Khi “Alice In Borderland” mùa 3 lên sóng, phim không chỉ khơi dậy cơn sốt mô-típ trò chơi sống còn toàn cầu mà còn một lần nữa khẳng định: “đấu trường sinh tử” là lãnh địa mà phim ảnh Nhật Bản làm chủ. Từ cách kể chuyện thấm đẫm triết lý đến khả năng tạo ra những nhân vật bị dồn vào đường cùng nhưng vẫn kiêu hãnh chiến đấu, các nhà làm phim Nhật rất biết cách biến sự tàn khốc thành nghệ thuật. Trong khi thế giới còn đang chạy theo công thức, Nhật Bản đã biến phim về trò chơi sống còn thành một tuyên ngôn văn hóa đặc trưng của riêng quốc gia này.
Sau thành công của 2 mùa đầu tiên, mùa thứ 3 của “Alice In Borderland” đã chính thức được Netflix cho ra mắt vào ngày 25/9 và nhanh chóng trở thành cái tên được bàn tán sôi nổi với những khán giả yêu thích phim ảnh trên toàn cầu. Trong tuần đầu tiên có mặt, mùa 3 của bộ phim này đã thu về 8,5 triệu lượt xem, vượt trội hoàn toàn so với con số ở 2 mùa trước lần lượt là 1,7 triệu lượt xem và 7,2 triệu lượt xem. “Alice In Borderland” mùa 3 đứng ở hạng 2 bảng xếp hạng toàn cầu cho phim không nói tiếng Anh và lọt vào Top 10 của 87 quốc gia khác nhau. Những thành tích trên đã cho thấy sức hút của “Alice In Borderland” không suy giảm dù đã bước qua mùa thứ 3.
Sự thành công mà “Alice In Borderland” mùa 3 có được không chỉ chứng minh sức hút của loạt phim này mà còn cho thấy khán giả yêu phim ảnh toàn cầu luôn thích thú với thể loại trò chơi sinh tử từ các nhà làm phim xứ sở mặt trời mọc. Thành công của “Alice In Borderland” không phải là ngẫu nhiên mà nó đã có được nền tảng dựa vào bộ manga cùng tên đình đám của tác giả Haro Aso và xa hơn nữa là từ truyền thống mà phim ảnh Nhật Bản đã xây dựng được từ lâu cùng thể loại này.
Từ “Battle Royale”, tác phẩm ra mắt năm 2000 được xem là “kinh thánh” mở đường cho thể loại đấu tranh sinh tồn của Nhật Bản cho đến “Alice In Borderland”, có thể thấy rõ một dòng chảy liền mạch trong cách các nhà làm phim Nhật kể chuyện về bản năng, nỗi sợ và lòng trắc ẩn. “Alice In Borderland” không chỉ kế thừa tinh thần tàn khốc, ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết mà còn làm mới nó bằng yếu tố tâm lý, cảm xúc và sự cô đơn của con người hiện đại. Nhật Bản vẫn biết cách khiến phim sinh tồn trở nên vừa quen vừa lạ, nơi sự khốc liệt không chỉ để gây sốc mà để soi chiếu những tầng sâu nhân tính. Chính điều đó khiến họ luôn giữ vị thế độc tôn.
Nhắc đến thể loại phim đấu tranh sinh tồn của Nhật Bản thì không thể không nói tới “Battle Royale” – một tác phẩm nghệ thuật thực thụ của dòng phim trò chơi sinh tồn nói riêng và của điện ảnh xứ sở mặt trời mọc nói chung. Được ra mắt vào năm 2000 bởi biên kịch Kenta Fukasaku và đạo diễn Kinji Fukasaku, “Battle Royale” theo chân một nhóm học sinh trung học cơ sở bị chính quyền độc tài Nhật Bản buộc phải chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Sự tàn khốc, dữ dội, trần trụi của những cảnh bạo lực trong phim kết hợp với những ẩn ý sâu xa về áp lực học đường cùng sự tuyệt vọng của tuổi trẻ đã làm nên một ấn tượng khó phai cho những ai đã xem qua tác phẩm này. Đạo diễn lừng danh Quentin Tarantino từng ca ngợi “Battle Royale” là bộ phim ông yêu thích nhất trong hai thập kỷ trở lại đây vào năm 2009 và cũng là nguồn cảm hứng để ông làm ra bộ phim hành động “Kill Bill”.
Dòng phim trò chơi sinh tử của Nhật Bản không chỉ để giải trí đơn thuần mà nó còn là tấm gương phản chiếu các vấn đề xã hội như áp lực cuộc sống, sự mất nhân tính, nỗi cô đơn và các vấn đề về tâm lý… Từ vấn đề tuổi trẻ trong “Battle Royale” đến vấn đề tài chính, nợ nần có trong “Kaiji” hay “Liar Game” đến nhu cầu tìm ra ý nghĩa cuộc đời trong “Alice In Borderland”, phim thuộc thể loại này của Nhật Bản luôn khiến khán giả phải đau đáu nhiều câu hỏi nhân văn về con người và cuộc sống đằng sau những hình ảnh bạo lực, tàn khốc.
Chính chiều sâu xã hội ấy đã, đang và sẽ luôn khiến dòng phim trò chơi sinh tồn của Nhật Bản khác biệt với phần còn lại. Thay vì chạy theo xu hướng giật gân hay kỹ xảo hoành tráng, các nhà làm phim Nhật chọn cách đào sâu vào tâm lý, để mỗi nhân vật đều trở thành ẩn dụ cho một lát cắt xã hội. Người xem không chỉ chứng kiến những cuộc đấu tranh sinh tồn mà còn có thể thấy chính mình trong đó, trong những con người bị dồn đến giới hạn, buộc họ phải đối mặt với bản chất thật nhất của mình. Đó là lý do dù thế giới có làm bao nhiêu tác phẩm phim ảnh dòng phim sinh tồn đi chăng nữa, chỉ Nhật Bản mới giữ được linh hồn nguyên bản vừa lạnh lẽo, vừa ám ảnh nhưng đầy suy tư của nó.
Làng phim ảnh láng giềng của Nhật Bản là Hàn Quốc trong những năm vừa qua cũng đã tham gia vào sản xuất dòng phim trò chơi sinh tử với thành công to lớn của “Squid Game”. Dù tác phẩm này đã trở thành hiện tượng toàn cầu, nhiều người hâm mộ của thể loại này cho rằng thành công của nó đến phần lớn từ chiến lược truyền thông thông minh và yếu tố thị hiếu hơn là chiều sâu của chính nội dung. Trái lại, “Alice In Borderland” được ra mắt trước lại thể hiện tinh thần “death game’ nguyên bản hơn, khi tập trung vào tâm lý sinh tồn, giá trị con người và sự vô nghĩa của thế giới hiện đại. Nếu “Squid Game” khiến khán giả hồi hộp vì trò chơi, “Alice In Borderland” lại khiến họ day dứt vì ý nghĩa sự sống của con người hiện nay. Chính sự chiêm nghiệm này mới là linh hồn thật sự của dòng phim “death game” mà Nhật Bản đã xây dựng và duy trì thành công suốt nhiều thập kỷ.
Nhật Bản không chỉ là nơi khai sinh mà còn là quốc gia không ngừng tái định nghĩa dòng phim “death game”. Từ manga, anime cho đến điện ảnh và truyền hình, họ liên tục làm mới thể loại sinh tồn bằng nhiều trò chơi, câu chuyện, tầng sâu ý nghĩa xã hội và triết lý nhân sinh sâu sắc. Bên cạnh những cái tên đã quá nổi tiếng như “Battle Royale”, “Kaiji”, “Alice In Borderland”, phim ảnh xứ sở hoa anh đào còn nhiều tác phẩm “death game” với chất lượng ấn tượng không kém khác như “The Incite Mill” (2010), “As The Gods Will” (2014), “Cinderella Games” (2016). Không chỉ nhiều về số lượng mà chất lượng của phim ảnh Nhật Bản với dòng phim “death game” cũng luôn được đảm bảo, xứng danh là thương hiệu quốc gia của đất nước này.
Hơn hai thập kỷ định hình và làm chủ cuộc chơi, Nhật Bản vẫn chứng minh họ là “ông vua death game” không chỉ vì đi trước mà vì dám đi sâu. Với lịch sử phong phú, tư duy táo bạo và khả năng quan sát xã hội sắc bén, họ đã biến những trò chơi sinh tồn thành ẩn dụ cho thân phận con người và giá trị cuộc sống. Trong tương lai, dòng phim này chắc chắn sẽ tiếp tục được mở rộng với vô vàn biến thể mới nhưng khó có nơi nào tái hiện được chiều sâu và bản sắc như Nhật Bản đã và đang làm được. Bởi với người Nhật, “death game” chưa bao giờ chỉ là trò chơi mà nó còn là tấm gương phản chiếu xã hội và là minh chứng cho sức sáng tạo vô biên trong nghệ thuật.
