Nuôi gà lấy trứng ở ĐBSCL. Ảnh Greenfeed
Đó là các thông tin được cung cấp vào ngày 9/10 tại Hội nghị xúc tiến đầu tư vào ngành chăn nuôi năm 2012 tại TP.HCM. Theo Vietnamnet, cả nước có 233 nhà máy sản xuất TACN, trong đó 58 nhà máy thuộc các công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Tuy chỉ chiếm gần 25% số nhà máy sản xuất, nhưng nhóm doanh nghiệp có vốn ngoại lại chiếm khoảng 50% thị trường TACN Việt Nam.
Đặc biệt, về thị phần thực phẩm, một công ty như CP Trung Quốc đã chiếm tới 50% thị phần ngành hàng trứng gà, 30% thịt gà và 7% thịt lợn. Công ty này chỉ cung cấp khoảng 5% về giống lợn nhưng lại chiếm tới 8% thị phần sản phẩm từ lợn trên thị trường, vì sở hữu chất lượng con giống và công nghệ chăn nuôi hiện đại.
Đối với ngành nuôi cá, tuy lực lượng nông dân Việt Nam chiếm số lượng áp đảo, nhưng thực chất là họ chỉ nắm giữ công đoạn vất vả, rủi ro nhất của ngành này: bỏ vốn sở hữu hoặc thuê mặt nước, đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, mua giống, thức ăn và chăm sóc cá. Còn phần an toàn, có doanh số ổn định và lớn hơn là sản xuất kinh doanh thức ăn cho cá, kinh doanh, xuất khẩu, chế biến cá thành phẩm vẫn bị các doanh nghiệp có vốn ngoại chi phối.
Đó mới chỉ là các thống kê thị trường sản xuất trong nước, nếu tính đủ cả các kênh nhập khẩu thịt bò, gà, lợn từ Úc, Mỹ, Hàn Quốc và đặc biệt là Trung Quốc (với các sản phẩm bẩn và độc hại) thì rõ ràng là thị phần của ngành công nghiệp chăn nuôi trong nước chỉ còn bé xíu. Nguy cơ với ngành chăn nuôi nội địa đang tiếp tục gia tăng khi Việt Nam phải cắt giảm đa số dòng thuế nhập khẩu về 0 và thực hiện lộ trình mở cửa toàn bộ thị trường, theo những mốc thời gian thoả thuận trong các hiệp định thương mại tự do khu vực và thế giới.
Như vậy, thị trường chăn nuôi và thức ăn gia súc Việt Nam đang bị “trong đánh ra, ngoài đánh vào”. Với vị thế chi phối thị trường, thế mạnh tài chính và dây chuyền công nghệ – quản lý sản xuất hiện đại, các công ty có vốn ngoại, đặc biệt nguy hiểm là các công ty Trung Quốc nổi tiếng nhiều mánh khoé thương mại và gian lận, sẽ dễ dàng chèn ép và đẩy các doanh nghiệp Việt Nam vào thế bế tắc, phá sản.
Đáng buồn là trong bối cảnh như vậy, không chỉ riêng với ngành công nghiệp chăn nuôi và thức ăn gia súc, công chúng không nhận thấy giới chức quản lý kinh tế nước nhà thể hiện vai trò, năng lực hay ít nhất là bộc lộ nhận thức đúng đắn về trách nhiệm xử lý vấn đề. Nực cười là đa số nhân vật một thời trong giới chức, khi đã giã từ vị trí “ngồi trên bờ” thị trường và phải tự bơi trong cái đầm lầy tăm tối đó cùng “trăm họ”, thì lại thường xuyên lớn tiếng rên rỉ, than phiền về những quan chức đương nhiệm.
