Trả lời phỏng vấn báo chí, nữ danh ca có giọng hát tròn vành rõ chữ đầy truyền cảm sâu lắng khẳng định: Hầu hết mọi người đều yêu nhạc Bolero vì đó là thứ âm nhạc xoa dịu tâm hồn. Tuy nhiên, việc các gameshow truyền hình, các chương trình ca nhạc về Bolero quá thừa mứa, chất lượng trồi sụt hiện nay, đã khiến khán giả ngán ngẩm và làm giảm giá trị của dòng nhạc này.
Bolero là âm nhạc xoa dịu tâm hồn!
– Là một trong những “tượng đài” hát Bolero, bà có đồng tình trước nhận định, “Bolero là một phòng trào không phải là dòng nhạc”?
– Bolero là một điệu thức được du nhập từ những năm 1935 với những đĩa nhạc của danh ca người Ý Tyno Rossi. Đến năm 1957 thì hầu hết những gia đình khá giả ở miền Nam Việt Nam nghe đĩa nhạc bolero của danh ca người Pháp Enrico Marcias qua những bài hát nổi tiếng như “Je quite mon pay” ,“La Femme De Mon Ami”, “Besame mucho”, “Histoire d’une amour”…
Thời đó, chính nhạc sỹ Lam Phương là người dày công sáng tác những nhạc phẩm Bolero để đời. Bên cạnh đó có anh Hoàng Thi Thơ, nhạc sỹ Trúc Phương, Phạm Thế Mỹ… còn tiếp nối nhiều thế hệ nhạc sỹ và ca sỹ theo đuổi dòng nhạc này. Bolero gần gũi vì thường được viết bởi văn chương hiện thực và lãng mạn pha trộn. Bolero ghi dấu ấn mạnh mẽ bởi nó tả thực, miêu tả đời sống chân chất hàng ngày với nhiều đề tài khác nhau, nó được viết chân thật từ những cảm nghĩ của con người, không xa hoa, trừu tượng.
Ở các nước Nam Mỹ như Brazil có điệu Tango, Tây Ban Nha có Flamenco, nước Áo và châu Âu có điệu Valse, tại sao Việt Nam không thể có Bolero đại diện?
– Có ý kiến cho rằng, nhạc Bolero được ưa chuộng bởi dễ nghe, dễ nhớ, dễ thuộc nhưng hiện nay chỉ còn giá trị hoài niệm. Có khi nào, cuộc sống hiện đại nhiều bức bối đã làm dòng nhạc này hồi sinh trở lại?
– Đúng như vậy! Khi đời sống của con người nhiều bức bối và căng thẳng thì người ta càng không có nhu cầu dung nạp những giai điệu đầy khúc thức, khó nhớ, khó hiểu. Thay vào đó, họ sẽ luôn mong tìm về những giai điệu trữ tình, mềm mại, ướt át, dễ nghe (nhưng vẫn đậm chất văn chương) để tâm hồn lắng dịu, thanh thản hơn. Nhạc Bolero được nhiều người ưa chuộng vì lẽ đó. Bản thân tôi là người mê rất nhiều thể loại âm nhạc khác nhau, như nhạc Mỹ, nhạc trẻ nhưng vẫn không thể thiếu Bolero trong cuộc sống.
Tất nhiên, Bolero có điểm yếu, đây cũng là điểm yếu chung của dòng nhạc kinh điển trên thế giới, đó là sẽ bị lỗi thời theo thời gian. Ngày xưa, thưởng thức Bolero, chúng ta thưởng ngoạn giá trị của một thời huy hoàng của nó. Hay như thời vua Tự Đức có ngâm thơ Tao Đàn, có cải lương là những giá trị nghệ thuật cao nhưng cũng phôi pha theo năm tháng.
Vậy nên nếu xét theo góc độ hiện đại, Bolero có thể không phù hợp phần nào nếu đặt ra để so với tính thời điểm. Bởi nó tạo ra lối sống chậm, thanh thản, đời sống tương phản với máy móc hiện đại.
Tôi cho rằng, chúng ta không nên nhấc lên đặt xuống với âm nhạc với sự định kiến. Bolero thực sự đã có chỗ đứng vững vàng, thịnh suy của một dòng nhạc phụ thuộc quy luật phát triển tất yếu của thời đại. Hãy để âm nhạc được tự do, và nâng niu, làm đẹp âm nhạc một cách chọn lọc và văn minh.
– Hơn hai thập kỷ trước, khi bolero chưa được đón nhận ở miền Bắc, nhưng trong chương trình “Nửa thế kỷ bài hát Việt Nam” diễn ra tại “thánh đường nghệ thuật”của Hà Nội, hai bài Bolero do Bảo Yến thể hiện là “Mưa trên phố Huế” của Minh Kỳ và “Lời người ra đi” của Trần Hoàn đã nhận được sự tán thưởng, liệu đó có phải là do cái tên Bảo Yến được khán giả ưu ái?
– Sứ mệnh của người nghệ sỹ là sáng tạo những giá trị mới và song hành cả giá trị cũ. Đó chính là văn hóa truyền thống và văn hóa dân gian được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Bổn phận của người nghệ sỹ là giới thiệu tất cả các dòng nhạc và công chúng chính là người chọn lựa sẽ yêu thích dòng nhạc nào. Người nghệ sỹ đẳng cấp là dù hát dòng nhạc nào cũng phải chuyển tải được hồn vía, giữ đúng nhịp phách.
Thiển ý của tôi thì chúng ta nên mừng khi đời sống âm nhạc như vườn hoa đa sắc, công chúng có nhiều lựa chọn. Nguy hiểm nhất theo tôi là văn hóa bị “lai căng” hoặc bị biến tướng theo lối lập dị, Tây không ra Tây, Tàu không ra Tàu.
Cần trái chiều, nhưng phải đủ tài, trí, đức
– Sự nở rộ của các game show truyền hình thực tế, chương trình ca nhạc về Bolero hiện nay đang làm giảm giá trị của dòng nhạc này, theo bà liệu đó có phải là sự thụt lùi hay không?
– Các game show truyền hình, các chương trình ca nhạc về bolero hiện nay theo tôi là quá thừa mứa, chất lượng trồi sụt khiến khán giả ngán ngẩm. Cái gì cũng vậy, chẳng riêng âm nhạc, có chọn lọc, có đầu tư, có mục đích thì mới có giá trị. Không nên ép khán giả “ăn” nhiều quá họ sẽ bị bội thực, giá trị nghệ thuật vì thế thụt lùi, thậm chí phản tác dụng.
– Đó cũng là lý do, công chúng hầu như không thấy bóng dáng của danh ca Bảo Yến trong các game show về Bolero mọc lên như nấm hiện nay. Bà nhận xét sao về chất lượng thí sinh và giám khảo của các chương trình này?
– Các chương trình Bolero mọc lên như nấm hiện nay vì mục đích kinh doanh âm nhạc chứ không phải hướng đến giá trị nghệ thuật. Đa số là nhảm nhí, làm hoen ố bolero… dần dà khiến công chúng ngán ngẩm và thờ ơ.
Thời gian đầu, vì muốn tạo dựng tiếng tăm, các game show truyền hình mời các nghệ sỹ nổi tiếng, có uy tín. Nhưng khi đã có thương hiệu, thì họ sẽ đặt lợi nhuận lên hàng đầu và tìm cách chọn những nghệ sỹ đòi mức thù lao thấp, thậm chí là các ca sỹ trẻ hát không cần thù lao. Thế nên mới có hiện tượng người mẫu ngồi chấm thi ca, người hát cải lương ngồi chấm nhạc trẻ, người hát nhạc trẻ chấm trữ tình sâu lắng, danh hài chấm Bolero…
– Bà nhận xét gì về những tên tuổi hát Bolero mới nổi hiện nay?
– Nhiều ca sỹ hiện nay hát không chuẩn nhưng vẫn được đón nhận vì khán giả có tâm lý thích giọng lạ. Hát Bolero phải có “chất mùi” nhưng cần chắc về nhịp thì hát mới chuẩn, chứ không chỉ cứ rên rỉ ỉ ôi là hay.
Nhiều người đua nhau chuyển sang dòng nhạc này nhưng không phải ai cũng thành công.Công chúng có thể lúc đầu thấy lạ nghe thử, nhưng do bản chất Bolero là hoài niệm nên người ta sẽ trở về với cách thể hiện từng quen thuộc. Nghệ thuật phải lâu dài, mới khẳng định ca sỹ đó có lên hàng top hay không và, người nghệ sỹ có tự trọng, đẳng cấp thì phải biết chọn lọc từng chương trình để gửi đến khán giả giá trị nghệ thuật. Có vậy, thì mới tăng giá trị của dòng nhạc này. Tràn lan và đại trà cũng như sự dễ dãi với nghệ thuật chính là đang đi con đường làm ‘rẻ rúng” Bolero.
– Thuộc ít nghệ sỹ không ngại đưa ra những nhận định thẳng thắn về đồng nghiệp, liên quan tới phát biểu gây tranh cãi gần đây của Tùng Dương về Bolero, bà có cho rằng những quan điểm trái chiều của nghệ sỹ là cần thiết cho sự phát triển của âm nhạc?
– Tôi nghĩ rất nên và cần khuyến khích, lắng nghe. Nghệ thuật chỉ phát triển nếu có những đóng góp của cái tôi cá nhân và bản lĩnh sáng tạo nghệ sỹ. Tất nhiên, người nghệ sỹ đó phải có thực tài, có đóng góp sáng tạo cho nghệ thuật để đưa ra những nhận định sâu sắc, trí tuệ và đầy thiện ý thì mới có sức thuyết phục. Nếu không đủ tài, trí, đức thì xin miễn.
