“Shogun” vừa lập kỳ tích “vô tiền khoáng hậu” tại Emmy 2024. Không chỉ thắng lớn, series Nhật Bản này còn ghi danh vào lịch sử Emmy khi trở thành bộ phim đoạt nhiều giải thưởng nhất. Điều gì đã khiến “trò chơi vương quyền” phiên bản châu Á này tạo được tiếng vang trên đấu trường quốc tế?
“Shogun” (2024) là phiên bản làm lại tiểu thuyết kinh điển cùng tên của James Clavell, từng được chuyển thể thành phim truyền hình vào năm 1980. Bộ phim lấy bối cảnh Nhật Bản vào đầu thế kỷ 17, thời kỳ mà nước Nhật đang bị chia rẽ bởi các lãnh chúa phong kiến (daimyo) và quyền lực tuyệt đối của Mạc phủ Tokugawa sắp được thiết lập. Câu chuyện xoay quanh cuộc hành trình của John Blackthorne (Cosmo Jarvis), một thuyền trưởng người Anh bị đắm tàu và trôi dạt vào bờ biển tại Nhật. Chỉ vỏn vẹn 1 ngày sau, Blackthorne bị cuốn vào cuộc đấu tranh quyền lực giữa các lãnh chúa và mưu đồ của Tokugawa Ieyasu, người có tham vọng trở thành Shogun để nắm giữ quyền lực tối cao tại đây. Tác phẩm lấy bối cảnh trận chiến nổi tiếng Sekigahara năm 1960, thường được biết đến là trận đánh lớn nhất tại Nhật Bản.
Phim “Shogun” (2024) không chỉ là câu chuyện về đấu tranh quyền lực và sinh tồn mà còn là sự đối đầu giữa các nền văn hóa, cùng những triết lý về danh dự, lòng trung thành và tình yêu giữa bối cảnh lịch sử Nhật Bản phong kiến. Blackthorne đại diện cho nền văn hóa phương Tây trong khi Nhật Bản lúc này vẫn là một đất nước phong kiến, cô lập với thế giới bên ngoài. Sự va chạm văn hóa và xung đột tư tưởng là một phần quan trọng của phim. Cộng với đó, cuộc chiến tranh giành quyền lực giữa các lãnh chúa phong kiến và những âm mưu chính trị nhằm đạt được ngôi vị Shogun là yếu tố chính của câu chuyện. Tuy nhiên, đâu đó giữa những thủ đoạn tranh giành quyền lực, vẫn lấp lánh giá trị của tình yêu và lòng trung thành. Blackthorne dần dần hiểu được điều này và phát triển lòng trung thành với lãnh chúa Toranaga (nhân vật đại diện cho Tokugawa Ieyasu). Trong “Shogun”, tình cảm giữa Blackthorne và Mariko cũng là một điểm sáng. Mối quan hệ của họ còn tượng trưng cho sự giao thoa giữa các giá trị Đông và Tây, điều này là trung tâm trong cuộc hành trình cá nhân của Blackthorne.
Không tự nhiên mà hai diễn viên của “Shogun” ôm trọn giải Nam – Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Emmy 2024. Hiroyuki Sanada (vai lãnh chúa Yoshii Toranaga) và Anna Sawai (vai Toda Mariko) đã mang đến thành công không nhỏ cho tác phẩm. Chiến thắng này càng thêm khẳng định lời nhận xét của truyền thông “Kịch bản là thứ khiến khán giả hứng thú và dính chặt lấy ‘Shogun’. Còn phần thể hiện xuất sắc của dàn cast chính là yếu tố giúp đây trở thành một tác phẩm trọn vẹn đến hoàn hảo”
Vai John Blackthorne, thuyền trưởng người Anh bị đắm tàu và lạc vào vùng đất xa lạ đòi hỏi diễn viên phải thể hiện được sự phức tạp trong hành trình từ một kẻ ngoại lai trở thành một người hiểu, tôn trọng văn hóa Nhật Bản. Diễn viên Cosmo Jarvis đã xuất sắc thể hiện sự chuyển biến nội tâm sâu sắc của nhân vật. Ban đầu, anh hiện lên với hình ảnh kiêu ngạo và bỡ ngỡ, không quen với những tập tục khắc nghiệt và xa lạ của xã hội phong kiến Nhật Bản. Tuy nhiên, qua từng tập phim, nhân vật Blackthorne dần chuyển hóa, từ sợ hãi, bối rối sang sự kính trọng và học hỏi. Nam diễn viên thể hiện rất tốt sự giằng xé nội tâm khi nhân vật dần hiểu ra những giá trị mà mình từng xem thường, đồng thời đối mặt với những quyết định khó khăn liên quan đến lòng trung thành và danh dự.
Toranaga (lãnh chúa Tokugawa Ieyasu), là một nhân vật đầy quyền lực và mưu lược. Người không chỉ là một lãnh chúa tham vọng mà còn là một chiến lược gia khôn khéo. Diễn viên Sanada Hiroyuki đã mang đến một màn hoá thân có chiều sâu và sự tinh tế, cho thấy được sự khôn ngoan, kiên nhẫn và khát khao ẩn giấu sau vẻ ngoài ung dung. Sanada Hiroyuki không lạm dụng những biểu cảm thái quá, mà thay vào đó, sử dụng ánh mắt sắc bén và những cử chỉ nhỏ để thể hiện sự toan tính, quyền lực ẩn giấu. Từng lời nói, ánh mắt của Toranaga đều toát lên sự kiểm soát tuyệt đối, ngay cả trong những tình huống căng thẳng nhất. Màn trình diễn xuất sắc khi khắc họa một nhân vật vừa đáng sợ vừa lôi cuốn này đã Sanada Hiroyuki đã giành giải Nam diễn viên xuất sắc nhất của Emmy 2024.
Nhân vật Mariko, người phụ nữ quý tộc Nhật Bản, là chiếc cầu nối giữa John Blackthorne và xã hội Nhật Bản. Mariko không chỉ là tình yêu của Blackthorne mà còn là biểu tượng của lòng trung thành, danh dự và sự hy sinh. Diễn viên Anna Sawai đã mang đến một màn diễn xuất đầy cảm xúc, khi thể hiện sự mâu thuẫn trong tâm trí của một người phụ nữ kẹt giữa truyền thống và tình yêu, giữa bổn phận và cảm xúc cá nhân. Mariko vừa có sự mạnh mẽ của một quý tộc biết rõ vị trí của mình, vừa toát lên sự nhạy cảm và tình cảm sâu sắc đối với Blackthorne. Cô không chỉ là một nhân vật phụ trợ, mà còn là một người có ảnh hưởng lớn đến diễn biến của câu chuyện, và diễn viên đã thành công trong việc khắc họa sự phức tạp và sức mạnh nội tâm của nhân vật này
Bên cạnh diễn xuất của dàn cast tiềm năng, mọi vị trí trong ekip làm phim như biên kịch, đạo diễn, quay phim,… đều làm rất tốt công việc của mình. Biên kịch của “Shogun” (2024) đã khéo léo xây dựng một câu chuyện với nhiều tầng ý nghĩa, vừa tôn trọng nguyên tác của James Clavell vừa làm nổi bật những yếu tố điện ảnh hiện đại.
Giới phê bình đánh giá cao sự trung thành với nguyên tác tiểu thuyết “Shogun” của James Clavell, nhưng cũng đồng thời tạo ra sự sáng tạo mới mẻ trong việc kể lại câu chuyện. Kịch bản được khen ngợi vì đã thành công trong việc giữ nguyên các yếu tố lịch sử và văn hóa phức tạp, nhưng vẫn dễ tiếp cận với khán giả đại chúng. Nhiều người đã nhấn mạnh cách bộ phim mô tả một cách tinh tế mối quan hệ giữa các nền văn hóa khác nhau, đặc biệt là cuộc đối đầu giữa phương Tây và phương Đông qua nhân vật John Blackthorne, một người châu Âu bị lạc vào thế giới Nhật Bản thời phong kiến. Kịch bản khéo léo đan xen giữa cuộc đấu tranh quyền lực và mối quan hệ cá nhân, tạo ra một câu chuyện vừa hấp dẫn, vừa sâu sắc về tâm lý và văn hóa.
“Shogun” là một tác phẩm có tầm vóc sử thi, đòi hỏi sự cân bằng giữa yếu tố hoành tráng và chiều sâu cá nhân của từng nhân vật. Đạo diễn đã khéo léo chỉ đạo diễn viên theo hướng thể hiện cảm xúc nội tâm phức tạp, không chỉ bằng lời thoại mà còn thông qua ánh mắt, cử chỉ và ngôn ngữ cơ thể. Điều này đặc biệt quan trọng trong một bộ phim lấy bối cảnh Nhật Bản phong kiến, nơi mà những quy tắc ứng xử và danh dự rất khắt khe. Chẳng hạn, trong những cảnh quan trọng, đặc biệt là những cuộc đối thoại căng thẳng giữa John Blackthorne và các lãnh chúa Nhật Bản, các diễn viên đã thể hiện sự căng thẳng không qua những hành động kịch tính mà bằng sự im lặng và kiểm soát cảm xúc. Chính điều này làm nổi bật sự khác biệt trong cách cư xử của nhân vật từ các nền văn hóa khác nhau, làm rõ mâu thuẫn tiềm ẩn mà không cần lời nói.
Một trong những thách thức lớn của đạo diễn là làm sao để các diễn viên, đặc biệt là diễn viên phương Tây như người thủ vai John Blackthorne, hiểu và thể hiện được sự tinh tế và nghiêm túc trong văn hóa Nhật Bản. Đạo diễn đã thành công khi kết hợp giữa sự diễn xuất của các diễn viên và việc tái hiện không gian, trang phục, lối sống phong kiến Nhật để tạo ra một không khí chân thực. Điều này giúp diễn viên dễ dàng hóa thân vào vai diễn và người xem có thể cảm nhận được bối cảnh lịch sử mà không bị lạc lõng.
Và cuối cùng không thể không “shout out” sự tài tình của bộ phận kĩ thuật quay và dựng phim. Từ sự trau chuốt trong việc căn góc và chuyển động máy quay đến âm thanh, ánh sáng, bối cảnh tận dụng thiên nhiên vốn có của Nhật Bản,… Tất cả không chỉ làm hiện ra trước mắt người xem khung cảnh hùng vĩ và rộng lớn của đất nước Nhật Bản xa xưa mà còn phác hoạ rõ đường nét, cảm xúc của nhân vật, thể hiện được sự hoành tráng của lịch sử, sự khốc liệt tàn bạo của một thời phong kiến.
