Cổ trang Trung Quốc từng là “mỏ vàng” của màn ảnh nhỏ châu Á, từ cung đấu, tiên hiệp cho đến dã sử bi tráng. Bước sang năm 2025, khi hàng chục dự án liên tiếp ra mắt, dòng phim này vẫn duy trì được sức nóng với thành tích rating và lượt xem trực tuyến ấn tượng. Tuy nhiên, phía sau ánh hào quang ấy là nỗi lo về sự lặp lại trong kịch bản, khiến nhiều tác phẩm tuy hoành tráng nhưng chưa thật sự bứt phá.
Dù nhiều ý kiến cho rằng cổ trang sa sút, các số liệu mới nhất năm 2025 lại chứng minh điều ngược lại. “Tàng Hải Truyện” (2025) đã trở thành một hiện tượng chỉ sau 38 giờ phát sóng, vượt 100 triệu lượt xem trực tuyến với chỉ số độ nóng trên Youku cán mốc 10.000, thiết lập kỷ lục mới của nền tảng. Rating truyền hình tập cuối đạt 2,47%, chiếm 40,1% thị phần xem hiệu quả, lọt top những tập phim cổ trang ăn khách nhất nửa đầu năm. Thành công này cho thấy ngay cả khi khai thác mô-típ phục thù quen thuộc, cổ trang vẫn biết cách làm khán giả tò mò.
Một bộ phim khác là “Sinh Vạn Vật” (2025) khắc họa đời sống nông thôn nhưng lại thành công bất ngờ. Rating thời gian thực của “Sinh Vạn Vật” vượt mốc 4,3 với peak rating 4,3535, chính thức soán ngôi quán quân peak rating 4,125 của “Tôi Là Cảnh Sát Hình Sự” trên CCTV8 và đồng thời trở thành phim đầu tiên trong năm có lượt phát video hiệu quả trên 100 triệu lượt một ngày, tạo kỷ lục chưa từng có. Trên Douban, “Sinh Vạn Vật” được chấm 7,5/10 với hơn 71.000 lượt đánh giá, chứng minh rằng cổ trang không nhất thiết phải gắn với cung đấu hay tiên hiệp mới giữ chân khán giả. Khi chất liệu đời thường được tái hiện bằng góc nhìn lịch sử, khán giả vẫn tìm thấy sự đồng cảm và tò mò. Các con số này cho thấy cổ trang chưa bao giờ là đề tài nguội. Nhưng đằng sau lớp hào quang ấy, một thắc mắc lớn lộ rõ: nếu chỉ bám vào khung kịch bản cũ, sức hút này sẽ kéo dài được bao lâu?
Công thức quen thuộc trên màn ảnh bao gồm nữ cải trang thành nam, tình yêu bị cấm cản, cung đấu tranh quyền hay bi kịch chia ly vẫn được sử dụng dày đặc trong dòng phim cổ trang. Chính sự lặp lại này khiến khán giả, đặc biệt là thế hệ Z vốn thích sự mới mẻ, ngày càng khó tính và dễ rời bỏ. “Trường Tương Tư 2” (2024) là minh chứng rõ rệt. Nếu phần phim mùa đầu tiên (2023) đạt 7,8/10 trên Douban với hơn 417.000 lượt đánh giá thì mùa 2 chỉ mở đầu ở mức 6,6/10 và sau vài tuần phát sóng, điểm số tiếp tục giảm xuống 6,2/10 với gần 70.000 lượt đánh giá. Dù Dương Tử vẫn nhận nhiều lời khen cho diễn xuất, song mức độ thảo luận trên Weibo giảm hơn 40% so với mùa đầu, còn lượng tìm kiếm từ khóa phim trên Baidu rơi khỏi Top 10 chỉ sau ba tuần. Những con số này cho thấy khán giả không còn mặn mà với kịch bản thiếu đột phá, khi tình tay ba, âm mưu cung đình và bi kịch chia ly tiếp tục được tái chế mà không mang lại sự bất ngờ mới mẻ.
Tương tự, “Cẩm Nguyệt Như Ca” ra mắt tháng 8/2025 với kỳ vọng là bom tấn nữ quyền cổ trang nhưng gây thất vọng với nhiều khán giả. Dù đạt rating ấn tượng trong ngày đầu trên Đài Hồ Nam (0.5540% cao điểm) và 23.000 điểm nhiệt trên Tencent, nhưng phim vẫn không được đánh giá cao bởi cải biên quá đà, làm mất chiều sâu chính trị và triết lý nhân sinh của nguyên tác “Trùng Sinh Chi Nữ Tướng Tinh”. Mô-típ nữ tướng cứu quốc quen thuộc không đủ sức tạo hiệu ứng bàn luận lâu dài, nhất là khi khán giả trẻ bày tỏ sự thất vọng trên mạng xã hội.
Thực tế, nhiều nhà sản xuất vẫn chọn công thức an toàn vì dễ bán bản quyền quốc tế, dễ lôi kéo dàn sao nổi tiếng. Nhưng khán giả ngày nay không chỉ xem vì gương mặt diễn viên. Họ muốn nhìn thấy các tuyến nhân vật phức tạp, những mâu thuẫn thời đại và cả hơi thở của đời sống đương đại trong khung cảnh lịch sử. Khi thiếu đi điều đó, cổ trang dẫu có đẹp mắt đến mấy vẫn bị coi là cạn ý tưởng.
Điểm sáng hiếm hoi của kịch bản phim cổ trang hiện nay đến từ những dự án dám mạnh tay phá vỡ công thức quen thuộc và pha trộn thể loại. “Đại Phụng Đả Canh Nhân” (2024) đã trở thành tựa phim ăn khách nhờ kết hợp cổ trang với yếu tố hài hước, kỳ ảo và điều tra bí ẩn, tạo nên một sự pha trộn vừa mới lạ vừa hấp dẫn. Chỉ sau 1 giờ phát sóng, phim đã vượt mốc 5 triệu lượt đặt xem trước cùng 25.000 điểm nhiệt trên Tencent, tạo nên con số ấn tượng cho dòng phim vốn bị xem đã bão hòa. Thành công không chỉ đến từ bối cảnh lạ mắt mà còn bởi kịch bản biết cách lồng ghép tinh tế các yếu tố chính nghĩa và nhân văn khiến khán giả nhận ra người xưa cũng phải đối diện với những xung đột và câu hỏi xã hội vẫn còn nguyên giá trị trong đời sống hiện đại.
Một dự án tiêu biểu cho thấy đổi mới không cần xóa sạch mọi mô-típ truyền thống chính là “Khom Lưng” (2025), câu chuyện “cưới trước yêu sau” giữa tiểu thư Tiểu Kiều và tướng quân Ngụy Thiệu. Phim đạt rating Douban mở đầu 6,4/10, theo sau là chỉ số nhiệt phổ biến trên Tencent vượt 30.000, dẫn đầu tốc độ tăng nhiệt năm nay. Điểm Douban nhích lên nhẹ sau mỗi tuần phát sóng, cho thấy khán giả đã dần được thuyết phục bởi diễn xuất nhập vai và sự biến hóa cảm xúc của nhân vật. Điều đáng chú ý là phim không khai thác tình tay ba hay âm mưu cung đình phức tạp mà chọn kể chuyện về niềm tin được xây đắp giữa những thân phận từng đối nghịch, mang lại cảm giác gần gũi nhưng vẫn giàu chất cổ trang. “Khom Lưng” chính là minh chứng cho điều đó, đổi mới không cần phá bỏ mọi thứ, chỉ cần mở lối từ góc nhìn chân thành và cảm xúc thực sự.
Trong ngành giải trí ngày càng cạnh tranh, khi người xem có thể lựa chọn hàng trăm thể loại, cổ trang muốn giữ vững chỗ đứng vững vàng thì không thể chỉ dựa vào cảnh đẹp và dàn sao. Nó cần đi sâu hơn vào đời sống, đặt con người vào những xung đột chân thực và cho khán giả cảm thấy những câu chuyện nghìn năm trước vẫn nói được về hôm nay. Khi làm được điều đó, cổ trang Trung Quốc sẽ không rơi vào thế cạn ý tưởng mà chỉ đang chờ một làn gió đổi mới để tiếp tục tỏa sáng trên màn ảnh châu Á và quốc tế.
