“Người lạ” – lạ và hiếm

Với chủ đề cuộc đấu tranh quyền lực giữa đàn ông và đàn bà, đầu tháng 9/2013, vở diễn sân khấu không kịch bản (hành động, lời thoại đa phần đều ngẫu hứng) “Người lạ” đã có 5 suất diễn để lại nhiều ấn tượng cho khán giả quốc tế tại Liên hoan Thiết kế Sân khấu Thế giới Cardiff, Wales và tại London, Anh Quốc. 

“Không khí của ‘Người lạ’ đi từ hài hước đến nguy hiểm với nhiều kịch tính, lúc băn khoăn, lúc bức bối. Thiết kế sân khấu mới nhìn đơn giản nhưng các diễn viên đã ứng dụng rất thông minh tạo ra các khung cảnh đa dạng, cùng hình ảnh thị giác, âm thanh, chuyển động… đưa khán giả du hành qua nhiều không gian, thời gian khác nhau, trải nghiệm nhiều cảm xúc về giới của hai diễn viên.” Ông bà John và Nell Napier, 65 tuổi, đều là giáo sư đại học đã nghỉ hưu, nán lại sau vở diễn để chia sẻ với các nghệ sĩ. Hai người đi tàu từ 8 giờ sáng từ Knutsford đến Cardiff để xem vở diễn “Người lạ” suất 1 giờ 30 chiều.

Là dự án hợp tác trong nhiều năm giữa đạo diễn/diễn viên Phan Ý Ly, diễn viên Hồ Ngọc Bảo Khiêm từ nhóm Sân khấu Nháp (Việt Nam) và đạo diễn Rob Hale, thiết kế sân khấu Paul Burgess từ Nhà hát Aorta (Anh Quốc), vở diễn với các yếu tố thị giác sử dụng âm thanh, hình ảnh, ngôn ngữ, chuyển động và âm nhạc, nhằm khám phá cuộc hành trình của một người đàn ông và đàn bà với những băn khoăn về vai trò giới tính mà họ nhận lãnh trong xã hội Việt Nam hiện đại. Đặc biệt, phiên bản “Người lạ” lần này có sự tham gia bằng hình ảnh của nghệ sĩ Eddie Ladd đến từ xứ Wales, thể hiện cả phần tính nam và tính nữ của hai diễn viên một nam, một nữ, giúp tạo ra yếu tố thứ ba trong cuộc đối thoại về giới. Trong chuyến lưu diễn tại Anh, các nghệ sĩ đã có 3 tuần tập luyện cùng nhau để hình thành các chất liệu biểu diễn ngẫu hứng trên sân khấu.

Ứng tác với thiết kế sân khấu, hình chiếu, âm thanh, ánh sáng 

Mỗi đêm diễn là một phần biểu diễn ngẫu hứng với các câu chuyện hoặc mối quan hệ khác nhau. Trải nghiệm và kỷ niệm cá nhân của mỗi diễn viên được khai thác nhằm xây nên một câu chuyện và một hành trình cho khán giả. Đồng thời với việc sử dụng các kỹ năng về thị giác và hình thể, các nghệ sỹ mang đến những yếu tố tức thời trong trình diễn, khiến khán giả bất ngờ và thú vị.

Địa điểm biểu diễn của “Người lạ” tại WSD 2013, Tara Arts và The Albany (Anh) đều là những khán phòng nhỏ, ấm cúng với sức chứa từ 40-70 chỗ. Khán giả đến với mỗi suất diễn đều rất đa dạng về độ tuổi (từ 16-70), bao gồm cả khán giả người Việt, Singapore, Hồng Kông, Ý, Tây Ban Nha, Mỹ… Vở diễn còn nhận được sự quan tâm từ những vị khán giả đặc biệt là gia đình Đại sứ Việt Nam tại Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len – ông Vũ Quang Minh.

Thảo luận với khán giả sau đêm diễn ở Nhà hát Tara 

Sau khi vở diễn kết thúc, khán giả đặt khá nhiều câu hỏi về mối quan hệ giữa hai nghệ sỹ Việt Nam và hình ảnh phóng chiếu của nghệ sỹ Eddie Ladd, cách các bài nhạc được chọn lựa trong quá trình ngẫu hứng, và tác động của khán giả đến sự khác biệt của từng đêm diễn. Khán giả đến từ nhiều nền văn hóa chia sẻ rằng vở diễn có sức truyền cảm rất mạnh mẽ, “Tôi như bị đưa vào rồi lại thoát ra khỏi những giấc mơ ám ảnh kỳ dị, mà trong đó gợi lại rất nhiều những ký ức trong mối quan hệ tình cảm của cá nhân tôi” nghệ sỹ Suzett Clough nhận xét.

Là vở diễn với các diễn viên đến từ Việt Nam, “Người lạ” đem đến “cảm giác về Việt Nam” cho khán giả thông qua âm nhạc, lời ca, các hình chiếu phong cảnh, cuộc sống thường ngày và trang phục tiêu biểu như nón lá, mũ cối. Khán giả Việt Nam có mặt tại các buổi diễn cũng thể hiện sự xúc động với những hình ảnh về quan niệm giới trong văn hóa Việt Nam và sự tinh tế, thông minh của các diễn viên khi ứng tác.

“Thể hiện một sự pha trộn hấp dẫn của các loại hình đa phương tiện, phong cách và sự hợp tác, ‘Người lạ’ là một vở diễn hiếm có và độc đáo ở London”, Chistopher Hong đã viết như vậy trong bài bình luận của mình trên trang web the Public Reviews.

Bài viết về “Người lạ” của nghệ sĩ thị giác/thiết kế sân khấu Paul Burgess cho Tạp chí Blue Pages, ấn phẩm của Hiệp hội các nhà thiết kế sân khấu Anh quốc)

Bài: P.L
Ảnh: Petr Reh, Kanatip LukGolf Soonthornrak, Paul Burgess

>>> Có thể bạn quan tâm: Để “chat với Mozart” và “mơ một giấc mơ” cùng mình, nhạc sĩ Dương Thụ đã đặt niềm tin vào tám ca sĩ và nhóm hát trong chương trình “Cửa sổ âm nhạc” số 2: