Diva Mỹ Linh: Trẻ tự kỷ hay chúng ta đang tự kỷ?

– Hiện nay, trên youtube có một playlist khá nổi tiếng với 80 bài hát rất hay về hội chứng tự kỷ. Điều này chứng tỏ các nhạc sỹ, nghệ sỹ trên thế giới đã dành sự quan tâm, tình cảm rất lớn mới có thể tìm thấy nhiều cảm hứng sáng tác đến vậy. Chị thấy sao về điều này?

– Tôi nghĩ đây không chỉ là hành động quan tâm mang tính nhân văn. Nó còn thể hiện ý nghĩa tất yếu của sự chia sẻ. Chúng tôi tìm thấy cảm hứng một cách rất tự nhiên bởi bản thân các nghệ sĩ là người thấu hiểu rõ tầm quan trọng của Khác Biệt. Thậm chí, có thể quá lời rằng Khác Biệt là giá trị sống còn với những ai làm nghệ thuật.

Trẻ tự kỷ cũng có quyền được sống bình đẳng

Tuy nhiên, tôi muốn nói rộng hơn về điều này. Chúng ta may mắn khi được sống trên cùng một thế giới. Chúng ta cũng không ngừng kêu gọi sự tôn trọng đối với những điều khác biệt nhằm đấu tranh cho quyền bình đẳng của chính mình. Nhờ đó, chủng tộc, màu da, tôn giáo, quan niệm về giới tính hay thẩm mỹ đã được nhìn nhận theo hướng khách quan, công bằng hơn. Vậy thì tại sao không có cái nhìn khách quan với sự khác biệt của trẻ tự kỷ.

Từ thời thơ ấu, tôi cũng có nỗi sợ hãi của riêng mình dành cho bóng tối. Đó là sự khác biệt của tôi. Nhưng chính tháng ngày sống cùng bạn bè, gia đình, đam mê ca hát đã giúp tôi xoa dịu nỗi sợ hãi đó. Tôi tin rằng trong mỗi chúng ta, đều tồn tại một sợ hãi riêng. Vậy thì đừng kì thị, hãy đón nhận, sẻ chia và tôn trọng trẻ tự kỷ. Các con xứng đáng có được điều đó. 

Ca sĩ Mỹ Linh và clip chia sẻ “Tôi cũng có nỗi sợ hãi của riêng mình…”

“Trẻ tự kỷ hay chúng ta đang tự kỷ trước các con?”

– Trong cộng đồng, khi thấy những đứa trẻ không kiểm soát được hành vi và cảm xúc ở nơi công cộng, nhiều người sẽ nghĩ rằng đó là đứa trẻ hư. Thậm chí, trách móc, nói bố mẹ bé đã không biết dạy con nên mới như vậy. Từ thực tế đó, chị có nghĩ là việc nâng cao nhận thức và kêu gọi sự cảm thông, hỗ trợ của cộng đồng cho người sống cùng tự kỷ ở nước ta rất khó không?

– Về thói quen phán xét, tôi cho rằng nó thể hiện chúng ta đang thiếu những kiến thức đúng về hội chứng này ở trẻ em. Thực ra, tự kỷ là hội chứng mới được biết đến trong vài năm gần đây tại nước ta. Nhưng hội chứng này quá đa dạng, phức tạp, và ngay từ những ngày đầu tiên khi được biết đến, người ta đã nhầm lẫn nó với trầm cảm, rối nhiễu tâm lý. Các cơ quan báo chí cũng không phải hoàn toàn vô can trong sự hiểu nhầm này. 

Vấn đề là việc đón nhận từ cộng đồng còn nhiều hạn chế. Chúng ta tránh xa khi một em bé tự kỷ bỗng nhiên hét lên, gào khóc, chúng ta bình phẩm về gia đình của cháu… Tất cả tạo nên rào cản và áp lực rất nặng nề với cha mẹ bé.

Tôi tin, khi hiểu hơn về tự kỷ, cộng đồng sẽ mở lòng, đón nhận và yêu thương người tự kỷ nhiều hơn. Đây cũng là lý do chương trình Vòng tay tự kỷ đã lựa chọn đồng hành cùng thông điệp “Để khác biệt tỏa sáng, hãy mở rộng vòng tay”. Tôi thấy những năm gần đây, một số chương trình hoạt động xã hội ở Việt nam được rất nhiều người ủng hộ, góp phần gây quỹ và làm được nhiều việc thiết thực cho những nhóm yếu thế. 

– Chị đã từng gặp và tiếp xúc với trẻ tự kỷ nào chưa?

– Gia đình bạn của tôi là hoàn cảnh gần gũi mà tôi tiếp xúc. Cháu bé con của hai bạn tôi có hội chứng tự kỷ. Bình thường, bé sợ người lạ lắm, luôn trốn tránh những chỗ đông người. Rất may là lần đầu tiên tiếp xúc, bé lại không hề sợ tôi và anh Quân. Bé để cho chúng tôi tới gần bé một cách nhẹ nhàng, tự nhiên. Nhưng tôi nghĩ rằng, với những người khác, nếu bé cứ mãi sợ người lạ, tách biệt với môi trường xã hội thì khi lớn lên, khả năng hòa nhập của bé càng thấp. 

Trước khi được chữa trị, trẻ tự kỷ đã đón nhận sự xa lánh nặng nề từ cộng đồng

“Xin hãy yêu thương trẻ tự kỷ như tình cảm vô điều kiện dành cho những bé thơ bình thường”

– Với những người sống cùng tự kỷ, có sự thông cảm của những người xung quanh cũng có thể giảm bớt gánh nặng cho cha mẹ và chính những em bé mắc hội chứng tự kỷ. Chị nghĩ sao về điều này?

– Chắc chắn là như vậy. Xin nói thêm về câu chuyện mà tôi cảm nhận từ hai người bạn của mình ở trên. Mẹ của cháu bé đã nghỉ làm, dồn toàn bộ tâm sức để giúp con. Nhưng đó cũng là sự hy sinh nhiều mệt mỏi bởi bạn ấy cũng là người phải thường xuyên gánh chịu những ánh mắt thiếu sẻ chia từ xung quanh. Còn cha của bé, hiếm khi tôi thấy được sự nhẹ nhõm trên khuôn mặt anh ấy.

Ai là người nâng đỡ, gần gũi và yêu thương trẻ tự kỷ nhiều nhất? Rõ ràng là cha mẹ, là người thân của các con. Vậy nên hãy chậm lại một chút, để trái tim lắng nghe nhiều hơn trước khi phán xét, bình phẩm về họ hay cách họ nuôi dạy con. 

“Tôi – ca sĩ Mỹ Linh kêu gọi sự đồng cảm, sẻ chia và tôn trọng đối với trẻ tự kỷ”

Còn đối với trẻ em tự kỷ, tôi chỉ thấy rằng các con đang mang trên vai nhiều bất công quá khi bị xa lánh, chối từ. Không ai hoàn hảo và chúng ta đều phải đối mặt với vấn đề của chính mình. Cái chúng tôi mong muốn là bạn cũng nhìn các bé đang đối mặt với hội chứng tự kỷ như cách chúng ta đang sinh tồn, khẳng định và bảo vệ bản thân như thế. Nó rất khác với việc xa lánh, phán xét và ngại ngần khi tiếp xúc, chăm sóc trẻ.

Chính vì thế, Vòng tay tự kỷ không kêu gọi lòng thương hay những thương cảm ngắn hạn về vật chất hay tinh thần từ cộng đồng. Thông điệp của dự án là “Để khác biệt tỏa sáng, hãy mở rộng vòng tay”. Đây sẽ động lực rất lớn để nhiều yêu thương, nâng đỡ hơn nữa đến với các con. Những bàn tay nối lại sẽ tạo thành nhịp cầu đưa các con trưởng thành như người bình thường, cống hiến và có ích cho xã hội.