanae Takaichi làm lãnh đạo mới. Bà Takaichi trở thành nữ lãnh đạo tự nhiên của đảng và đang trên đà trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản sau cuộc bỏ phiếu tại quốc hội sắp diễn ra vào giữa tháng 10. Trong bài phát biểu sau chiến thắng, “bà đầm thép” của xứ mặt trời gây ấn tượng khi cho biết sẽ làm việc “như ngựa” để mang danh tiếng LDP trở lại.
Là học trò của cựu Thủ tướng quyền lực Shinzo Abe, bà Sanae Takaichi kế thừa tầm nhìn chiến lược kinh tế “Abenomics” – ba trụ cột gồm kích thích tài khóa, chính sách tiền tệ nới lỏng và cải cách cơ cấu. Tuy nhiên, khác với người thầy từng dẫn dắt mình, bà Takaichi buộc phải điều chỉnh thông điệp trong bối cảnh lạm phát gia tăng. Thay vì chỉ dựa vào kích thích tài khóa, bà cân nhắc cắt giảm thuế và mở rộng các ưu đãi nhằm giải tỏa sự thất vọng của công chúng trước tình trạng tiền lương trì trệ.
Nền tảng chính sách kinh tế của bà thể hiện rõ cam kết đối với tự do hóa thương mại, bao gồm việc mở rộng thành viên Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng như củng cố quan hệ kinh tế với Liên minh châu Âu. Bà khẳng định sẽ duy trì các thỏa thuận thương mại và đầu tư mà người tiền nhiệm Ishiba từng ký với chính quyền Trump, song để ngỏ khả năng đàm phán lại nếu phát hiện điều khoản chưa phù hợp với lợi ích quốc gia. Song song đó, bà đề xuất hàng loạt sáng kiến về an ninh kinh tế, từ trí tuệ nhân tạo, chất bán dẫn, năng lượng, lương thực đến cơ sở hạ tầng và coi đây là nền tảng của tăng trưởng bền vững trong thập kỷ tới.
Trong lĩnh vực quốc phòng, bà Takaichi chủ trương tinh chỉnh các văn kiện chiến lược hiện có, đồng thời đẩy nhanh tiến độ củng cố năng lực phòng vệ độc lập của Nhật Bản. Bà nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường khả năng tương tác giữa quân đội Nhật Bản và Hoa Kỳ, mở rộng hợp tác ba bên với các đối tác chiến lược, cũng như thúc đẩy phát triển các công nghệ lưỡng dụng và công nghiệp quốc phòng. Những khuyến nghị gần đây từ các chuyên gia, như đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống không người lái hay tích hợp AI trong tác chiến, phản ánh rõ định hướng hiện đại hóa quân sự mà bà Takaichi theo đuổi.
Tất cả những bước đi này mới chỉ là phần khởi đầu trước thềm kỳ họp quốc hội sắp tới. Tuy nhiên, việc bà Takaichi hiện nắm giữ cương vị lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do và được xem là ứng viên sáng giá cho vị trí nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản cho thấy thời khắc lịch sử đang đến gần. Nếu đắc cử, bà sẽ trở thành thủ tướng thứ tư kể từ khi ông Shinzo Abe từ chức năm 2020, đồng thời mang theo kỳ vọng khôi phục sức mạnh quốc gia dưới tinh thần mà người thầy Abe từng để lại.
Dẫu kịch bản dành cho bà Takaichi và đảng LDP sau ngày 15/10 vẫn còn bỏ ngỏ nhưng chí ít nữ lãnh đạo cho thấy quyết tâm vực dậy danh tiếng của một trong những đảng bảo thủ lâu đời ở Nhật. Đồng thời thể hiện tinh thần tận hiến cho đất nước sau đoạn phát biểu đầy cá tính: “Sẽ không có cân bằng giữa công việc và cuộc sống ở đây bởi với tôi chỉ có làm việc, làm việc, và làm việc. Tôi và các cộng sự sẽ làm việc như những chiến binh cần mẫn.”
Tỷ lệ phụ nữ chỉ chiếm khoảng 15% trong Hạ viện Nhật Bản, cơ quan quyền lực hơn hai viện Quốc hội và chỉ có hai trong số 47 thống đốc tỉnh là phụ nữ. Vì thế, chiến thắng của bà Sanae Takaichi, 64 tuổi, trước ứng viên Shinjiro Koizumi trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng ngày 4/10 được xem như tuyên bố mạnh mẽ rằng phụ nữ Nhật Bản không còn bị xem nhẹ trong chính trị. Giáo sư danh dự Sadafumi Kawato của Đại học Tokyo nhận định, việc bà Takaichi đắc cử là một bước tiến quan trọng cho sự tham gia của phụ nữ vào đời sống chính trị.
Bà Takaichi nhiều lần nhấn mạnh những khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt khi trải qua giai đoạn mãn kinh, đồng thời kêu gọi tăng cường giáo dục nam giới về sức khỏe sinh sản để họ có thể thấu hiểu và hỗ trợ phụ nữ tốt hơn trong môi trường học tập và làm việc. Bà cũng ủng hộ chính sách hỗ trợ tài chính cho chăm sóc sức khỏe phụ nữ và điều trị vô sinh như một phần trong chương trình của Đảng Dân chủ Tự do (LDP), nhằm duy trì vai trò truyền thống của người phụ nữ trong gia đình. Trong chiến dịch tranh cử, bà cam kết cải thiện cân bằng giới tính trong nội các, hướng đến tiêu chuẩn “kiểu Bắc Âu”. Bởi vì Nhật Bản xếp hạng 118/148 trong Báo cáo khoảng cách giới tính năm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, chủ yếu là do phụ nữ không được đại diện đầy đủ trong chính phủ, trong khi Iceland, Phần Lan và Na Uy chiếm ba vị trí hàng đầu.
Tuy chiến thắng của bà Sanae Takaichi mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ, con đường hướng tới bình đẳng giới trong chính trị Nhật Bản vẫn còn nhiều thử thách. Việc một người phụ nữ nắm giữ vị trí lãnh đạo cấp cao không đồng nghĩa rằng các rào cản vô hình đã biến mất. Tư duy xã hội, cơ cấu đảng phái và định kiến giới vẫn chi phối sâu sắc cơ hội thăng tiến của phụ nữ. Dẫu vậy, sự xuất hiện của bà Takaichi ở vị trí quyền lực có thể mở ra một chương mới, giúp những cô gái trẻ Nhật Bản nhận ra rằng phụ nữ hoàn toàn có thể góp tiếng nói trong chính trường, thậm chí đủ khả năng dẫn dắt và định hình tương lai đất nước.
