Đàn ông 1.0: 10 bộ phim mẫu mực cho thời trang nam giới
Lịch sử của áo len cardigan, hay còn gọi là áo len cài khuy bắt đầu vào giữa thế
kỷ thứ 19. Đây là kiểu trang phục ấm, thực dụng, có thể gọi là bình dân là khác,
không đủ sang trọng và cũng không màu mè để có thể đóng vai trò “lợn cưới, áo
mới” trong tủ quần áo của đàn ông.
Trong suốt một thời gian dài, chiếc “áo len
của ông ngoại” này vẫn được coi là đồ mặc ở nhà, ngoài tầm chú ý của bất kỳ
người phụ nữ nào. Sự việc thay đổi khá bất ngờ cách đây vài năm khi thời trang
bắt đầu trưng khẩu hiệu “sự trở lại của áo cardigan”. Có lẽ vì toàn cầu hóa mà
phương Tây bắt đầu nhìn lại những di sản thời trang của mình với con mắt thân
thiện hơn. Áo len bình dân trở thành một trang phục tuyệt vời – dễ chịu, dễ mặc,
vừa cổ điển vừa hợp thời trang.
Kurt Cobain trong đêm diễn MTV Unplugged
1. Giống như hầu hết các trang phục cổ điển dành cho nam giới phương Tây, áo len
cardigan là một phát minh phục vụ cho người đàn ông – người lính và có nguồn gốc quý tộc (phải
nói thêm là điều khiển lính tráng, chứ không phải tiệc tùng, săn bắn và ăn diện,
mới là chuyên môn chính của giới quý tộc châu Âu).
Tên gọi “cardigan” được đặt
theo người đã có công lăng xê trang phục – James Thomas Brudenell, Bá tước Cardigan, sĩ
quan trong quân đội Hoàng gia Anh. Theo Wikipedia, ông là nhà quý tộc chơi ngông,
nổi tiếng bởi sự vô trách nhiệm cũng như lòng dũng cảm và sự hào phóng hiếm có
đối với cấp dưới.
Áo len cardigan chính là loại áo len cài khuy kiểu gi-lê của
ông và lính tráng dưới quyền mặc chống rét trong chiến tranh Crimean War. Đây là
loại áo ấm tiện dụng – cúc áo giúp người mặc áo len có thể điều chỉnh thân nhiệt
(mặc dù ý kiến thời đó thì cho rằng ngài bá tước không muốn áo làm hỏng kiểu tóc
của mình).
Prada Xuân Hè 2008
2. Trong thời trang, những thiết kế có nguồn gốc quý phái mà thiếu sự ủng hộ của
các ca sĩ, diễn viên thần tượng của đám đông – hay gọi một cách thân thiện hơn –
thiếu sự hiện diện trong văn hóa pop thì chưa đủ sành điệu. Đáng tiếc là trong lĩnh vực này áo cardigan không có được một hình ảnh khả dĩ. Áo một màu, hai hàng
cúc, cổ bẻ tuy là trang phục của “người đàn ông chân chính” Steve McQueen, nhưng
vẫn đích thực là kiểu “áo len của ông ngoại”.
Tệ hơn nữa, người Anh gắn kiểu áo
này với Val Doonican, ca sĩ người Ailen thường xuyên xuất hiện trên BBC trong
suốt ba thập kỷ từ 1965 đến 1986, trong những chiếc áo len đan dây thừng nhiều
họa tiết. Tờ Independent gọi những chiếc cardigan “quá rực rỡ, quá chói mắt, quá
thủ công” của ông là “thảm họa thời trang”.
Hermes Xuân Hè 2011
Nhà báo thời trang Josh Sims giải thích vai trò của áo len cardigan qua cuộc hội
ngộ – hay gọi là đụng độ thế hệ cũng không sai năm 1977 giữa David Bowie và nam
ca sĩ Mỹ nổi tiếng Bing Crosby – chủ nhân của chương trình Giáng sinh. Lúc đó họ
song ca một bài hát Giáng sinh nổi tiếng có tựa đề “Little Drummer Boy”. Josh
Sims gọi cuộc gặp gỡ của hai ca sĩ rất khác biệt nhau trên mọi phương diện này
là sự “đối đầu của phong cách”.
David Bowie là hiện thân của sự sành điệu thời
trang của thập kỷ, người tự vinh danh Ngài Công tước Người dây Trắng trẻo (Thin
White Duke) với đĩa nhạc “Station to Station” phát hành năm 1976. Trước đó nam
ca sỹ nhạc rock – một trong những biểu tượng của thập kỷ 1970 này đã lấp lánh
tiếng tăm với tên gọi Ziggy Stardust ám chỉ nguồn gốc siêu nhân từ vũ trụ. Anh
mặc bộ complê màu xanh nước biển đậm, bỏ không cài vài khuy áo sơ mi trong vai
người khách trẻ đến thăm Bing Crosby.
Chủ nhà, trái lại, mở cửa đón khách trong
áo sơ mi cổ áo cong vì không được là phẳng, áo len cardigan “cẩu thả” chỉ cài
hai khuy
áo trên cùng, tuy cũng cùng tông màu xanh kết nối với bạn song ca. “Chiếc áo nói
lên tất cả – nhà báo nhận xét, tầng lớp trên, sự phớt lờ thời trang, sự ấm cúng,
tự tin và tuổi tác. Giống như chính Bing Crosby giới thiệu bản thân rằng ông “đã
lên hàng lão”.
Áo cardigan trong thế kỷ trước – theo Josh Sims là biểu hiện buồn
thảm nhất của sự lỗi thời, hay “trang phục bạn mặc khi bạn sắp đến lúc không cần
bất cứ thứ quần áo nào nữa”. Tuy vậy, cũng phải ghi nhận một hai điểm sáng trong
thập kỷ 1990. Nhất là khi Kurt Cubain mặc áo cardigan len xù, màu xanh lá cây, cực kỳ nữ tính (và không hề do anh bị lạnh) biểu diễn
trong chương trình MTV Unplugged không lâu trước khi tự sát năm 1994.
Tại Mỹ, áo len cardigan màu beige được gắn với chủ trương mị dân bằng ký hiệu
tượng trưng của tổng thống Mỹ Jimmy Carter. Tháng Tư năm 1977, ông xuất hiện
trên truyền hình mặc áo len thay cho bộ complê thường lệ, bên cạnh lò sưởi đốt
gỗ, gọi bổn phận của công dân Mỹ là tiết kiệm năng lượng để đối phó với khủng
hoảng năng lượng trầm trọng lúc bấy giờ. Có ý kiến cho rằng áo len đã giúp xây
dựng hình ảnh của một ông tổng thống thân thiện hợp thời đại, nhưng không ít
người, nhất là của phe đối lập ví nó với trang phục của kẻ kém chịu chơi.
3. Tuy nhiên, thời thế thay đổi bất thường trong thời trang, không đoái hoài đến
những ai không kịp nhận thức ra điều đó. Khi vào những năm đầu thế kỷ 21, khi
giới trendsetter hào hứng hô hào “áo cardigan trở lại”, phái bảo thủ ngạc nhiên “nó đã đi lúc nào?”.
Brioni Thu Đông 2010-2011
Trong số những người có công lăng xê lại áo cardigan trong quần chúng phải kể
đến David Beckham, Jude Law, Daniel Craig – các ngôi sao thể thao, điện ảnh,
“giới quý tộc của đám đông” và là hình tượng của nam tính tại phương Tây. Các ca
sĩ nhạc rock alternative và khán giả của họ cũng không nằm ngoài, thậm chí có
thể nói là đi tiên phong trong “sự quay trở lại kỳ diệu” này.
Đến năm 2007,
2008, bất cứ thương hiệu nào, từ H&M, Zara đến Prada hay Alexander McQueen đều
trình diễn áo cardigan. Không còn là áo mặc ở nhà hay chống rét, mà để
người đàn ông sành điệu xuất hiện tại các buổi tiệc, tụ họp chơi bời, mặc ra
ngoài áo phông, áo sơ mi, với quần jeans. Hay thay cho áo gi-lê mặc với sơ mi và
áo vét khi đến công sở. Để phân biệt với kiểu “áo len của ông ngoại”, áo
cardigan thời đại mới mỏng, mềm mại, đan từ sợi len, cashmere, pha lụa, có màu
sắc nền nã. Thể hiện sự tinh tế (phẩm chất được coi là nữ tính) của người đàn
ông hiện đại.
Gucci Xuân Hè 2012
Sau một vài mùa, khi áo cardigan đã lên chức từ “hợp mốt” thành
“đẹp cổ điển”, đủ các thể loại của thiết kế này, dầy dặn, đan kiểu dây thừng,
đan thủ công, “ông ngoại”, thổ cẩm, với họa tiết, màu sắc phong phú, thậm chí
“colour block” với các màu trung tính cũng đã được chấp nhận. Tuy vậy, phổ biến
nhất vẫn là áo cardigan mỏng theo phong cách preppy hoặc “sinh viên Mỹ” nếu gọi
theo nghĩa rộng hơn. Màu sắc tươi tắn, thêu chữ cái và ký hiệu theo mẫu “varsity
letter” – chữ cái tượng trưng cho từng trường đại học, hoặc kẻ sọc to bản phỏng
theo trang phục của các đội bóng sinh viên.
Bottega Veneta Xuân Hè 2012
Trong số các thiết kế thời thượng nhất của áo cardigan gần đây phải kể đến kiểu
áo cardigan len xốp bó sát người, mặc thẳng lên da trần, cùng bộ với quần len bó
cùng loại cùng màu của Prada năm 2007. Yohji Yamamoto đan áo len dầy và dài như
áo khoác ngoài. Người Nhật, trong đó có Junya Watanabe và Chitose Abe của thương
hiệu sacai, trình diễn những chiếc áo vest đan len đứng dáng nhưng lại mềm mại
như những chiếc cardigan được ưa chuộng nhất của mùa thu đông năm nay.
Đây là
một sự pha trộn tinh tế của phong cách, kỹ thuật may mặc
thổ cẩm thôn quê giống như Val Doonican một thời, nhưng dành cho những “công
tước” người dây thời thượng. Giống như Kurt Cobain, thời trang hiện đang cho
rằng phong cách sành điệu là một trò đùa thông minh – chứ không phải là sự rập
khuôn của truyền thống, di sản, hay thỏa mãn nhu cầu thực dụng của con người như
trước kia.
Dưới đây là một vài gợi ý phụ kiện kết hợp cùng áo len cardigan.
+
+
+
+
Cardigan + …