Nhạc sĩ Hoàng Vân (tên thật là Lê Văn Ngọ, sinh ngày 27/4/1930 trong một gia đình trí thức tại Hà Nội) được học nhạc lý từ nhỏ, 15 tuổi ông đã sáng tác những tác phẩm đầu tiên cho riêng mình. Cũng như những người cùng thời, con đường sáng tác âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân gắn liền với những biến động của lịch sử dân tộc qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Ông là một trong số ít nhạc sĩ có nhiều bài hát về ngành như: “Tôi là người thợ lò”, “Bài ca xây dựng”… được yêu mến.
Tên tuổi của nhạc sĩ cũng gắn với nhiều bài ca cách mạng trở thành những “giai điệu tự hào” của dân tộc như: “Hà Nội – Huế – Sài Gòn”, Nổi trống lên rừng núi ơi”, “Chào anh giải phóng quân – Chào mùa xuân đại thắng”,…
Nhạc sĩ từng tham gia giảng dạy về môn sáng tác và phối khí tại Nhạc viện Hà Nội. Ông có một thế hệ học trò với nhiều tên tuổi thành danh như: An Thuyên, Trương Ngọc Ninh, Văn Thành Nho, Phú Quang,…
Ngoài những bài ca đi vào lịch sử, những học trò tài năng, nhạc sĩ Hoàng Vân còn có hai người con tài năng là nhạc trưởng Lê Phi Phi (một trong những nghệ sĩ cổ điển thành danh ở Châu Âu) và TS âm nhạc Lê Ý Linh (hiện đang ở Pháp).
Hiện con cái của nhạc sĩ Hoàng Vân đều ở xa và đang xắp xếp về nước để tổ chức tang lễ cho cha.
16 tuổi nhạc sĩ Hoàng Vân gia nhập Đội thiếu niên cứu quốc Mai Hắc Đế, là liên lạc viên tự vệ khu Đông Kinh Nghĩa Thục – Hà Nội, sau đó làm phụ trách Thiếu sinh quân Trung đoàn 165, Sư đoàn 312. Ông từng tham gia Đội Tuyên truyền Vũ trang, làm báo chí và công tác địch vận của trung đoàn, sư đoàn và phụ trách văn nghệ tại sư đoàn trước khi được cử sang Nhạc viện Trung ương Trung Quốc học tập.
Trở về nước sau 6 năm dùi kinh mài sử ở nước bạn, Hoàng Vân trở thành người chỉ huy Dàn nhạc Đoàn Ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam kiêm chỉ đạo nghệ thuật. Cạnh đó, ông tham gia giảng dạy tại Nhạc viện Hà Nội cho đến năm 1989.
Ông từng là ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam.
Với những đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà, nhạc sĩ Hoàng Vân được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000. Năm 2012 ông được nhận danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú.