Trông đợi vào hè 2008
Mùa hè vốn là thời điểm quyết định đối với đĩa đơn nhưng là lại èo uột đối với album. Như các clip nhạc hay phim ảnh cho thấy, mùa hè là lúc dạo chơi, từng nhóm bạn trẻ ôm chiếc máy hát nhún nhảy trên xe mui trần và trong hoàn cảnh như vậy, ít ai chọn nghe trọn một album mà thường là các bản nhạc lẻ được tuyển chọn lại. Để tận dụng tối đa mùa mua sắm cuối năm, các hãng đĩa thường hoãn việc phát hành album quan trọng cho đến mùa thu, chỉ rỉ ra vài đĩa nhạc triển vọng trong tháng 7 và tháng 8.
Tuy vậy, khuôn mẫu đó đã thay đổi. Xu hướng hiện nay của các hàng đĩa là ít trông cậy vào 3 tháng cuối năm như trước, dù rằng dịp Noel và ngày đầu năm vẫn là kỳ nghỉ dài và mua sắm nhiều. Gánh nặng doanh thu được san sẻ cho mùa hè. Tạp chí Billboard liệt kê ra đến 180 tựa album được cho là quan trọng sẽ được tung ra từ đây cho đến khi dép kẹp và nón rơm không còn hợp với khí hậu.
Làng nhạc đang trông đợi hè năm nay sẽ khả quan hơn, dụ dỗ được người nghe nhạc vào cửa hàng bán đĩa và chặn bớt sự sút giảm doanh thu liên tục từ 7 năm qua. Số lượng album bán ra đã giảm đến 36% kể từ năm 2000.
“Cộng đồng bán lẻ đã vận động nhiều năm nay để lịch phát hành ở quý 4 không bị quá dày đặc,” Ed Hogan, quản lý âm nhạc ở Best Buy nói. Ba tháng cuối năm thường chịu trách nhiệm ít nhất một phần ba doanh số của cả năm, theo thống kê của Nielsen SoundScan. Nhưng sau tình hình ảm đạm của quý 4 năm ngoái, các hãng băng đĩa đã chấp nhận ý kiến phát hành các đĩa nhạc quan trọng sớm hơn. Một vài tên tuổi ăn khách cũng đã chứng minh được rằng fan sẵn sàng mở hầu bao trong mùa hè chứ không đợi đến cuối năm.
 |
|
Ban nhạc The Jonas Brothers |
Năm ngoái, rapper T.I. tung ra album “T.I. vs. T.I.P.” vào ngày 3/7, xem như vi phạm nguyên tắc vàng của ngành băng đĩa: không bao giờ phát hành album “ưu tiên cao” gần kỳ nghỉ chính, khi người tiêu dùng hay đi du lịch. Nhưng “T.I. vs. T.I.P.” bán được 468.000 bản trong tuần đầu, dễ dàng xếp hạng nhất.
Bài học rút ra là một nghệ sĩ thuộc dạng đẳng cấp với lượng fan mạnh thì có thể tung ra album bất cứ thời điểm nào, miễn là có một chiến lược tiếp thị phù hợp. Album năm nay của T.I. sẽ được phát hành đầu tháng 8, những ngày nóng nhất của mùa hè. Nhưng album này đã được T.I. quảng bá từ tháng 11 năm ngoái, rỉ ra tin tức và nhạc cho fan qua website mạng cộng đồng StreetCred.com.
Các đĩa nhạc rap quan trọng của năm sẽ được tung ra xung quanh ngày 4/7. Album mới của Nas được phát hành ngày 1/7, trùng với đĩa từ G Unit và Busta Rhymes, đến ngày 8/7 là lượt của “L.A.X.” từ rapper the Game.
Indie rock cũng đặt cược vào hè này với album mới cùng tên của Weezer phát hành ngày 3/6 (đẩy sớm 3 tuần so với lịch cũ vì album bị lọt ra trên Internet), “At Mount Zoomer” của Wolf Parade tung ra ngày 17/6, “Stay Positive” của Hold Steady ngày 15/7 và album solo đầu tay của Conor Oberst (nhóm Bright Eyes) có mặt ngày 5/8.
Phát hành đĩa mùa hè cùng trùng với mùa lưu diễn. Tình hình hiện nay cho thấy các buổi diễn “chịu trách nhiệm” ngày càng nhiều hơn, giữ phần quan trọng hơn trong thu nhập của nghệ sĩ. Các nhóm nhạc và ông bầu vui vẻ sắp xếp lịch phát hành phù hợp để quảng bá cho các buổi diễn. Ví dụ như không vô tình mà nhóm My Morning Jacket, vốn rất thành công trong việc lưu diễn, đã phát hành album mới “Evil Urges” vào ngày 10/6, ngay trước nhạc hội Bonnaroo và chuyến lưu diễn chính của nhóm.
Giới bán lẻ cho rằng rải đều các album trong suốt cả năm sẽ tránh được tình trạng thắt cổ chai ở cuối năm. Một số album đáng nghe phát hành cuối năm đã bị che khuất bởi các đĩa nhạc được quảng bá rầm rộ.
Dĩ nhiên là các hãng đĩa không bỏ mặc quý 4. Nhưng với ngành công nghiệp đang bị ảnh hưởng trầm trọng vì doanh thu sút giảm dẫn đến cắt giảm nhân viên thì kinh doanh trong mùa hè là một cách để tiết kiệm. Mùa nghỉ lễ cuối năm là mùa đắt tiền nhất cho việc tiếp thị album tại các cửa hàng lớn. “Nếu bạn tung ra đĩa nhạc vào quý 4, bạn phải trả thêm nhiều tiền để được đặt trên “vị trí đẹp” ở các cửa hàng Targets, Wal-Mart hay Best Buy. Chỉ cần ra sớm một chút, tiêu tốn tiền ít hơn mà có mặt trong các cửa hàng bán lẻ” Marc Reiter của Q Prime nói. Q Prime là công ty quản lý khá nhiều khách hàng lớn trong đó có nhóm Metallica. Album kế tiếp của Metallica là một trong những album được chờ đợi nhất của năm nhưng sẽ không thể có mặt trước mùa thu năm nay. Reiter nói: “Đĩa vẫn chưa xong. Nếu tung ra được thì chúng tôi đã tung ra ngay mùa hè này rồi.”
Thi tiếng hát truyền hình
Đầu mùa hè cũng kết lại 2 cuộc thi tiếng hát truyền hình, một già, một trẻ.
Già
Cuộc thi già, Eurovision từ lâu không còn ảnh hưởng lắm đến làng nhạc, làng nhạc ở đây được hiểu 2 thị trường chính là Anh và Mỹ. Eurovision là bệ phóng của một vài tên tuổi, có thể nhắc ngay đến ABBA nhưng các tên tuổi khác thì không thật sự quen thuộc và thường giới hạn ảnh hưởng của mình ở châu Âu như France Gall (quen thuộc với bài “Búp bê bằng nhựa” – "Poupée De Cire, Poupée De Son", đoạt giải năm 1965), Lulu (thường được biết với bài “To sir with love” nhưng chiến thắng Eurovision năm 69 với bài "Boom Bang-a-Bang"), Vicky Leandros (với “Vắng bóng người yêu” – "Après Toi", đoạt giải năm 1972), Johnny Logan (quen thuộc với "Hold Me Now" đoạt giải năm 1987)… Celine Dion cũng đoạt giải Eurovision năm 88 khi đại diện cho Thụy Sĩ hát bài “Ne Partez Pas Sans Moi" nhưng thành công của Celine không liên quan lắm đến việc thắng giải Eurovision.
Từ lâu, Eurovision đã bị than phiền là già cỗi khi các bài hát thắng giải thưởng là kiểu nhạc pop vô thưởng vô phạt, kiểu pop dành cho lứa tuổi nhai kẹo cao su (bubblegum pop). Chiến thắng của nhóm rock Phần Lan Lordi vào năm 2006 được xem như chấn động lớn so với truyền thống của Eurovision.
Năm nay, chiến thắng thuộc về anh chàng Dima Bilan đại diện cho Nga hát bản “Believe” khá quằn quại và bằng thứ tiếng Anh rất khó nghe. Eurovision vốn là cuộc thi truyền hình nên vẻ ngoài rất quan trọng. Lordi chiến thắng cuộc thi năm 2006 ít nhiều nhờ phần trình diễn khói lửa và các bộ trang phục quái vật. Vì vậy, phần diễn của Dima Bilan được sự hỗ trợ của tay violin người Hungary Edvin Marton và vô địch thế giới về trượt băng nghệ thuật Evgeni Plushenko. Ba chàng trai mặc đồ trắng đã có phần biểu diễn khá bắt mắt.Dima đã từng đi thi Eurovision vào năm 2006 và thua mỗi nhóm “rock quái vật” Lordi!
Kế hoạch của Dima trong năm 2008 là vượt ra khỏi biên giới Nga và chinh phục thị trường thế giới bằng việc phát hành 3 album: tiếng Nga, tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha. Dự tính cho album tiếng Anh dĩ nhiên là quan trọng nhất: sẽ phát hành ở 81 quốc gia với việc cộng tác cùng hãng Interscope. Album này dự kiến sẽ có các nhà sản xuất mát tay nhất hiện nay thực hiện như Timbaland, Danja, Jim Beanz và Ryan Tedder (nhóm OneRepublic) và cả song ca cùng Nelly Furtado.
Trẻ
Bước qua năm thứ 7, cuộc thi trẻ, American Idol, ngày càng thu hút người xem. Đơn giản nhất là so sánh số lượng bầu chọn qua điện thoại và tin nhắn. Năm 2007, số lượt bầu chọn là 74 triệu những tưởng là kỷ lục khó vượt qua thì năm nay, cuộc đấu giữa 2 chàng David Cook xù xì chơi rock và David Archuleta non choẹt hát ballad có đến 97,5 triệu lượt bầu chọn. Một con số khác để so sánh: tổng số phiếu vòng bầu cử tổng thống sơ bộ của đảng Dân Chủ năm 2008 là 35 triệu phiếu. Cuối cùng, anh bartender Cook chiến thắng, hơn Archuleta đến 12 triệu lượt bầu chọn.Năm nay, American Idol có một số thay đổi như cho phép thí sinh chơi nhạc cụ, một động thái học tập từ Australia Idol. Lập tức, cải tiến này được tận dụng và ít nhiều góp phần trong thành công của David Cook. Những lời nhận xét “chà đạp” của ban giám khảo, sau nhiều góp ý, kêu ca từ báo giới lẫn thí sinh, năm nay cũng được giảm đô. Ban giám khảo, đặc biệt là Simon Cowell tế nhị và buông những lời dễ nghe hơn.
Gần như mỗi năm, American Idol đều có một số thay đổi trong điều lệ tổ chức, nhằm thu hút nhiều hơn lượng người thi lẫn lượng người xem.
Ảnh hưởng của American Idol rất lớn đối với làng nhạc. Chỉ cần thí sinh tham dự hát một bài nào đó thành công trong đêm trước là hôm sau, ca khúc đó sẽ được cú hích rất lớn trên iTunes. Người xem trẻ tuổi thường tò mò tìm lại bản gốc để nghe và iTunes là nơi tìm kiếm nhạc hợp pháp hữu hiệu nhất. Khi thí sinh Michael Johns vừa trình diễn bài "Bohemian Rhapsody" của nhóm Queen thì hôm sau lập tức ca khúc này lọt vào bảng xếp hạng Hot Digital Songs của Billboard. Đình đám nhất là David Archuleta hát lại ca khúc “Imagine” của John Lennon khiến “Imagine” đột nhiên trở thành hàng nóng, nóng vì Archuleta chứ không vì cả thế giới yêu hòa bình hơn.Thần tượng âm nhạc Mỹ đồng nghĩa với tiền tài và danh vọng. Lúc chưa chiến thắng thì Cook và Archuleta đã được mời quảng cáo cho game Guitar Hero, nhại lại hình ảnh của Tom Cruise trong phim Risky Business. Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi chiến thắng, Cook đã có 4 ca khúc bán chạy nhất trên iTunes. Bên cạnh bài The time of my life do chính anh sáng tác, 3 ca khúc mà anh đã diễn trong đêm chung kết là "I Still Haven’t Found What I’m Looking For" (của U2), "The World I Know" (nhóm Collective Soul) và "Dream Big” (của Shackleton) đều nằm trong danh sách Top selling của iTunes!
Khi Thần tượng Mỹ vừa chấm dứt thì Thần tượng Việt bắt đầu khởi động…
|
Trí Quyền |
