Nhưng tại sao cứ phải nghĩ về tương lai? Vì có lẽ A.Einstein nói đúng: “Đôi khi tưởng tượng còn quan trọng hơn cả hiểu biết” (Imagination is more important than knowledge). Chính sự tưởng tượng sẽ tạo nên tương lai!
Đó là lý do, đầu năm mới, Đẹp mời bạn đọc cùng du hành trên những chuyến tàu đến tương lai.
Đã đến lúc gạt bỏ một quá khứ ngồn ngộn giấy?
Trong các tiểu thuyết của Patrick Modiano, ta hay thấy một nhân vật còn trẻ tuổi lang thang ở khu La tinh, Paris, để bán những quyển sách cũ. Chàng thanh niên ấy như bị mắc kẹt trong cuộc sống hiện tại và thường xuyên mơ thấy một tương lai được rời khỏi đó, lên đường đi xa.
Nhưng cũng Modiano thường xuyên lưu ý chúng ta rằng thời gian chuyển động giống như theo vòng tròn, có những thời điểm tương lai, quá khứ, hiện tại chập lại làm một, không thể tách rời, và những gì xưa cũ hình như lúc nào cũng hiện diện ở đó, dẫu cho mọi biến thiên và sự xuất hiện của rất nhiều điều mới mẻ.
Sách là một thứ thực sự xưa cũ trong đời sống con người, và thời gian gần đây không chỉ những người hào hứng với tiến bộ công nghệ, thực sự đặt niềm tin vào những thay đổi, mà thậm chí không ít người có nhiều gắn bó với sách cũng cảm thấy đang có một sự biến động lớn lao. Dường như Kindle hay các loại “thiết bị đọc sách điện tử” khác đang ầm ĩ chiến thắng sách giấy cổ điển, đẩy sách giấy vào một sự hiểm nghèo. Nhiều hiệu sách lâu đời không tồn tại được nữa, và câu chuyện càng có lý hơn khi mà báo chí thực sự bị những phương thức truyền đạt thông tin mới lấn lướt với một tốc độ dễ gây chóng mặt.
Đã đến lúc có thể tuyên bố sự cáo chung của sách giấy, đến lúc nhân loại đã có thể thoải mái gạt bỏ một quá khứ ngồn ngộn giấy, những thư viện phủ đầy bụi và những cửa hàng sách ngột ngạt chật chội đến khó thở, để gắn bó với những chiếc máy có bộ nhớ vô biên và thậm chí còn tạo ra được tiếng “soạt” khe khẽ đầy gợi cảm giống như khi lật trang của “sách truyền thống”? Nếu mọi sự trên đời đều có thể quy về mục đích tối hậu là “tiện dụng”, thì có vẻ như sự thật đúng là như vậy.
Nhưng cuộc sống phiền nhiễu hơn là ta có thể nghĩ, sự chuyển từ cái này sang cái khác, từ phương thức này sang phương thức khác, chưa bao giờ diễn ra một cách gọn gàng, chóng vánh, và có những thứ tưởng đã biến mất hoàn toàn thật ra vẫn tồn tại vô cùng dai dẳng.
Chẳng hề có thay đổi nào là tuyệt đối
Một cái mới hoàn toàn có thể giúp điều chỉnh một phương thức cũ cho tối ưu hơn. Truyền hình đã đảm nhiệm chức năng đưa tin tức và thế là ở ngoài rạp ta chỉ còn thuần túy xem phim nữa mà thôi. Internet và ebook cũng vậy, nếu nhìn nhận với một con mắt không hốt hoảng quá, đã làm giảm bớt lãng phí đặc thù trước đây: phải tốn quá nhiều giấy để in những thứ có thể vứt đi ngay sau khi đọc. Một cách còn “lạc quan” hơn: bởi phạm vi tồn tại thực sự có bị thu hẹp lại, nên người ta sẽ cân nhắc nhiều hơn mỗi khi in một cuốn sách, và do vậy, nhiều thứ lẽ ra trước đây đã được in thành sách thì bây giờ, bởi sự sàng lọc đã nghiệt ngã hơn, sẽ không có sự tồn tại trên mặt giấy nữa. Nhiều hiệu sách phải đóng cửa, nhưng cũng có những hiệu sách tận dụng được ưu thế của internet để tiếp tục tồn tại, thậm chí còn phát triển.
Và số phận của những “đồ vật tối ưu”
Khi được hỏi về tương lai của sách giấy, nhà văn Umberto Eco đã có một câu trả lời vô cùng sắc sảo: theo ông, sách cũng giống như cái thìa, thuộc vào những “đồ vật tối ưu” mà lịch sử nhân loại mất rất nhiều thời gian mới có thể tạo ra, về cơ bản là không thể cải tiến được nữa, và sẽ còn tồn tại cùng loài người.
Trong khi đó, giống như nhân vật của Patrick Modiano, hẳn giờ đây vẫn có nhiều người trẻ tuổi gắn bó với sách vở, và chúng sẽ mở ra tương lai cho họ, một tương lai được đặt nền móng bằng những cuốn sách.
Bài: Nhị Linh
