2025 – năm số 9 của thế giới quả là một năm kỳ lạ. Uống matcha, đọc sách nữ quyền, đeo tai nghe dây trở thành một kiểu tính nam vừa thịnh hành… vừa bị châm biếm. Tính nữ được mang ra để phân biệt, mổ xẻ và… đánh giá. Người ta còn chưa hết “brain rot” đã muốn tìm về với “cuộc sống mềm mại”. Những từ khoá phủ sóng mạng xã hội – có thể chỉ một hiện tượng, một lối sống, hay thậm chí… vô nghĩa – đều góp phần diễn giải đồ thị tâm lý chung của thế giới trong bối cảnh xã hội đang ngày càng có nhiều đổi thay và bất ổn.
Xuất phát từ thần số học, con số 9 vốn được gắn với kết thúc của một chu kì và sự thanh lọc; nhưng khi đi vào dòng chảy mạng xã hội, “năm số 9” đã khoác lên mình một lớp nghĩa mới: mỗi lần scandal bùng nổ, mỗi lần sự thật bị bóc ra khỏi vỏ bọc hào nhoáng, cư dân mạng lại được dịp bình luận “đúng là năm số 9 thanh lọc” như một lời tiên báo mỉa mai rằng những gì ẩn giấu rồi cũng không thể đứng vững trước sức ép công chúng, những điều xấu xa rồi sẽ bị thanh lọc khỏi xã hội.
Với “năm số 9”, mạng xã hội trở thành một không gian nơi sự giả dối, hư cấu hay những vỏ bọc hào nhoáng đều bị bóc tách để nhường chỗ cho sự thật. Sự phổ biến của cụm từ này không chỉ phản ánh niềm thích thú của cư dân mạng trước drama, mà còn cho thấy cách thế hệ trẻ quan sát và đặt câu hỏi về giá trị, đạo đức và minh bạch trong xã hội, biến mạng xã hội vừa là nền tảng giải trí, vừa là tấm gương soi chiếu các chuẩn mực xã hội.
Chỉ cần nghe cụm từ “performative male”, nhiều người lập tức hình dung ra một chàng trai đeo túi tote treo keychain labubu, tay cầm cốc matcha, cầm trên tay những quyển sách viết về nữ quyền và đeo chiếc tai nghe dây như một phụ kiện thời trang. “Performative male” dùng để chỉ những biểu hiện, hành vi của một người đàn ông thể hiện các đặc điểm nam tính hoặc “có gu” không phải vì sở thích thật sự, mà nhằm mục đích gây ấn tượng và được công nhận bởi người khác. Khi ấy, nam tính được trình diễn ra ngoài nhằm xây dựng một hình mẫu đàn ông đương đại, thử thách các chuẩn mực về tính nam truyền thống.
Điều đáng nói là khái niệm này không nhất thiết mang hàm ý tiêu cực; nó phản ánh nỗ lực của nhiều người trẻ trong việc tìm kiếm bản dạng, chỉ có điều là ranh giới giữa sự chân thật và sự trình diễn vẫn luôn mong manh, khó phân biệt. Dẫu vậy, việc từ khóa này phổ biến cho thấy Gen Z ngày càng quan tâm đến cách gender performance vận hành trong kỷ nguyên mạng xã hội.
“Aura farming” là thuật ngữ dùng để chỉ việc người dùng mạng xã hội chủ động xây dựng hình ảnh cá nhân sao cho thật thu hút, ấn tượng, và giàu sức hút – như tạo ra một lớp hào quang kỹ thuật số xung quanh bản thân. Khái niệm này được phổ biến rộng rãi nhờ vào đoạn video lan truyền ghi lại hình ảnh cậu bé 11 tuổi người Indonesia với thần thái áp đảo, vừa nhảy vừa giữ thăng bằng trên chiếc thuyền đua truyền thống, tạo nên một khoảnh khắc “aura” mạnh mẽ.
Từ đó, “aura farming” trở thành từ khóa mô tả cả một xu hướng mới, khi người dùng mạng xã hội ghi lại những khoảnh khắc tràn đầy thần thái: từ những điệu nhảy được dàn dựng kỹ lưỡng, góc quay chuẩn chỉnh, đến thần thái tự tin áp đảo xuất hiện bất ngờ trong các clip ngắn, khiến người xem cảm giác như đang chứng kiến một phiên bản “ngầu” hơn của chính bản thân nhân vật. “Aura farming” phản ánh cách thế hệ trẻ liên tục thử nghiệm việc kiến tạo hình ảnh cá nhân, sắp xếp cho mỗi khoảnh khắc đời thường thành một phân cảnh đầy chủ đích, như biến cuộc sống trên nền tảng số thành một sân khấu trình diễn.
“Soft life” trở thành tuyên ngôn sống được nhiều người trẻ chia sẻ trên mạng xã hội trong năm 2025, phản ánh xu hướng lựa chọn cuộc sống tập trung vào sự thoải mái, thư giãn và ưu tiên sức khỏe tinh thần, thay vì chạy theo tốc độ và thành tích khốc liệt của “hustle culture”. Đây có thể là một cuộc sống giản dị với những niềm vui nhỏ, yên tĩnh như đọc sách dưới ánh nắng ban mai, thưởng trà hay tản bộ trong công viên, hoặc một cuộc sống xa hoa, tiện nghi nhờ khả năng tài chính. Điểm cốt lõi của “soft life” là sự chủ động, chọn lựa các hoạt động và thói quen hỗ trợ sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, tạo ra ranh giới lành mạnh và mang lại sự an toàn về cảm xúc.
Trong bối cảnh mạng xã hội luôn thúc đẩy việc so sánh, cạnh tranh và năng suất tối đa, “soft life” trở thành cách phản kháng nhẹ nhàng nhưng mạnh mẽ: nó nhắc nhở rằng việc chăm sóc bản thân, tận hưởng những khoảnh khắc yên bình và định hình lối sống phù hợp với năng lượng cá nhân không hề kém giá trị so với những thành tích hay lượt tương tác. Từ khóa này phản ánh nhu cầu ngày càng cao của thế hệ trẻ về cân bằng cảm xúc, lựa chọn có ý thức và xây dựng một cuộc sống số vừa hiệu quả vừa dịu dàng với bản thân.
Được Cambridge Dictionary vinh danh là Word of the Year 2025, “parasocial” ngay lập tức thu hút sự chú ý như một từ khóa phản ánh xu hướng cảm xúc đặc trưng của thời đại số. Nó mô tả mối quan hệ tình cảm một chiều mà một cá nhân cảm nhận với một nhân vật công chúng mà họ không thực sự quen biết có thể là người nổi tiếng, influencer, hoặc một nhân vật hư cấu. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, người dùng dễ dàng tiếp xúc liên tục với hình ảnh, video hay livestream của các nhân vật công chúng, từ đó cảm nhận được sự gần gũi, quan tâm và đồng cảm như với một người quen thân thực sự.
Sự xuất hiện phổ biến của parasocial bắt nguồn từ đặc thù của thời đại số, khi mạng xã hội cho phép người dùng theo dõi từng khoảnh khắc đời sống thường nhật của các nhân vật công chúng, từ những điều nhỏ nhặt đến những quyết định quan trọng, khiến cảm giác gắn bó trở nên sống động và thực tế hơn bao giờ hết. Khác với các mối quan hệ truyền thống, parasocial không yêu cầu sự đáp lại; thay vào đó, nó thỏa mãn nhu cầu kết nối, đồng cảm và trải nghiệm cảm xúc mà vẫn giữ nguyên sự an toàn về khoảng cách.
“Tính nữ” là khái niệm phản ánh những phẩm chất, năng lượng và biểu hiện đặc trưng thường được liên kết với phụ nữ – từ sự dịu dàng, nhạy cảm, tinh tế, đến sức mạnh nội tâm và khả năng kết nối cảm xúc. Trên mạng xã hội năm 2025, tính nữ được chia thành hai từ khóa nổi bật là dark feminine và light feminine, đại diện cho những sắc thái khác nhau của nữ tính: dark feminine gắn với quyền lực, bí ẩn, thách thức chuẩn mực xã hội; light feminine tập trung vào sự mềm mại, bao dung và tính chữa lành.
Tuy nhiên, trào lưu tính nữ không hoàn toàn vô hại. Mặt tích cực là nó giúp phụ nữ tự tin thể hiện bản thể hơn, khám phá nhiều khía cạnh của bản thân dựa trên hai hình mẫu light và dark. Nhưng về mặt tiêu cực, tính nữ đôi khi vẫn đặt phụ nữ vào những chiếc hộp cố định, vừa mất đi sự đa dạng trong việc thể hiện bản thân, vừa bị căn chỉnh theo ánh mắt nam giới (the male gaze) thay vì xuất phát từ bản thể thực sự. Sự lan tỏa của các biểu hiện dark và light feminine trên mạng xã hội vì thế cũng cần đi với lời nhắc về những cạm bẫy khi tính nữ trở thành một thứ bị trình diễn và đánh giá liên tục, thay vì sự tự chủ thể hiện cá tính riêng của bản thân.
“Crash out” lên ngôi trong năm 2025 như một từ khóa miêu tả rất chính xác cơn bùng nổ cảm xúc mà bất kỳ ai cũng có thể trải qua sau quá nhiều thứ tồi tệ tích tụ. “Crash out” mang nghĩa nổi đóa, phát cáu, bùng nổ – thường vì những điều nhỏ nhặt sau một khoảng thời gian dài tích tụ những cảm xúc tiêu cực. Hình ảnh ấy quen thuộc đến mức ai cũng có thể nhìn thấy bóng dáng mình trong đó: một ngày dài mệt mỏi, vài chuyện không may dồn lại, và rồi chỉ cần một giọt nước tràn ly là đủ khiến ta “crash out”, trút giận vào mọi thứ trước mắt.
Điều thú vị là, dù mang tính tiêu cực, “crash out” vẫn được sử dụng với sắc thái đồng cảm và thậm chí hài hước, như một cách giải tỏa và chia sẻ căng thẳng với cộng đồng. Nó trở thành minh chứng cho nhu cầu được nhìn nhận cảm xúc, để cộng đồng nhận ra rằng ai cũng có lúc nổi cáu, phản ánh nhu cầu được gọi tên cảm xúc – một bước để người trẻ nhận diện, đối diện và học cách xử lý chúng lành mạnh hơn.
“De-influencing” không phải là khái niệm mới, tiếp tục tạo dấu ấn trong năm 2025 như một phản đề sắc bén trước thế giới influencer marketing với sự bội thực của các trào lưu tung hô, quảng bá sản phẩm dày đặc đến mức người xem không còn phân biệt được đâu là review chân thực, đâu là chiêu trò quảng cáo. Trào lưu này xuất hiện khi các nhà sáng tạo nội dung bắt đầu làm điều ngược lại: thay vì thúc giục người xem mua một sản phẩm, họ lên tiếng khuyên “đừng mua cái này”, “bạn không cần sản phẩm này”, hay “sản phẩm không hiệu quả như quảng cáo”.
De-influencing dựa trên một tinh thần khuyến khích người tiêu dùng tỉnh táo hơn, hoài nghi hơn, ít bị cuốn vào những quyết định mua sắm bốc đồng. De-influencing từ đó trở thành biểu hiện của tư duy tỉnh táo, thực tế và có trách nhiệm. Khi mọi người cùng nhau chia sẻ trải nghiệm, nó không chỉ giúp tiết kiệm chi tiêu mà còn nâng cao nhận thức, nhấn mạnh rằng trong một thế giới đầy hào nhoáng, sự minh bạch và chân thật vẫn là thứ giá trị nhất.
“Brain rot” (thối não) nổi lên như một thuật ngữ mạng xã hội đặc trưng của năm 2025, mô tả những nội dung số với nhịp độ nhanh, hình ảnh và âm thanh dồn dập, ít giá trị học thuật nhưng kích thích mạnh giác quan và cảm xúc tức thời. Các video “brain rot” thường phi logic, giật gân, gây nghiện và tạo cảm giác hưng phấn tức thì nhờ kích thích dopamine, nhưng đồng thời có thể dẫn đến suy giảm khả năng tập trung, kiên nhẫn và ảnh hưởng tiêu cực đến kỹ năng xử lý tình huống trong đời thực.
Sự phổ biến của “brain rot” phản ánh cách thế hệ trẻ hấp thụ nội dung trong thời đại số, khi tốc độ, cảm xúc dồn dập và tính giải trí cao vượt lên trên giá trị học thuật hay thông tin dài hạn. Sự phổ biến của từ khóa này cho thấy một mặt tối của đời sống số, nơi các nền tảng tối ưu hóa sự chú ý vô tình tạo ra một thế hệ nơi cảm xúc được thỏa mãn nhanh chóng, nhưng khả năng suy nghĩ sâu, kiên nhẫn và tư duy phản biện có thể bị hao mòn theo từng lượt video.
“Tradwife” – cụm từ ghép giữa “traditional” và “wife”, đã trở thành biểu tượng gây tranh luận dữ dội trong năm 2025, khi những người phụ nữ theo đuổi lối sống nội trợ truyền thống bắt đầu chia sẻ cuộc sống của họ lên mạng xã hội: căn bếp ấm áp, chiếc váy vintage thập niên 50, những bữa ăn được nấu thủ công, và câu chuyện về một gia đình nơi người chồng là trụ cột tài chính còn người vợ toàn thời gian chăm sóc nhà cửa và con cái.
Lối sống này một mặt được nhìn nhận như sự hoài niệm về vẻ đẹp truyền thống, mặt khác bị nhiều người cho rằng nó kéo lùi tiến trình nữ quyền và củng cố lại những khuôn mẫu giới mà phụ nữ phải mất nhiều năm đấu tranh để phá bỏ. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của “tradwife” đồng thời mở ra một cuộc đối thoại sâu rộng hơn về tính tự chủ của phụ nữ hiện đại: liệu lựa chọn quay về vai trò truyền thống có phải là sự thụt lùi, hay chính khả năng được tự lựa chọn điều mình muốn, kể cả những điều đi ngược lại với thời hiện đại, mới là biểu hiện cao nhất của quyền năng nữ giới?
“Six seven” (hay 6-7) là một trong những từ khóa gây hoang mang nhất mạng xã hội 2025, đơn giản vì nó… không có nghĩa. Được Gen Alpha lan truyền như một câu cảm thán vô thưởng vô phạt, “six seven” thường xuất hiện chỉ để góp vui, hưởng ứng cho có không khí. Nó không cần ngữ cảnh, không cần giải thích, và cũng không đòi hỏi người nói phải có thông điệp cụ thể nào đằng sau.
Sự phổ biến của “six seven” phản ánh một kiểu giao tiếp rất quen thuộc của thế hệ trẻ: nói cho vui, nói để hòa vào đám đông, và đôi khi nói chỉ vì mọi người cũng đang nói vậy, như một inside joke của cả cộng đồng. Trong một không gian mạng vốn đã quá nhiều thông tin, tranh luận và quan điểm đối lập, những từ khóa vô nghĩa như “six seven” lại trở thành cách tương tác nhẹ nhàng, không áp lực, không phải suy nghĩ nhiều.
