Khác với uống bia, chén rượu nhỏ bé thế thôi mà kích thích cho máu tuần hoàn nhanh hơn, mặt ửng đỏ, người rạo rực, “năng khiếu nói” bỗng phát triển đột xuất làm bạn cảm thấy “bốc”, chuyện cứ nở như ngô rang. Rồi đưa đẩy, rồi ganh đua, câu khích bác “nam vô tửu như kỳ vô phong” tăng thêm trọng lượng.
Tiếng “dzô, dzô” nghe thật giòn giã. Cuộc vui dường như đậm đà, tưng bừng hơn. Mấy lon bia trong tủ lạnh chờ đợi bàn tay của chủ nhân đã lâu mà chẳng được đoái hoài như cô cung nữ bị bỏ rơi trong “Cung oán ngâm khúc”.
Vậy là một sự phụ thuộc rượu đã manh nha xuất hiện. Bạn hãy can đảm tự nhủ: “Đã đến lúc dừng chân trước vực thẳm”. Và dù chưa thành đệ tử của Lưu Linh, công tác tư tưởng phải đặt lên hàng đầu: hãy biết rượu lợi hại ra sao.
Rượu nồng chưa uống đã say
Rượu có thành phần chủ yếu là etanol (cồn). Khi uống rượu được màng nhầy ở miệng và thực quản hấp thụ một phần, còn phần lớn đi xuống dạ dày, qua ruột non rồi lan toả đến các bộ phận trong cơ thể. Etanol trong máu khuếch tán rất nhanh đến các cơ quan, nhất là các cơ quan có nhiều mạch máu như não, phổi và gan. Do vậy, các bác công an mới có cách đo nồng độ etanol trong khí thở ra để định hình phạt khi ta loạng choạng trên xe máy.
Rượu bài tiết ra khỏi cơ thể bằng nhiều cách. Một phần nhỏ thoát ra qua mồ hôi, hơi thở và nước tiểu. Còn phần lớn được oxi hoá thành năng lượng, nên các cụ thường tợp một ngụm rượu để chống rét, nhưng đó chỉ là điều ngộ nhận và nếu có thì tác dụng rất ngắn ngủi. Chính rượu làm giãn mạch ngoại vi khiến cơ thể mất nhiệt – là nguyên nhân những người uống rượu dễ bị cảm lạnh khi ra ngoài trời. Nhờ men, etanol bị oxi hoá ở các cơ quan, nhất là ở gan.
Với nồng độ cồn trong máu là 0,05%, người uống bị giảm sút suy nghĩ, phán xét và kiềm chế, thường nói nhiều, dễ bị kích động và làm những việc mà lúc bình thường, vì lòng tự trọng không dám làm. Với mức 0,1%, các cử động bắt đầu vụng về, cầm nắm vật dụng không chính xác.
Ở mức 0,2%, chức năng vùng vận động và kiểm soát hành vi cảm xúc của não bị ức chế nên dễ xuất hiện các cơn bùng nổ giận dữ, gây gổ, đi đứng thất thểu, trời đất ngả nghiêng. Với nồng độ 0,3%, người uống có thể lú lẫn, mất nhận thức về môi trường xung quanh.
Nồng độ cồn trong máu đến mức 0,4%-0,5%, sẽ bị hôn mê. Nếu cao hơn nữa thì các trung tâm kiểm soát nhịp thở và nhịp tim ở não bị ảnh hưởng, có thể tử vong do suy hô hấp. Và lúc này, cần đến sự can thiệp của y tế.
Lợi giả, hại thật
Tất nhiên, sau một đêm các triệu chứng say xỉn sẽ hết. Nhưng sau cơn say bạn vẫn có cảm giác khó chịu như choáng váng, buồn nôn, lừ đừ mệt mỏi, đau đầu như búa bổ, làm bạn mất ngày làm việc. Chưa kể rượu gây nghiện, để lại hậu quả các bệnh đường tiêu hóa như: viêm và chảy máu thực quản, dạ dày, ruột, rối loạn tiêu hóa, viêm lá lách, viêm và xơ gan…
Các bệnh tim mạch: giảm lượng bạch cầu trong máu, giảm khả năng đông máu, tim to, nhịp tim rối loạn… Các bệnh về hệ thần kinh: rối loạn dinh dưỡng của hệ thần kinh, rối loạn bộ nhớ và suy nghĩ, thoái hóa tiểu não… Ngoài ra, rượu còn gây suy yếu và hủy hoại cơ bắp, sưng đau các khớp, ảnh hưởng xấu đến thai nhi nếu bạn muốn sinh con, làm tăng nguy cơ ung thư. Các tạp chất có trong rượu tự nấu còn nguy hại hơn nữa.
Say xỉn còn tùy tửu lượng
Thế nhưng trong số những người uống rượu lại có cả những người được mệnh danh là “bợm nhậu”, là “hũ chìm”, hoặc thông thường được đánh giá là “tửu lượng cao”, uống rất nhiều nhưng nồng độ rượu trong máu không đạt đến mức say xỉn như trên. Theo các bác sĩ, trong gan họ có loại men hóa giải rượu tức thời và rượu không còn là rượu nữa.
Các nhà khoa học thuộc ĐH Osaka (Nhật Bản), cho biết yếu tố gây ra sự khác biệt về tửu lượng là khả năng sử dụng enzym có tên là ALDH2. Các "ma men" sử dụng ALDH2 vô cùng hiệu quả, mau chóng biến etanol thành axit vô hại. Trong khi ở người tửu lượng kém, ALDH2 được kích hoạt rất chậm, nên chỉ nhấp nháp tí cồn là say mèm.
Thậm chí tửu lượng còn đo được thông qua cái gọi là “hệ số oxi hóa cồn”, và mỗi cá thể có một hệ số khác nhau. Thực nghiệm cho thấy hệ số ấy thông thường ở mức 60-120 mg cồn cho 1kg thể trọng. Song ở những người tửu lượng kém thì chỉ đạt 40 mg, còn ở những tay “tổ ghiền” mức cao nhất có khi đạt tới 230 mg cồn/giờ/kg (xấp xỉ gấp 6 lần người thường).
Mặt khác, mức độ say còn phụ thuộc vào cách uống và tính chất thực phẩm ăn kèm theo. Cùng một lượng rượu nếu uống từng ngụm nhỏ lai rai theo bữa ăn thì ít say hơn tu một hơi cạn chén. Thức ăn giàu chất protein có tác dụng làm rượu vào máu lâu hơn là uống rượu “nhắm” với các chất đường bột. Rượu vào máu nhanh nhất là uống suông.
Điều cuối cùng là nếu uống thuốc aspirin (acid acetyl salicilic) thì cũng uống được nhiều rượu hơn người khác. Đó là vì khi rượu vào dạ dày gặp aspirin thì xảy ra phản ứng oxi hóa phân hủy rượu ngay trong dạ dày (từ etanol thành axetaldehyt) làm giảm lượng rượu hấp thu vào máu, do vậy uống được nhiều rượu mà không say.
Chữa say xỉn
Để chữa ngộ độc rượu đã có một số thuốc được dùng như Clodiazepoxid, Diazepam (thuốc an thần gây ngủ), Naloxon, Naltrexon (thuốc dùng chữa ngộ độc ma túy, thuốc phiện), Tiaprid (thuốc an thần kinh dùng trong chuyên khoa tâm thần) để sửa chữa rối loạn ở hệ thần kinh trung ương chủ yếu làm giảm sự thèm rượu. Tuy nhiên, thuốc loại này không cải thiện sự nhiễm độc ở gan.
Thuốc có tên Metadoxin (có một biệt dược là Alcotel) được dùng chữa ngộ độc rượu theo cơ chế tái lập sự cân bằng các chuyển hóa, đặc biệt giảm thiểu sự nhiễm độc ở gan. Đó là hợp chất kết hợp vitamin B6 và một acid amin là acid glutamic. Đối với gan, thuốc giúp đối tượng dùng rượu có sự gia tăng lượng glutathion là chất bảo vệ gan thường bị thiếu trầm trọng khi ngộ độc rượu.
Thuốc cũng làm giảm đáng kể lượng AST, ALT, gamma-GT là các men gan (tăng lên khi chức năng gan bị rối loạn, tế bào gan bị tổn thương do rượu và giảm trở lại mức bình thường khi gan được phục hồi). Thuốc cũng giúp giảm mỡ ở tế bào gan là rối loạn do rượu. Trên thị trường còn thấy bán thuốc VYSKYO ngăn chặn tình trạng say rượu, làm mất cảm giác khó chịu khi uống rượu.
Chối từ không làm giảm bản lĩnh đàn ông
Vậy chẳng lẽ không được đụng một giọt rượu nào sao? Các bác sĩ đưa ra ngưỡng 50cc một lần uống thì không hề gì, nhưng cũng không nên thường xuyên. Tránh uống rượu khi phải tỉnh táo, sáng suốt ví như sắp bước vào buổi đàm phán nào đó. Khi lái xe cũng phải tránh xa, vì tình trạng ngà ngà rất dễ gây tai nạn.
Bạn hãy nhớ lời từ chối rượu không hề làm bạn mất đi bản lĩnh đàn ông đâu. Câu “Xin lỗi, tôi không biết uống” chính là một câu nói được các quý bà, quý cô chẳng những không chê cười mà còn thêm điểm cho bạn đấy. Mà nếu không tiện, lấy bác sĩ ra làm bia đỡ đạn hộ “Ấy chết, mình đang dùng thuốc, các bác sĩ cấm uống rượu”. Như thế ai mà còn nỡ ép…
