Danh sách đề cử giải Nobel Hòa bình năm nay xuất hiện những cái tên lớn của thế giới như Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng nhất Pakistan Mahrang Baloch, tổ chức phòng Ứng phó Khẩn cấp Sudan (ERR). Nhưng tất cả đã bị nữ lãnh đạo phong trào dân chủ của Venezuela – Maria Corina Machado vượt mặt.
Venezuela đã chuyển mình từ một quốc gia tương đối dân chủ và thịnh vượng thành một nhà nước độc tài tàn bạo, hiện đang phải gánh chịu một cuộc khủng hoảng nhân đạo và kinh tế. Hầu hết người dân Venezuela sống trong cảnh nghèo đói cùng cực, ngay cả khi một số ít người trong giới thượng lưu vẫn làm giàu cho bản thân. Bộ máy bạo lực của nhà nước nhắm vào chính người dân nước này. Gần 8 triệu người đã rời bỏ đất nước. Phe đối lập đã bị đàn áp một cách có hệ thống bằng các biện pháp gian lận bầu cử, truy tố pháp lý và bỏ tù.
Chế độ độc tài của Venezuela khiến công việc chính trị trở nên vô cùng khó khăn. Là người sáng lập Súmate, một tổ chức cống hiến cho sự phát triển dân chủ, bà Machado đã lên tiếng vì một cuộc bầu cử tự do và công bằng hơn 20 năm trước. Như bà đã nói: “Đó là sự lựa chọn giữa lá phiếu và súng đạn“. Trong sự nghiệp chính trị và trong quá trình phục vụ các tổ chức kể từ đó, bà Machado đã lên tiếng ủng hộ độc lập tư pháp, nhân quyền và đại diện cho công chúng.
Trong danh sách 338 ứng viên, gồm 244 cá nhân và 94 tổ chức, tăng mạnh so với con số 286 ứng viên của năm 2024. Bà Maria Corina Machado, 58 tuổi đã vinh dự nhận giải Nobel Hòa bình 2025 cho những đóng góp của bà trong việc thúc đẩy dân chủ, bảo vệ các giá trị quyền con người và thể hiện tinh thần lãnh đạo kiên định giữa bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều khó khăn. Vốn dĩ, một người phụ nữ luôn bị xem nhẹ trong giới chính trị vì đặt quá nhiều cảm xúc trước những quyết định mang tính trọng đại. Nhưng bà Maria Corina Machado đã chứng minh đều ngược lại, một đất nước đang gặp bất ổn về mọi mặt từ kinh tế, đời sống nhân dân đến chính trị, thì dù là bất kỳ giới tính nào cũng có quyền đứng lên thay đổi đất nước để đem lại một cuộc sống tốt hơn.
Vậy nên, giải Nobel đã nhận định rằng trong suốt chiều dài lịch sử, Ủy ban Nobel Na Uy đã vinh danh những người phụ nữ và nam giới dũng cảm đã đứng lên chống lại sự đàn áp, những người mang theo hy vọng tự do trong tù, trên đường phố và quảng trường công cộng, và những người đã chứng minh bằng hành động của mình rằng sự phản kháng hòa bình có thể thay đổi thế giới.
“Bà Maria Corina Machado đáp ứng cả ba tiêu chí được nêu trong di chúc của Alfred Nobel để lựa chọn người đoạt giải Nobel Hòa bình. Bà đã tập hợp được sự ủng hộ của phe đối lập trong nước. Bà chưa bao giờ nao núng trong việc phản đối việc quân sự hóa xã hội Venezuela. Bà luôn kiên định ủng hộ một quá trình chuyển đổi hòa bình sang dân chủ. Bà Maria Corina Machado đã chứng minh rằng công cụ của dân chủ cũng chính là công cụ của hòa bình. Bà là hiện thân của hy vọng về một tương lai khác, nơi các quyền cơ bản của công dân được bảo vệ và tiếng nói của họ được lắng nghe”, theo lời của Ủy ban Nobel.
Giải Nobel Hòa bình 2025 không chỉ là vinh quang dành cho bà, mà còn là sự khẳng định cho niềm tin rằng một người phụ nữ cũng có thể thay đổi vận mệnh dân tộc. Hơn thế nữa, đó là lời nhắc nhở rằng, trong bóng tối của độc tài, luôn có những con người thắp sáng hy vọng bằng hành động và lòng can đảm.
