Đọc sách “Luận về chiến tranh” – Công trình đồ sộ về tư duy sức mạnh và quyền lực quốc gia thời Phục Hưng

Ra đời nửa thiên niên kỷ trước giữa thời hoàng kim của Florence, tác phẩm quân sự của Niccolò Machiavelli là công trình kinh điển, phơi bày tư duy về sức mạnh, tổ chức và quyền lực quốc gia trong kỷ Phục hưng.

“Luận về chiến tranh” (Dell’arte della guerra) là chuyên luận quân sự tiêu biểu của Niccolò Machiavelli (1469-1527), triết gia chính trị người Ý được xem là sáng tổ của khoa học chính trị hiện đại. Viết trong giai đoạn 1519-1520 và xuất bản năm 1521, đây là tác phẩm duy nhất của Machiavelli về chính trị – lịch sử được in khi ông còn sống.

Tác phẩm được xây dựng dưới dạng đối thoại giữa các quý tộc và trí thức tại khu vườn Orti Oricellari – trung tâm thảo luận học thuật ở Florence. Nhân vật trung tâm Fabrizio Colonna, một chỉ huy lính đánh thuê giàu kinh nghiệm, đóng vai trò như tiếng nói của Machiavelli, bàn luận cùng các trí thức đương thời về tuyển mộ, huấn luyện, tổ chức, chiến lược và mục tiêu chính trị của chiến tranh.

Machiavelli khẳng định chiến tranh là công cụ không thể tách rời khỏi chính trị, là phương tiện để bảo vệ và củng cố quyền lực quốc gia, kể cả trong thời bình. Ông phê phán giới nhân văn thời Phục hưng vì quá đề cao văn chương cổ điển mà xem nhẹ sức mạnh quân sự, đồng thời nhấn mạnh rằng “cổ nhân cần được học hỏi không chỉ ở nghệ thuật hay đạo đức, mà còn ở chiến tranh, thứ làm nên sức mạnh của quốc gia.”

Trong thế kỷ XVI, “Luận về chiến tranh” được tái bản ít nhất 21 lần và dịch sang Pháp, Anh, Đức, Latinh, được nhiều học giả, trong đó có Montaigne, đánh giá cao về tư tưởng quân sự. Dù không nổi tiếng bằng “Quân vương”, tác phẩm vẫn được xem là công trình quân sự hệ thống và sâu sắc nhất của Machiavelli, kết hợp giữa tinh thần cổ điển với nhu cầu thực tiễn của nhà nước Phục hưng, mang đến một cái nhìn táo bạo, sắc sảo và đầy tính chiến lược về vai trò của chiến tranh trong chính trị.

Ấn bản tiếng Việt do Omega Plus Books phát hành, nằm trong Tủ sách Kinh điển, sử dụng bức tranh “Bitwa pod Grunwaldem” (1878) của họa sĩ Jan Matejko làm bìa sách. Tác phẩm được chia thành bảy quyển, với bố cục gồm: Lời dịch, Lời mở đầu, Quyển một, Quyển hai, Quyển ba, Quyển bốn, Quyển năm, Quyển sáu và Quyển bảy.

Trích đoạn hay:

“Một điều duy nhất tôi muốn nhắc lại là ngài đừng bao giờ tổ chức một đội quân mà những người lính ở tuyến đầu không có được sự hỗ trợ từ những người ở tuyến sau, vì ai phạm phải sai lầm này sẽ làm vô hiệu hóa phần lớn quân đội, và nếu bất kỳ sức mạnh nào bị loại bỏ, tất cả sẽ không thể chiến thắng.” (trích Quyển ba)

“Một điều hết sức quan trọng là phải tránh dồn kẻ thù vào tình thế tuyệt vọng, vì khi không còn đường thoát, chúng có thể trở nên liều lĩnh và nguy hiểm. Caesar đã rất cẩn trọng trong điều này khi đối đầu với tộc người German, ông không chặn đường thoát của họ, vì biết rằng nếu họ không còn lối lui, thì sự tuyệt vọng sẽ biến họ thành những chiến binh dữ tợn hơn bình thường. Ông thà vất vả truy đuổi khi họ tháo chạy, còn hơn phải chiến đấu với một đội quân ‘quyết tử’.” (trích Quyển sáu)


From the same category