Phải kiểm tra toàn diện, xử lý triệt để vấn đề “lạm thu trong giáo dục”

Ngoài ra, chúng tôi còn nhận được thông tin của phụ huynh về tình trạng lạm thu, cũng như việc một số trường đã nhanh chóng yêu cầu Ban đại diện cha mẹ phụ huynh trả lại các khoản đóng góp tự nguyện ngoài danh mục đã thu…

Trả lại tiền đóng góp tự nguyện cho phụ huynh: Dấu hiệu tốt trong chấn chỉnh lạm thu

Chỉ sau một ngày, trường Mầm non Tràng An yêu cầu Ban đại diện cha mẹ học sinh trả lại các khoản tiền đã thu cho khoản đóng góp xây dựng, hoàn thiện cơ sở vật chất (20/9), trường Mầm non Thanh Xuân Bắc cùng đóng trên địa bàn phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân cũng thực hiện việc này. Chỉ trong phạm vi một phường, mà hai trường Mầm non công lập cùng trả lại các khoản đóng góp tự nguyện không nằm trong danh mục mà Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội (GD&ĐT) đã gây sự chú ý đặc biệt cho nhiều người.

Chị Nguyễn Thu Hiền, có con đang học tại trường Mầm non Thanh Xuân Bắc cho biết, ngày 21/9, khi đến đón con và được ban phụ huynh lớp trả lại 500.000đ đã thu để dự định mua: bàn cho cô và các khoản chi khác… nên rất ngạc nhiên và vui.

Trong buổi họp phụ huynh, đại diện Ban phụ huynh lớp đã đưa ra yêu cầu thu 500.000đ/học sinh cho khoản này với mục đích mua sắm thêm các thiết bị để phục vụ việc chăm sóc, dạy dỗ con em. Đại diện Ban phụ huynh còn cho biết, các năm học trước, mỗi năm phụ huynh đều đóng góp khoản xã hội hóa như: Lắp điều hòa, làm sàn gỗ, mua cây nước nóng, mua máy sấy bát… Nhờ có sự đóng góp này mà học sinh lớp nhà trẻ (24 tháng), lớp mẫu giáo nhỏ dù mới vào trường đã được sử dụng điều hòa, được học ở lớp có sàn gỗ… Khi biết phụ huynh các năm trước đã đóng góp để xây dựng trường ngày một hoàn thiện, nên chị Hiền không dám có ý kiến trái chiều. Thế là, cùng với quỹ phụ huynh lớp 300.000đ, chị phải đóng thêm 500.000đ. “Em thấy nhà trường yêu cầu trả lại khoản tiền này là hợp lý. Không thể năm học nào cũng vẽ ra các hạng mục để yêu cầu phụ huynh đóng góp tự nguyện cả”, chị Nguyễn Thu Hiền nói.

Sáng 24/9, trên bảng tin của trường Mầm non Nhân Chính, quận Thanh Xuân có tờ thông báo tiền đóng góp tháng 9. Ngoài tiền ăn, học phí còn có mục Bảo hiểm thân thể. Theo chúng tôi được biết, Bảo hiểm thân thể là khoản thu hộ và không bắt buộc, phụ huynh có thể mua hoặc không mua. Việc trường Mầm non Nhân Chính đưa khoản này vào thông báo đóng tiền tháng 9 dễ khiến phụ huynh hiểu nhầm, đây là khoản thu bắt buộc. Việc này cho thấy, mặc dù Sở GD& ĐT Hà Nội đã có văn bản hướng dẫn tạm thời các khoản thu ngoài học phí nhưng vẫn có trường chưa hiểu hết và thực hiện đúng.

Ngày 23/9, nhiều trường ở Hà Nội mới tổ chức họp phụ huynh đầu năm và cũng không nằm ngoài quy luật, nhiều phụ huynh vẫn phải móc ví để đóng những khoản tiền gọi là tự nguyện nhưng không ai thấy vui cả. Chị Hoàng Thị Y., có con học đầu cấp ở tiểu học Q., quận Hoàn Kiếm chia sẻ với chúng tôi sau loạt bài báo về lạm thu trên Báo CAND. Chị cho hay: “Sau khi Báo CAND thông tin một số trường thu sai quy định, vượt trần, vượt cấp và đã phải hoàn trả lại phụ huynh tiền thì đã tạo ra một hiệu ứng lan truyền, đó là nhiều trường đã khá dè dặt trong các khoản thu tự nguyện”.

Chị Y. cho biết, con chị năm nay vào lớp 1 trái tuyến ở Q., như nhiều trường khác với diện học sinh trái tuyến thì ngày nhập trường, phụ huynh phải đóng ít nhất là 1 triệu để đóng góp, nhưng năm nay, trường Q. chỉ kêu gọi rằng, phụ huynh nào có lòng tự nguyện thì đóng góp. Rốt cuộc không có phụ huynh nào đóng góp khoản trái tuyến. Chị Y. còn bức xúc cho biết, cuộc họp phụ huynh hôm qua, chị phải đóng 500.000 đồng tiền quỹ lớp, số tiền đó theo chị là quá nhiều và chị cũng như nhiều phụ huynh khác đều không được hỏi ý kiến.

 

Lạm thu đang làm thương mại hóa môi trường giáo dục. (Ảnh có tính chất minh họa).

Cũng chung tâm trạng bức xúc như chị Y., chị Lê Minh T. có con học ở lớp 3 của trường tiểu học Q. cho hay, quỹ trường thì khá nhẹ nhàng, chỉ có 50.000 đồng, nhưng quỹ lớp con chị phải đóng 600.000 đồng. Lớp có 50 cháu, số tiền gần 20 triệu đó được chi gì, chi như thế nào giờ chưa có kế hoạch. Chị T. cho biết thêm, chắc chắn sẽ có những khoản đóng góp đột xuất vì để tránh dư luận, nhiều hội phụ huynh đã chia nhỏ các khoản đóng thành nhiều đợt. Trong tình trạng lạm thu quỹ phụ huynh, nhiều phụ huynh khi điện thoại đến chúng tôi đã thông báo: Trường THCS Nguyễn Trãi quận Hà Đông đầu năm thu 400.000 đồng tiền quỹ, THCS Việt Nam – Angieri (Thanh Xuân) thu 500.000 đồng tiền quỹ; tiểu học Thăng Long hơn 300.000 đồng.

Phải ngăn chặn cả lạm thu ở cơ sở giáo dục dân lập

Khi chúng tôi thực hiện loạt bài điều tra về tình trạng lạm thu ở các trường công lập trên Báo CAND thì rất nhiều phụ huynh có con đang học ở hệ thống giáo dục dân lập đã chia sẻ nỗi trăn trở qua đường dây nóng của Báo. Câu hỏi được phụ huynh đặt ra nhiều nhất là: Có quy định nào hay chế tài nào để hướng dẫn thu chi đầu năm cho các trường tư thục hay không? Câu hỏi này của phụ huynh đã được chúng tôi chuyển đến bà Phạm Thị Hồng Nga, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội.

Bà Nga cho hay: “Hiện chưa có quy định nào hướng dẫn về mức thu ở hệ thống đào tạo tư thục. Bản thân tôi đã nhiều lần kiến nghị cần phải có “barem” thu chi cho các trường tư thục nhưng đến nay, do cơ chế và do đặc thù của giáo dục tư thục là “tự nguyện và xã hội hoá” nên cũng rất khó!”. Mấu chốt chính là ở chỗ đó!

Cũng vì không có hướng dẫn nào tiết chế thu chi ở trường tư nên đầu năm, các trường tư thục ra sức “chặt chém”, thu tiền vô tội vạ. Chị Đ.M.H., có con học ở trường “Tiểu học quốc tế Thăng Long – Hệ thống giáo dục Bill Gates” cho hay, đầu năm con chị đã phải nộp 2 triệu/năm tiền cơ sở vật chất, đó là chưa kể các loại tiền hoạt động học sinh 1,5 triệu/năm, tiền giáo trình học liệu, nếu cộng cả học phí 3 triệu/tháng thì đầu năm tổng số tiền chị H. đóng cho con ngót 10 triệu đồng.

Chị H.O.V. điện thoại cho chúng tôi đã bày tỏ, con chị học lớp 7 Trường THCS Dân lập Lương Thế Vinh, hôm vừa rồi đi họp phụ huynh chị nộp hết hơn 3,3 triệu các khoản tiền đầu năm. Trường THCS Marie Curie cũng thu tiền triệu đầu năm. Anh V.M.L. có con học ở trường mầm non tư thục ở quận Thanh Xuân than thở: “Cháu vừa nhập học đã đóng 1 triệu tiền xây dựng trường. Mà đó có phải là trường đâu, chỉ là nhóm trẻ gia đình”. Có trường mầm non tư thục còn thu mỗi cháu 1 triệu tiền mua đồ chơi, học liệu… Những khoản thu vô cùng vô tận đó chỉ làm cho phụ huynh buồn rầu, làm thương mại hoá môi trường giáo dục và là câu hỏi lớn gửi tới các nhà quản lý giáo dục.

Bộ GD&ĐT đã phân cấp quản lý đối với từng cấp học. Việc để xảy ra tình trạng lạm thu ở cấp học nào, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục ở cấp đó phải chịu trách nhiệm. Thế nên, để chấn chỉnh trình trạng này, UBND quận/huyện; Sở GD&ĐT các tỉnh/thành; Bộ GD&ĐT cần phải kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp thu sai, thu quá. Có như vậy, mới ngăn chặn được tình trạng lạm dụng hai chữ tự nguyện để lạm thu và phụ huynh không còn cơ hội để… lạm chi.