EVN không tính đến thảm họa

Sáng 28-9, Hội đồng nghiệm thu nhà nước, chính quyền tỉnh Quảng Nam cùng các nhà khoa học, các đơn vị liên quan đã tổ chức buổi họp báo giải thích các vấn đề liên quan đến thủy điện Sông Tranh 2.

Tiến sĩ Lê Huy Minh (Viện Vật lý địa cầu): “Có thể nói kết luận “không có động đất kích thích” ở thủy điện Sông Tranh 2 là không có cơ sở nào cả, họ chỉ tham khảo kinh nghiệm thế giới. Việc trích dẫn kinh nghiệm thế giới để áp dụng vào trường hợp Sông Tranh 2 là sai vì điều kiện địa chất khác nhau” – Ảnh: T.V. 

* Tuổi Trẻ: Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Tập đoàn Điện lực VN (EVN) do đơn vị tư vấn thiết kế là Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 1 thực hiện khẳng định “khi tích nước đập không gây động đất kích thích, không rủi ro cho môi trường” nhưng thực tế ngược lại. Phải giải thích chuyện này thế nào?

– Ông Nguyễn Tài Sơn (tổng giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 1): Ở nước ta chưa có nhiều kinh nghiệm về động đất kích thích, trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, chúng tôi có đưa ý kiến của tiến sĩ Lê Trần Chấn trích dẫn từ kinh nghiệm quốc tế. Trong một cuộc họp, anh Chấn có nói các ý kiến đó không phải là của anh Chấn. Tôi cũng nói lại các khuyến cáo này là của UNESCO về vấn đề đánh giá tác động của động đất kích thích do các hồ chứa. Khi tích nước, tại Sông Tranh 2 xảy ra một số trận động đất kích thích, chúng tôi cảm thấy vấn đề này cần nghiên cứu thêm. Về nguyên lý thì động đất kích thích không thể vượt qua động đất cực đại mà chúng ta dùng trong thiết kế.

– Bây giờ chúng tôi thừa nhận sai sót khi kết luận như vậy. Cái này là trình độ đấy! Chúng ta chưa có kinh nghiệm, chưa có thì phải mượn của thế giới về dùng. Anh Chấn nêu các tiêu chí, chúng tôi trích dẫn lại, nhưng do cách viết gây hiểu nhầm là lấy lại của anh Chấn nhưng thực tế không phải.

* Tuổi Trẻ: Tại sao các báo cáo tác động môi trường của thủy điện Sông Tranh 2, Đắk Mi 4 và A Vương đều có một số điểm na ná nhau? Hầu hết rất ngắn, đây có phải là quá sơ sài và có hay không việc copy khi lập báo cáo?

– Các tiêu chí đánh giá thì giống nhau, cũng như tiêu chuẩn thiết kế vậy. Chúng tôi lấy các tiêu chí từ UNESCO. Chúng ta chưa có kinh nghiệm, phải áp dụng các tiêu chí quốc tế nên các công trình cũng có hàng loạt tiêu chí giống nhau. Không thể nói chúng tôi khảo sát sơ sài mà do trình độ, trí tuệ lúc đấy. Chẳng hạn ngày xưa khảo sát không có đứt gãy, nay thì có, thế nhưng ảnh hưởng của đứt gãy như thế nào thì thuộc về việc nhận định và đánh giá. Chúng tôi chưa có kinh nghiệm về cái này.

* Tuổi Trẻ: Viện Vật lý địa cầu có tư vấn cho đơn vị thiết kế về động đất kích thích ở Sông Tranh 2? Việc đơn vị tư vấn thiết kế nói “không có động đất kích thích” ở Sông Tranh 2 là trích dẫn từ Viện Vật lý địa cầu, có đúng như vậy không?

– Tiến sĩ Lê Huy Minh (Viện Vật lý địa cầu): Động đất kích thích ở VN chưa được chú ý nghiên cứu một cách bài bản, trừ hai thủy điện Hòa Bình và Sơn La có dung tích hồ chứa nước lớn nên được đặt vấn đề nghiên cứu ngay từ ban đầu. Tại hai thủy điện này, trước khi tích nước hồ, Viện Vật lý địa cầu đã đặt máy và theo dõi động đất kích thích cho đến khi hết động đất. Chúng tôi chưa có một tư vấn nào về động đất kích thích cho đơn vị tư vấn mà chỉ đề cập đến động đất thông thường.

Về báo cáo đánh giá tác động môi trường của Sông Tranh 2, chúng tôi không có trách nhiệm gì cả. Chúng tôi không được hỏi về những cái đấy. Có thể nói kết luận “không có động đất kích thích” là không có cơ sở nào cả, họ chỉ tham khảo các kinh nghiệm trên thế giới. Cần nói lại với báo chí rằng viện chỉ nghiên cứu tư vấn về động đất cực đại. Việc trích dẫn kinh nghiệm của UNESCO áp dụng trong trường hợp Sông Tranh 2 là sai vì điều kiện địa chất ở mỗi nước có khác nhau.

Ông Nguyễn Tài Sơn (tổng giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 1): “Bây giờ chúng tôi thừa nhận sai sót khi kết luận hồ thủy điện Sông Tranh 2 không gây động đất kích thích khi tích nước. Chúng ta chưa có kinh nghiệm. Chưa có thì phải mượn thế giới về dùng” -Ảnh: T.VŨ

* Phụ Nữ TP.HCM: Sau khi động đất xảy ra làm nhà dân rung nứt, chủ đầu tư có trách nhiệm đền bù không? EVN có kịch bản ứng phó thảm họa khi vỡ đập cho vùng hạ du chưa?

– Ông Trần Văn Được (phó tổng giám đốc EVN): Theo các chuyên gia thì đập vẫn chịu được động đất cấp 9. Vì vậy việc sơ tán dân vùng hạ du chúng tôi không đề cập. Chúng tôi nghĩ không bao giờ xảy ra chuyện này hết. Còn việc đền bù, hỗ trợ chúng tôi sẽ phối hợp cùng chính quyền địa phương để làm điều đó.

* Tuổi Trẻ: Có phải vì lợi ích kinh tế mà không thiết kế cửa xả đáy cho thủy điện Sông Tranh 2 không?

– Ông Nguyễn Tài Sơn: Cửa xả đáy phải đặt ở dưới sâu, mà dưới sâu thì rất nguy hiểm cho đập vì áp lực nước lớn nên dễ bị phá hủy. Do đó nếu có cửa xả đáy thì phải đặt trên mực nước chết, nếu đặt dưới thì bùn đất bồi lấp. Hơn nữa, nếu có cửa xả đáy thì dung tích của thủy điện Sông Tranh 2 chỉ còn lại 250 triệu m3 nước. Còn như hiện tại chúng ta được 450 triệu m3 nước.

Theo Tuổi trẻ