Lê Thúy: Chiêm nghiệm thời gian với sơn mài

Nghệ sĩ sơn mài Lê Thúy đã tạo nên dấu ấn quan trọng khi tác phẩm “Time” được vinh danh trong vòng chung kết LOEWE FOUNDATION Craft Prize 2025 tại Madrid, Tây Ban Nha. Bộ ba tranh sơn mài hai mặt nhuốm màu chiêm nghiệm, truyền tải khái niệm thời gian một cách cảm xúc và độc đáo.

Hành trình của một nghệ sĩ Việt

Sinh năm 1988 tại Thanh Hóa, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 2013, Lê Thúy đã trải qua hơn một thập kỷ sáng tạo để trở thành nghệ sĩ đương đại được đánh giá cao. Hành trang nghệ thuật của cô là những suy tư lặng lẽ về môi trường, sự sống, con người và sự chuyển biến của thiên nhiên – điều giúp Thúy trở thành nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên góp mặt trong vòng chung kết giải thưởng danh giá này.

“Time” được tạo nên từ những lát gỗ của cây đã bị đốn hạ, phủ lên đó từng lớp sơn mài truyền thống, xen lẫn mùn cưa, đất, vải bông, vỏ trứng, xà cừ, vàng lá. Sau đó, nghệ sĩ mài đi để lộ ra những tầng ký ức.

Tôi coi mỗi lát gỗ như một vết thương của thiên nhiên và cũng là một ký ức về sự tồn tại.” Lê Thuý chia sẻ.
Đồng điệu cùng triết lý LOEWE

Tinh thần của tác phẩm gặp gỡ triết lý sáng tạo của LOEWE: tôn trọng vật liệu, Lê Thuý và LOEWE tìm được điểm giao hoà triết lý sáng tạo: Nhà mốt xa xỉ Tây Ban Nha luôn thể hiện sự tôn trọng đặc biệt đối với giá trị của vật liệu, trân trọng quá khứ và những điều độc bản “không thể làm lại lần thứ hai”. Quỹ LOEWE FOUNDATION là cách để LOEWE vinh danh bàn tay và khối óc của các nghệ nhân toàn cầu, từ đó xây dựng một sân chơi quốc tế nhằm tôn vinh thủ công đương đại.

“Điều chạm đến tôi không phải là sự xa hoa, mà là cách LOEWE bảo vệ những giá trị tưởng chừng nhỏ bé: lịch sử của người nghệ nhân, câu chuyện của vật liệu, và sự bền bỉ của quá trình tạo tác…” Lê Thuý nói.
“Điều khiến tôi đồng điệu sâu sắc là cách họ tôn trọng từng người sáng tạo và từng vật liệu từ nghệ sĩ đương đại, nghệ nhân thủ công, đến triển lãm và các dự án văn hóa. (…) Ở LOEWE, tôi nhìn thấy sự chân thành trong cách họ đối xử với vật liệu, giống như điều tôi tin tưởng: vật liệu luôn có đời sống riêng, có quá khứ riêng, và nghệ sĩ chỉ là người lắng nghe.”

Giải thưởng Craft Prize được thành lập để vừa bảo tồn kỹ thuật thủ công truyền thống, vừa khuyến khích nghệ nhân đương đại đẩy giới hạn vật liệu và hình thức. Đây là sân chơi quốc tế, nơi thủ công được đặt ngang hàng với nghệ thuật tạo hình cao cấp.

“Tôi luôn tin rằng thủ công và thời trang cao cấp gặp nhau ở một điểm: tôn trọng vật liệu và tôn trọng quá trình.” – Lê Thúy chia sẻ khi nhắc đến chiếc túi LOEWE được gửi tặng bên lề cuộc thi.

Sự tương đồng này nằm ở quy trình lao động nghiêm ngặt và sự đầu tư thời gian, điều mà cả hai lĩnh vực đều đòi hỏi. Khi thủ công được nâng tầm, vật liệu không còn là phương tiện sản xuất đơn thuần mà trở thành một ngôn ngữ biểu đạt sâu sắc. Lê Thúy tin rằng việc thương hiệu thời trang chấp nhận và nuôi dưỡng nền tảng nghệ thuật này là một động thái chiến lược quan trọng, giúp các nghệ nhân có thêm cơ hội thử nghiệm, trao đổi vật liệu và ý tưởng, từ đó hoàn thiện hơn quy trình sáng tạo của mình.

Sơn Mài Việt trên trường quốc tế

Để tạo ra một tác phẩm sơn mài đạt chuẩn quốc tế, nghệ sĩ phải vượt qua nhiều thử thách về vật lý, hóa học và tâm lý. Sơn mài là nghệ thuật của sự lắng đọng, nơi mỗi lớp vật liệu cần thời gian để “ngủ” trước khi lớp tiếp theo được thêm vào.

“Hành trình này với tôi là những ngày miệt mài trong xưởng, cẩn trọng trong từng bước tạo ra tấm vóc, từng lớp sơn, từng lớp mài đánh bóng.” – Lê Thuý nhớ lại.

Mang tác phẩm đến Madrid, Lê Thúy bước vào cuộc trò chuyện không lời với nghệ sĩ từ khắp nơi trên thế giới. Mỗi vật liệu – gốm, gỗ, sơn mài, giấy – đều kể câu chuyện riêng.

“Tôi học hỏi được rất nhiều từ sự khác biệt ấy, và trân trọng cách LOEWE Foundation hỗ trợ tôi trong việc sắp đặt, thể hiện ý đồ tác phẩm.”
Hành trình của sự chậm rãi

Với Lê Thúy, thủ công là hành trình nuôi dưỡng tâm hồn.

“Tôi không nghĩ nhiều về việc mình là người “đầu tiên”. Điều khiến tôi xúc động hơn là có thể mang hơi thở của chất liệu sơn mài Việt Nam cùng chia sẻ điểm chung và các câu chuyện về vật liệu quá trình sáng tác với các bạn bè nghệ sĩ.”

Tinh thần khiêm cung này phản ánh triết lý mà cô chia sẻ cùng LOEWE: không xóa bỏ dấu vết của vật liệu, để chúng sống cùng tác phẩm.

“Cái đẹp đến từ sự thật, từ quá khứ của vật liệu, từ những điều không thể làm lại lần thứ hai.” – Lê Thuý kết luận.

“Time” không chỉ là tên một tác phẩm sơn mài, mà còn phản ánh tinh thần xuyên suốt hành trình sáng tạo của Lê Thúy. Trong từng lớp sơn, từng vết mài, thời gian hiện diện như một chất liệu vô hình, vừa thử thách, vừa nuôi dưỡng. Từ góc xưởng nhỏ ở Việt Nam đến sân khấu quốc tế của LOEWE Craft Prize, nghệ sĩ đã chứng minh rằng sự chậm rãi và tôn trọng vật liệu không chỉ tạo nên cái đẹp, mà còn mở ra đối thoại về giá trị bền vững trong nghệ thuật đương đại.


From the same category