Âm nhạc, nghệ thuật Việt Nam có một điểm sáng đặc biệt cho đến bây giờ chưa ai thay thế được: Trịnh Công Sơn – người nhạc sỹ tài ba đã viết lên những bài ca đi cùng năm tháng, trải qua bao lớp người.
Dù đã gần 20 năm sau khi Trịnh Công Sơn rời bỏ nhân thế, nhạc của ông vẫn sống mãi với thời gian và đồng hành với bao thế hệ người Việt. Mỗi phần con người hay những cảm quan sáng tác của Trịnh vẫn còn những bí ẩn và nhiều điều thú vị.
Khám phá Trịnh và nhạc Trịnh là khám phá một vẻ đẹp đặc biệt của Việt Nam. Không tỏa sáng rực rỡ thu hút ánh nhìn như châu ngọc, mà êm dịu nhẹ nhàng, dung dị gần gũi, càng hiểu về những chi tiết, ta càng cảm nhận được sự kỳ diệu trong những lời ca, nốt nhạc.
Trịnh Công Sơn ghi dấu bằng những tác phẩm thuộc dòng Tân nhạc Việt Nam. Những sáng tác đầu tay của ông được viết năm ông 17 tuổi, là “Sương đêm” và “Sao chiều.” Nhưng tác phẩm được xuất bản đầu tiên của Trịnh là “Ướt mi,” in năm 1959. Rồi ông được nhiều người biết đến và yêu thích.
Kể từ đó, suốt một đời “cát bụi mệt nhoài” của mình, Trịnh Công Sơn đã viết nên hơn 600 ca khúc và tham gia nhiều hoạt động nghệ thuật khác như làm thơ, đóng phim, vẽ tranh nhưng không chuyên.
Trịnh Công Sơn sinh năm 1939 tại Đắk Lắk, nhưng lớn lên tại Huế. Năm 18 tuổi, ông bị tai nạn nghiêm trọng trong lần tập Judo cùng em trai, phải nằm viện hai năm. Cũng trong khoảng thời gian ốm bệnh này, niềm đam mê âm nhạc của ông được đánh thức, sau đó ông tập trung sáng tác.
22 tuổi, chàng trai trẻ Trịnh Công Sơn thi đỗ và theo học ngành Tâm lý giáo dục trẻ em tại Trường Sư phạm Quy Nhơn. Sau khi tốt nghiệp, ông dạy tại một trường tiểu học ở Bảo Lộc, Lâm Đồng. Tại đây ông gặp Khánh Ly, cô ca sĩ gắn bó nhiều nhất với con đường nghệ thuật của ông và hai người cùng nổi danh khi đến Sài Gòn.
Sau ngày Thống nhất, ông trở về Huế, rồi quay lại Sài Gòn và ra đi tại thành phố này vào năm 2001, một mình. Nhiều người, có cả những người quen thân với Trịnh Công Sơn, nói rằng cuộc đời của ông bi kịch, buồn thương và cô đơn. Nhưng những người yêu nhạc Trịnh sau này ngoài thương tiếc cho cuộc đời ấy hẳn cảm ơn những ngày tháng ấy, để Trịnh có những cảm quan, trải nghiệm mà viết lên những bài ca bất hủ.
Âm nhạc gắn liền với đời và phận Trịnh Công Sơn. Ông viết nhạc từ đời từ những điều được thấy, được trải qua. Dù cuộc đời có nhiều buồn thương cô độc, nhạc Trịnh vẫn không bao giờ bi lụy, thê thảm hay tuyệt vọng. Với kho tàng âm nhạc đồ sộ, nhạc Trịnh hàm chứa tất cả hỉ nộ ái ố bi hoan ly hợp, xúc cảm mãnh liệt đến đâu cũng được hóa giải trong âm điệu nhẹ nhàng chậm chậm trải, trong lời ca dung dị thân thương nhưng cũng đầy chiêm nghiệm triết lý.
Bất cứ ai cũng tìm thấy mình trong ít nhiều câu ca của Trịnh, vì những gì Trịnh viết là thật lòng thật dạ, viết từ quá khứ, từ những yêu và đau trong đời người nghệ sỹ. Trịnh Công Sơn viết nhạc cho đại chúng, tác phẩm của ông mang những giá trị tinh thần bất diệt, được đông đảo yêu mến, đón nhận và có sức sống trường tồn với thời gian.
Dường như, trong từng nốt nhạc tiếng lời của Trịnh, nỗi buồn man mác luôn hiển hiện, thấm đẫm. Là “Diễm xưa,” “Hoa vàng mấy độ,” “Mưa hồng” – trong yêu thương đôi lứa vẫn thấy một chút tình sầu, tình nhớ. Một lần cà phê để con tim lặng lại, ta ngẫm về đời kiếp con người, “Một cõi đi về,” “Cát bụi” hay “Chiếc lá thu phai” vang lên như chiêm nghiệm như than thở nhưng lại đầy an ủi và bao dung cho những tâm hồn thương tổn.
Trịnh Công Sơn là một người kiên cường với đam mê âm nhạc mãnh liệt. Trong thời kỳ Chiến tranh Miền Nam, dù bị cả hai bên cấm đoán vì tư tưởng khác biệt, Trịnh vẫn miệt mài sáng tác những bài hát phản đối chiến tranh và kêu gọi nền hòa bình, thống nhất cho dân tộc Việt Nam. 30/04/1975, Trịnh Công Sơn đã lên Đài phát thanh Sài Gòn hát bài “Nối vòng tay lớn,” hòa cùng niềm vui chung của nước nhà trong ngày Thống Nhất.
“Chuyện Trịnh…” là khúc dạo đầu cho loạt bài viết về Trịnh Công Sơn, mỗi bài là một chiêm nghiệm của chúng tôi về cố nhạc sỹ và những sáng tác của ông. Tuy có thể chưa được hoàn hảo như quý vị mong đợi, song quả là chúng tôi đã dành trọn tình yêu và tâm huyết khi thực hiện từng bài. Mong rằng có thể truyền tải tới các bạn – quý độc giả kính mến – một chút thi vị từ một người con đất Việt dành cả đời rong ruổi với những lời ca, nốt nhạc.
Chúc các độc giả có những phút giây êm đềm và tuyệt vời, đắm chìm trong âm nhạc và hiểu hơn con người Trịnh Công Sơn!
Thực hiện
Thanh Huyền – Nguyễn Trang – Thùy Linh – Trung Hiếu – Minh Ngọc
Hải Đăng – Thùy Dung – Nhật Linh – Ngân Tuệ
BẢN QUYỀN NỘI DUNG
THUỘC BÁO ĐIỆN TỬ VIETNAMPLUS CỦA THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM & TẠP CHÍ ĐẸP