Mật gấu: Thần dược hay tin đồn?

Tiếng kêu cứu của loài gấu vẫn cứ vang lên không ngừng trong những trại nuôi gấu. Phải chăng mật gấu thật sự tốt và không có gì thay thế nó được?

Lạm dụng mật gấu

Trị phong thấp, giảm đau, tiêu viêm, chống lão hóa, tăng cường khả năng tình dục… là một trong số hằng hà công dụng của mật gấu được mọi người rỉ tai nhau, quảng cáo với nhau và… tin tưởng. Theo y học cổ truyền, mật gấu được gọi là hùng đởm, có vị đắng, tính hàn, có tác dụng kích thích gan làm việc, bài trừ các bệnh lý ở gan.

Khi được coi là một thứ có tác dụng đến sức khỏe, mật gấu trở nên đắt hàng và dùng mật gấu được xem như cách thể hiện đẳng cấp hoặc sự hiểu biết. Trong những tiệc họp mặt với nhau, nhiều đấng mày râu rất thích gọi chai rượu ngâm mật gấu vì ai cũng tin rằng nó không những tốt cho gan, người uống không say nhờ khả năng giải rượu mà còn giúp chuyện gối chăn được như ý.

Mật gấu không phải là bài thuốc duy nhất nhưng vẫn có rất nhiều người lạm dụng nó

Trên nhiều trang web, mật gấu được giới thiệu như một món hàng có giá trị rất cao nhờ được nhiều người tin tưởng hoặc đã một lần trải nghiệm. Tại địa chỉ raovat.net…, place.vn…, muaban.com…, những chai chứa nước màu xanh dương, màu vàng được quảng cáo là mật gấu “thứ thiệt”. Kèm theo đó là những lời quảng cáo công hiệu của mật gấu, còn cách sử dụng thì người mua… tự biết.

“100% mật thiệt”

Thấy chúng tôi thắc mắc sao giá cao, người thanh niên trả lời quả quyết: “Chỗ khác bán 50 ngàn/cc là đồ đã pha nên rẻ vậy. Chỗ em buôn bán đàng hoàng, mua tại trại rồi về nhà phân nhỏ ra bán cho khách. Mỗi cc bọn em chỉ lời 5 ngàn thôi. Nếu không hết bệnh có thể đem trả”.

Để thuyết phục, người thanh niên còn chỉ chúng tôi cách phân biệt mật thật, giả. Nếu là mật thật và chất lượng cao sẽ có màu vàng, thả một ít vào nước thì tạo một sợi chìm thẳng xuống đáy ly nước, nếm có vị đắng, sau chuyển qua ngọt the the. Mật giả thì mùi tanh và chỉ có đắng.

Chúng tôi tiếp tục tới một nơi khác cũng chuyên bán mật gấu trên đường Kinh Dương Vương, Q. Bình Tân. Tại đây, mật gấu bán có phần rẻ hơn, giá 65 ngàn/cc. Ông chủ tên Tuấn đưa ra một lọ nước màu xanh nhợt và bảo rằng: “Nếu đau dạ dày thì pha với 1 lít rượu, uống mỗi ngày 1 ly nhỏ, nếu bị đau nhức thì thoa lên da”. Để chứng minh mình bán mật thiệt, ông Tuấn cũng chỉ cho chúng tôi một số chiêu để nhận biết. Nói đoạn, ông lấy một ít mật bảo chúng tôi đưa bàn tay cho ông. Ít phút sau khi thoa mật lên mu bàn tay, ông bảo chúng tôi nếm thử xem có đắng không (mật giả sẽ không đắng lắm). Thấy chúng tôi nhăn mặt kêu đắng, ông cười khì khì: “mật thiệt nên em cứ yên tâm”.

1001 cách dùng

Mật gấu vốn là loại dược liệu có những chất tác động mạnh đến cơ thể nhưng lại được bán tràn lan, rất dễ tìm mua. Thậm chí nhiều người sử dụng chúng vô tội vạ, bôi lên cả vết thương đang hở da hoặc đun nóng mật gấu rồi mới dùng… mà không cần quan tâm đến cách sử dụng và liều lượng ra sao.

Ông Lê Minh Thành, ngụ tại Q. Tân Phú vẫn chưa hết hoảng sợ vì dùng mật gấu. Ông kể: “Thấy mắt mình cứ nhức hoài, nhỏ thuốc mắt cũng không khỏi. Được người quen đưa cho một tí mật gấu nói rằng thoa lên chỗ con mắt đang đau, tôi làm ngay. Chỉ 10 phút sau, tự dưng con mắt giật giật, nóng ran, không nhìn thấy được gì. Cũng may là tới kịp bệnh viện để bác sĩ chích thuốc nên đã đỡ, nếu chậm có khi còn hư cả con mắt”.

Một trường hợp khác đó là chuyện thoa mật gấu khi bị bong gân, trật khớp (cách này khá phổ biến với nhiều người). Anh Nguyễn Văn Hưng, ngụ tại Q. Phú Nhuận thường hay chơi thể thao. Một hôm bị trật khớp, mắt cá chân phải của anh sưng bầm. Nghe lời bạn bè, anh thoa mật gấu lên vết thương với hi vọng sẽ đánh tan máu bầm và giúp máu lưu thông nhanh hơn. Tuy nhiên, máu bầm thì không tan bao nhiêu mà gây chảy máu nặng hơn tại vùng đang bị tổn thương. Sau một thời gian tự trị bệnh không hết, đi khám, bác sĩ cho biết vết thương của anh đã bị teo vì khi bị thương dùng mật gấu khiến cho máu không tan mà còn tụ lại nhiều hơn, nếu anh để muộn có thể sẽ bị hoại tử cơ hoặc gây cứng khớp.

Tệ hơn nữa là trường hợp của chị Lê Thị Hà, quê ở miền Trung, lấy chồng và sinh sống tại Tp.HCM. Lúc mang thai đứa con đầu lòng, chị hay bị nhức mỏi, người ở quê thường hay khuyên chị nên lấy mật gấu để xoa chân và uống để “bồi bổ”. Nghe vậy, chị vô tư dùng vì nghĩ rằng chúng sẽ giúp cơ thể chị lẫn đứa con khỏe hơn. Tuy nhiên, cách đây 2 tháng, chị và gia đình bàng hoàng khi biết tin thai đã hư. Chị giấu đôi mắt đỏ hoe kể: “Bác sĩ nói vì tôi dùng mật gấu quá nhiều nên cơ thể chứa nhiều chất độc làm thai bị ảnh hưởng và không sống nổi”.

Coi chừng lâm cảnh tiền mất, tật mang!

Đem thắc mắc đi hỏi những người chuyên bán mật gấu, chúng tôi cũng nhận được những lời lý giải chung chung về cách sử dụng như uống vào ban đêm, không để mật gấu ngoài ánh sáng, muốn để lâu nên để trong tủ lạnh hoặc nếu không có tủ lạnh thì pha rượu và mật với tỉ lệ 1:1 để mật khỏi bị hư. Còn lại chỉ nghe được những lời có cánh như: “Uống mật gấu không gây ra bất kì độc tố nào cho con người” hoặc “Mật gấu không gây tác dụng phụ tới sức khỏe”… Tuy nhiên, đây chưa phải là những trả lời chi tiết và đầy đủ nhất mà một người sử dụng mật gấu cần phải biết để sử dụng chúng cho thật an toàn.

Mọi người thường hay chọn cách pha mật gấu với rượu để dùng hàng ngày và coi như đó là thứ thuốc bổ. Tuy nhiên, từ trước đến nay, không có một kết luận của các bác sĩ hoặc các công trình khoa học nào khẳng định mật gấu dùng để bồi bổ cơ thể. Ngay cả việc uống mật gấu tươi cũng là điều cấm kỵ với nhiều người.

Bởi vậy, có những trường hợp con trai nuôi gấu, đưa cho bố vài chục cc mật gấu để pha rượu uống. Ông bố sau khi uống xong thì người thâm đen, móng chân, móng tay cũng đen hết, phải đưa đi cấp cứu mới bảo toàn được tính mạng nhưng phải từ bỏ hết bộ móng tay, móng chân. Rồi một ông chủ công ty vì uống mật gấu quá nhiều khiến cho gan và thận đều bị suy và dẫn đến tử vong. Có người dùng liều lượng chỉ bằng “một hạt gạo”, tuy nhiên đó lại là mật của loài gấu chó nên độc tính càng trở nên nguy hiểm với cơ thể con người.

Việc sử dụng con gấu không được khỏe mạnh sẽ tác động xấu tới sức khỏe của con người

Tác hại không ít

Theo ThS.BS. Nguyễn Tấn Hưng, Bệnh viện Y học Cổ truyền Tp.HCM: “Khi người bệnh uống nhầm mật gấu chó sẽ bị viêm gan vì mật hầu như chỉ có axit chenodeoxycholic. Vi khuẩn trong đường ruột sẽ chuyển hóa axit này thành axit lithocholic, tác nhân gây viêm gan. Vấn đề này đã được các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm Hoàng gia Anh nghiên cứu kết luận. Với những người suy nhược thể hàn mà uống mật gấu sẽ rất nguy hiểm, có thể dẫn đến suy thận, suy gan. Trên một số người có cơ địa dị ứng, khi dùng mật gấu dễ bị phát ban, khó thở, chóng mặt, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng, thậm chí hạ huyết áp, trụy mạch…”

Nhiều mẫu mật gấu từ các trang trại cho thấy còn bị nhiễm vi khuẩn, nấm mốc vì không được bảo quản tốt (cần bảo quản ở 0^oC). Nếu uống lâu dài các mật này có thể gây xơ gan, ung thư gan do độc tố aflatoxin từ vi khuẩn. Mật gấu có tác dụng an thần, do đó, sau khi uống không nên làm những việc cần tập trung cao như lái xe, sử dụng máy móc… vì dễ buồn ngủ, có thể gây tai nạn.

Thanh Minh – Xuân Trường
(theo Sức khỏe)