Phim Hàn Quốc bắt đầu vào Việt Nam từ khi tôi đang học lớp 4, lớp 5 và nhanh chóng chia thị phần với phim Tàu, phim Hong Kong. Còn nhớ phim đầu tiên tôi xem là “Yumi, tình yêu của tôi”, rồi sau đó là “Cảm xúc”, “Người mẫu”, “Ông trùm”… Từ sau loạt phim “Trái tim mùa thu”, “Bản tình ca mùa đông”, Hương mùa hè”, tôi thấy phim Hàn Quốc tuột dốc một cách khó lý giải. Về ca khúc giải trí tôi không biết nhiều, chủ yếu nghe phần soundtrack của các phim, thấy khá thú vị. Nhưng ngay khi phim tụt dốc thì ca khúc trong phim cũng nhảm theo. Và lúc bắt đầu đã mất hứng với phim, ca khúc Hàn, tôi mới ngồi ngẫm lại xem, tại sao tôi và mẹ tôi, bạn bè của tôi… nói chung phái nữ, lại thích văn hóa giải trí Hàn Quốc đến vậy.
Đây là một dạng bong bóng tình yêu dễ nhận thấy. Cuộc sống đời thường làm gì có cái tình yêu như bị bỏ bùa như thế, nhất là cái kiểu đeo bám của các “anh giai” trong phim Hàn có khi bị coi là bệnh hoạn cũng nên. Nhưng đó lại là điều phụ nữ mơ ước. Bong bóng này sẽ nhanh chóng vỡ và các bạn gái chẹp miệng kết luận rằng: “Trai Việt chán chết!”. Thực ra trai Hàn Quốc ngoài đời thực cũng không khác trai Việt là mấy.
Bong bóng thứ hai tôi muốn nhắc tới liên quan đến vấn đề thực dụng hơn: đời sống kinh tế. Phim Hàn Quốc vẽ ra những gia đình giàu có với đời sống như công chúa, hoàng tử. Đây là đời sống của những ông chủ tập đoàn lớn. Và mục đích của mọi người trẻ tuổi trong phim Hàn Quốc là đạt chức vụ cao, thậm chí làm ông chủ trong một tập đoàn. Điều này, một cách vô thức, đã ảnh hưởng không ít đến lối nghĩ của các bạn trẻ nước ta. Thay vì có động lực là theo đuổi đam mê (như phim Mỹ), giấc mộng bá quyền (như phim Trung Quốc), phim Hàn tạo ra động lực: học mấy trò kinh doanh, vào tập đoàn làm việc, kiếm nhiều tiền… và thế là chúng ta thành công trong cuộc sống.
Thế nên, đi cùng với sự ảnh hưởng của phim ảnh, các tập đoàn Hàn Quốc cũng theo đó tấn công vào thị trường Việt Nam và biến Việt Nam thành nhà máy rẻ tiền cho họ. Bằng các bộ phim Hàn Quốc, các bạn trẻ Việt đã được cấy vào tư tưởng: “Đi làm tập đoàn lớn mới là khẳng định đẳng cấp”. Đến khi đi làm ở các tập đoàn, các bạn trẻ mới nhận ra mình chỉ là cỗ máy làm việc theo lập trình, và lương thì không xứng đáng với công sức bỏ ra.
Bong bóng thứ ba cũng liên quan đến bong bóng thứ hai, nó nằm ở chủ nghĩa tiêu dùng. Chủ nghĩa tiêu dùng luôn gắn với vai trò của tập đoàn. Tập đoàn cần bao trọn thị trường, vậy nên họ cần phải đẩy mạnh truyền thông để kích thích người dân mua hàng nhiều hơn. Muốn mua hàng nhiều hơn, xịn hơn, người dân phải chăm chỉ làm việc hơn, và chấp nhận mọi sự vận hành của hệ thống tập đoàn. Phim ảnh đã giúp các tập đoàn làm điều này khi vẽ ra đời sống quý tộc và vương giả của các gia đình thượng lưu. Hơn thế nữa, các ngôi sao showbiz Hàn lại càng nhấn mạnh sự kích cầu này khi trở thành biểu tượng quảng cáo cho các tập đoàn và là những người tạo ra mốt thời trang, mốt ăn chơi cho xã hội Hàn Quốc. Người dân sẽ luôn có xu hướng mua những đồ giống các ngôi sao của mình, theo họ có như vậy mới khẳng định đẳng cấp. Tình trạng này của Hàn Quốc có lẽ là do ảnh hưởng của giới showbiz Hollywood.
Bong bóng thì rất nhiều, kể ra có thể không hết, bởi tôi không phải người quá say mê phim Hàn Quốc. Dù sao đó cũng chỉ là dòng văn hóa giải trí, và với tôi những gì giải trí thì xem một lần rồi quên. Tôi cũng đã từng có thời thích thú với những cái bong bóng kiểu này, và cũng từng chọc cho bong bóng vỡ.
Sau khi các bong bóng vỡ, tôi nhận ra rằng không nên quá coi thường văn hóa giải trí của đại chúng, bởi có thể nó sẽ lái xã hội đến một tương lai mà các chính trị gia không thể dự đoán được.
Chẳng cần phải đợi tới lúc Kim Soo Hyun lên kế hoạch sang Việt Nam quảng cáo cho một hãng mỹ phẩm và khiến giới trẻ háo hức ngóng đợi nhiều tháng trời; từ trước đó rất lâu, những thông tin như phim “Vì sao đưa anh tới” đạt hơn 2 tỉ lượt người xem tại Trung Quốc, kênh truyền hình StarWorld của Mỹ có hẳn một chương trình K-style hướng dẫn cách ăn mặc, trang điểm như sao Hàn; hay chuyện 90% sinh viên đăng ký vào chuyên ngành Hàn Quốc học tại trường ĐHKHXH&NV Tp.HCM là do đam mê âm nhạc và phim ảnh Hàn Quốc… cũng giúp những độc giả của Đẹp Online phần nào hình dung sức mạnh của làn sóng này.
Chùm bài “Câu chuyện kỳ tích Hallyu” của mục Giải trí, Đẹp Online không tham vọng có cái nhìn toàn cảnh về sức mạnh kỳ diệu của làn sóng Hallyu, nhưng muốn nhấn mạnh rằng Hallyu thành công chính là sự cộng hưởng của tư tưởng, tri thức và văn hóa đại chúng.
Các bài viết trong chuyên đề:
– “Hàn hóa” – Kỳ tích từ cổ tích dành cho người lớn
– Kim Soo Hyun – anh đến Trái đất để làm vui lòng các cô!
– Những bong bóng từ làn sóng Hallyu
– Alice ở xứ sở củ sâm
– Chạy trời không khỏi làn sóng
Tổ chức: Đinh Phương Linh
Bài: Nhà văn Hà Thuỷ Nguyên
Ảnh: Hancinema
>>> Nhìn rộng ra thì những bộ phim như “The Heirs” gây sốt cũng không khác gì một xu hướng thời trang “vừa rẻ vừa đẹp” mới được lăng xê, người dùng đại chúng sẽ mải mê chạy theo chẳng cần quan tâm đến chuyện bản sắc hay cá tính. “Làn sóng The Heirs” cũng không nằm ngoài làn sóng “cuồng” thần tượng K-Pop bấy lâu nay vẫn được nhắc đến trong giới trẻ.
