#HearTheWorld – Nghệ sĩ trống handpan Phúc Nguyễn: Tìm bản thân qua âm nhạc

Phúc Nguyễn là một nghệ sĩ trống hoạt động lâu năm trong giới underground tại Sài Gòn. Bắt đầu làm quen với âm nhạc qua cây đàn piano, nhưng từ năm 20 tuổi, anh tìm thấy sự kết nối mạnh mẽ với trống. Anh thích tiết tấu và việc tạo nên giai điệu ở mọi nơi với những vật dụng đơn giản như hòn đá, thân cây, bình gốm, tấm tôn, xô nhựa, nồi niêu, chai lọ… Kể từ khi chơi handpan, anh nhận ra hành trình tìm hiểu bản thân và tìm kiếm ý nghĩa trên con đường âm nhạc trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.

Với Phúc, âm nhạc nằm trong gien di truyền. Ông nội, chú và các anh trai của anh đều biết chơi nhạc cụ. Nhà thờ là chiếc nôi giúp nuôi dưỡng tình yêu âm nhạc của các thành viên trong gia đình anh. Anh kể rằng thời trẻ, ông nội anh vì mê nhạc nên đã đi xin tài trợ rồi về thành lập ban kèn đồng của giáo xứ và tìm thầy dạy nhạc cho mọi người. Còn bản thân anh đã từng bị niềm đam mê thôi thúc đến mức trốn học đi tập nhạc và bị cha mẹ đánh đòn.

Trong hơn 10 năm hoạt động nghệ thuật, anh đã từng làm bạn với nhiều loại trống khác nhau, từ trống jazz đầy kỹ thuật đến bongo với âm thanh vui nhộn. Gần đây, Phúc tìm thấy nguồn cảm hứng mạnh mẽ với handpan – một nhạc cụ khá mới, được sản xuất lần đầu tiên vào năm 2000. Anh thường trình diễn handpan trong các chương trình soundbath (“tắm âm thanh” – một trải nghiệm thiền định và trị liệu thông qua âm thanh). Loại trống này đặc biệt ở chỗ không chỉ có tiết tấu mà còn có giai điệu, và trên hết, rất nhạy cảm với các sắc thái mạnh nhẹ khác nhau, cho phép người chơi được lột tả tối đa hành trình cảm xúc của mình.

Nếu với trống jazz, cajon hay bongo, người chơi thường nhớ rất rõ từng đoạn nhịp điệu, từng kỹ thuật mình sử dụng, thì với handpan, chơi nhạc như trôi theo dòng chảy, không bị gò bó bởi suy nghĩ hay kiến thức nào. Phúc chia sẻ rằng khi chơi handpan, không gian thực ra không quá quan trọng. Đương nhiên, nếu là giữa một khu rừng hay bên cạnh một con suối, không gian sẽ trở thành chất xúc tác tuyệt vời. Nhưng nếu ở giữa thành phố với nhịp đập hối hả, mình có thể định tâm và vẽ ra một không gian trong tâm trí thì vẫn có thể thăng hoa.

Có những lúc anh thả trôi hoàn toàn, không suy nghĩ gì, chỉ để âm thanh dẫn dắt. Nhưng cũng có lúc, anh có cảm giác như mình đang tạo nên một cuộc đối thoại với chính mình, không phải bằng lời mà bằng nhịp điệu, giống như đang kể một câu chuyện mà không cần dùng đến chữ. Đôi khi, anh thấy mình như đang bay hoặc trôi lơ lửng trong một không gian khác, giống một cảnh trong bộ phim hoạt hình “Soul”. Khi bản nhạc kết thúc, tâm trí quay trở lại thực tại với trạng thái tinh tươm, tươi mới.

“Theo các nghiên cứu, mỗi người chúng ta đều có cả năng lượng tính nam và tính nữ, nhạc cụ cũng thế. Ví dụ, piano mang nhiều năng lượng tính nữ, trống jazz mang nhiều năng lượng tính nam, handpan thì là sự cân bằng hai năng lượng này. Nhạc cụ này giúp người chơi truyền tải thông điệp cảm xúc của bản thân tới người khác với một nguồn năng lượng cân bằng”, Phúc nói.

Phúc nhớ lại lần anh chơi handpan trong một buổi soundbath kết hợp với reiki (phương pháp chữa lành bằng năng lượng xuất phát từ Nhật Bản), có một thính giả đã bật khóc. Bạn chia sẻ rằng tiếng trống handpan làm sống lại những cảm xúc tưởng chừng đã quên từ rất lâu rồi, giúp bạn gỡ bỏ được nút thắt trong lòng nên bạn vô cùng biết ơn thứ âm thanh kỳ diệu này.

Trước đây, Phúc từng nghĩ âm nhạc chỉ đơn thuần là để thưởng thức hoặc giải trí. Khoảnh khắc xúc động của người thính giả ấy khiến anh lần đầu tiên cảm nhận được rằng âm nhạc của mình có thể chạm đến những cảm xúc sâu kín nhất của mỗi người, đồng thời giúp cuộc sống của ai đó trở nên nhẹ nhàng và dễ chịu hơn.

Anh chia sẻ về những dự định sắp tới: “Tôi đang rất hào hứng trước một dự án kết hợp handpan với đọc thơ, tạo ra trải nghiệm nghe và cảm thụ nghệ thuật một cách sâu sắc hơn. Ngoài ra, tôi cũng muốn thử chơi handpan cùng DJ, nhạc điện tử hay kết hợp với múa đương đại. Điều tôi mong muốn là đa dạng hóa các sáng tác của mình, sáng tạo ra những bài nhạc thông qua các hình thái biểu diễn khác nhau giúp người nghe thư giãn. Bằng cách này, tôi tin ai cũng có thể tìm thấy bản thân qua sự kết nối với âm nhạc”.

Phúc là người hài hước. Có lần tôi thấy anh đang tự tay đóng chiếc kệ gỗ nên hỏi: “Điểm chung giữa chơi nhạc và làm mộc là gì?”. Phúc đáp với vẻ mặt tỉnh rụi: “Là bào!”. Tuy có khả năng chọc cười người khác, anh rất kiệm lời và không phải kiểu người hay nói về mình, không có một câu chuyện hào nhoáng về hành trình âm nhạc, cũng không cố tạo dấu ấn bằng những lời hoa mỹ. Nếu ở cạnh Phúc đủ lâu, bạn sẽ nhận ra Phúc có một cách kết nối với mọi thứ rất riêng, vừa đơn giản, vừa sâu sắc. Thời gian rảnh, Phúc dành cho khu vườn kiểng nhỏ trên tầng, vẽ tranh, thỉnh thoảng làm đồ thủ công hoặc thu lại âm thanh phát ra từ những vật dụng sinh hoạt. Không vì một mục đích gì lớn, chỉ vì anh thích cảm giác tự tay tạo ra điều gì đó từ những chất liệu đời thường.